VOV4.Xơ Đăng - Tơdroăng thâ rĕng xo on veăng ƀă xo on veăng achê môi mơheăm môi hdroâng hdrê hiăng ƀă dế pro ai hên tơdroăng tơdjâk troh hên rơpŏng hngêi, cho môi tung mâu tơdroăng ki xiâm vâ pro rế kơdroh kơxô̆ mơngế, chiâng tơdroăng pro pá tung mơnhông cheăng kâ rêh ối pơlê pơla. Kơ’nâi 5 hơnăm, tơdroăng Pơkâ kơxô̆ 498 dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh, kơxô̆ mâu ngế hâi teăm tro hơnăm thâ rĕng xo on veăng tung kơpong hdroâng kuăn ngo rế kơdroh iâ. A mâu kơpong hdroâng kuăn ngo, mâu tơdroăng tơdjâk troh hnê hriâm pơla kơdrâi ƀă kơnốu, ôh tá hlê plĕng ‘na luât châ ‘mot tung tơdroăng pêi pro hnê pá kong dêi hngêi trung, hiăng chôa pơ’lêh iâ ki hlê plĕng dêi vâi o kuăn ‘nĕng hdroâng kuăn ngo a mâu kơpong kong ngo.

Pêi pro Pơkâ kơxô̆ 498 hơnăm 2015 dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh, Vi ƀan kong pơlê Nghệ An hiăng tơbleăng pơkâ kơxô̆ 599 ‘na pêi pro tơdroăng tơkêa bro Kơdroh tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê hdroâng hdrê môi mơheăm chhá tung kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo tung tơring, cheăm dêi kong pơlê. Hên tơdroăng ki tơtro tiô pơkâ môi tiah tơkŭm po mâu roh tơ’noăng, pơtâng tối hnê mơhno ‘na mâu tơdroăng xiâm tơdjâk hiăng châ pêi pro a mâu hngêi trung trung hok ing mâu tơdroăng tơkŭm trâm mâ tơpui tối chôu pakong.

O Lương Thanh Thảo, hok tro hngêi trung râ má péa Lạng Khê, tơring Con Cuông, kong pơlê Nghệ An tối:

‘’Drêng châ tơmâng pơtâng tối roh kố mê á muăn ‘nâi cho ôh tá chiâng xo on veăng hdrối 18 hơnăm ƀă ôh tá chiâng xo on veăng ối achê hdroâng hdrê môi mơheăm chhá. Gá kô pro tơdjâk ‘mêi troh ivá châ chăn ƀă xôi luât’’.

Cheăm Nậm Nhóong, tơring Quế Phong, kong pơlê Nghệ An cho môi tung 12 cheăm dêi Nghệ An châ Khu pơkuâ hdroâng mơngế kong pơlê po rơdâ pro tíu pêi pro Tơdroăng tơkêa bro. Tiô pôa Lữ Trung Thành, kăn hnê ngăn Vi ƀan cheăm Nậm Nhóong, tơring Quế Phong, kong pơlê Nghệ An, hdrối hơnăm 2015, rêm hơnăm cheăm ai troh chât ngế xo on veăng tá hâi tro hơnăm, troh nôkố tơdroăng kố hiăng châ pơ’lêh hên.

‘’Viƀan cheăm hiăng tơkŭm po cho hlê plĕng pêi pro troh rêm ngế kăn ƀô̆, đảng viên ƀă kuăn pơlê, klêi mê cho tơkŭm pêi pro kơtăng tiô tơdroăng tơkêa bro. Ing mê, hiăng kơdroh châ tơƀrê tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê hdroâng hdrê môi mơheăm chhá. Mê ai troh hơnăm 2017 hiăng ai môi ngế. Ƀă ing mê troh nôkố mê ôh tá ai xêo ngế xo on veăng tá hâi tro hơnăm’’.

A kong pơlê Bắc Kạn, Khu pơkuâ hdroâng mơngế kong pơlê xuân hiăng pơkuâ, tơrŭm ƀă mâu tíu cheăng pêi pro Tơdroăng tơkêa bro kơdroh tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê hdroâng hdrê môi mơheăm chhá tung mâu kơpong hdroâng mơngế, ƀă 11 tơdroăng pêi a mâu tơring tơkŭm ki hên cho mơngế Mông, Dao môi tiah tơring Pắc Nặm, tơring Chợ Đồn ƀă hía hé.

Ki rơhêng vâ tối khu pơkuâ cheăng Đoân droh rơtăm kong pơlê Bắc Kạn ối tơkŭm po mơđah tơbleăng a hngêi trung, mâu thôn, pơlê ƀă tơkŭm mâu roh tơ’noăng ti tăng plĕng tơdroăng xo on veăng ăm hok tro. Nâ Ma Thị Mận, Kăn phŏ pơkuâ hnê ngăn Đoân droh rơtăm kong pơlê Bắc Kạn tối ăm ‘nâi: Mâu hơnăm hiăng hluâ tơdroăng veăng pơtâng tối hbrâ mơdât xo on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê hdroâng hdrê môi mơheăm chhá châ ngăn cho môi hnoăng cheăng ki xiâm tung tơdroăng pêi cheăng Đoân ƀă droh rơtăm phô̆m xông kân tung kong pơlê.

‘’Ngin xuân pêi pro hên tâ troăng mơđah tơbleăng a tíu mơđah tơbleăng, ƀeăn ƀĕng vêh rah chêh mâu tơdroăng xiâm ối tung pơkâ dêi luât vâ pêi pro tơdrêng mâu tơdroăng pro pơro pơtâng tối. Ing mê pro ăm mơngế tơmâng tơ’lêi hlê plĕng, tơ’lêi mot tung ngoâ ƀă ki rơhêng vâ tối cho mâu tíu cheăng hiăng pêi pro tơdroăng pơtâng tối ƀă nâl hdroâng kuăn ngo môi tiah nâl Mông, nâl Dao. Ahdrối, pin dế tơkŭm tung cho mâu vâi o phô̆m xông kân, rơxông ki tơ’lêi xo on veăng tá hâi tro hơnăm. Pakĭng mê, nôu pâ hok tro xuân cho ngế ki kal châ tơbleăng tơdroăng hlê plĕng tŭm ‘na luât. Xua tơdroăng ki ai khât ăm hlo hên ngế ai xiâm kối ing tơdroăng pơklât ing peăng rơpŏng’’.

Tâng môi tiah hơnăm 2016, Bắc Kạn ai dâng 200 ngế xo on veăng tá hâi tro hơnăm mê hơnăm 2020 hiăng kơdroh dâng 50%. Mơhé mê, kơxô̆ roh xo on veăng tá hâi tro hơnăm xuân ối hên ƀă pá puât. Bắc Kạn mơnhên nhên pakĭng thăm pơtâng tối, hên hĭn mâu troăng mơhnhôk mơdêk hlê plĕng dêi kuăn pơlê mê tơdroăng ki veăng pro kơtăng dêi mâu râ, mâu kơvâ cheăng, khu râ kăn pơkuâ tơring, cheăm, pơlê xuân kal khât. Tơdroăng ki veăng kơtăng dêi khu cheăng kal kí. Khu râ ing kong pơlê troh mâu pơlê kô cho tơdroăng ki xiâm vâ mơdât ƀă xut tah tơdroăng xo on veăng tá hâi tro hơnăm, ối achê hdroâng hdrê môi mơheăm chhá.

Mơhé ai mâu tơdroăng châ tơƀrê ‘na kơxô̆ mơngế xo on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê hdroâng hdrê ai kơdroh tung mâu hơnăm hiăng hluâ, laga xuân tá hâi châ tơƀrê tâng pơchông ƀă pơkâ tơdjuôm dêi Tơdroăng tơkêa bro 498. Tung hneăng hơnăm 2021 – 2025, khu cheăng kal kí mâu kong pơlê kal pơkâ tơdroăng on veăng tá hâi tro hơnăm ƀă xo on veăng ối achê hdroâng hdrê tung pơla kân rơdâ ƀă hên troăng. Thăm pêi pro mâu tơdroăng hbrâ mơdât hên troăng pâm xiăn vâi hdrêng kơdrâi ƀă vâi hdrêng kơnốu hdroâng kuăn ngo. Pakĭng mê, kal pêi pro hên tơdroăng, tơdrêng ƀă khu râ vâ rơtế tơrŭm pêi pro. Ki rơhêng vâ tối, kal mơnhên mâu tơdroăng xiâm, pơkâ, hnoăng cheăng vâ tơdjêp tung Tơdroăng pơkâ xiâm tơnêi têa mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo hneăng hơnăm 2020 – 2025.

VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng