Kong tô khăng khoăng kơtâk tơnêi kơlung kơlăng dêi kơpong tíu tơkăng kong Dak Lak, mâu kơdrum a thôn 3, cheăm tíu tơkăng kong Ia Re, tơring Ea Súp môi tiah rơlố ngiât le\m, môi toăng hngêi tung mê cho rơpo\ng ngoh Hà Văn Đức. Pa xôp mâu xiâm loăng plâi nong kơtốu hên, nếo tơpo reăng, khu pú pái vâ chê 70 to dêi rơpo\ng dế rêi nhâ xua prếi pâ kuăn nếo lăm pôe xo.

Thái krâ kơlo\ng ngiât dế hnê ăm mâu vâi muăn hok tro a tíu tơkăng kong a Dak Lak

Ngoh Đức tối ăm ‘nâi, hdrối Têt pơla kố nah ngoh hiăng tê 40 to pu pái hơ’nêh, châ dâng 60 rơtuh liăn. 70 to ki ê nếo cho pu pái kăn. Châ tơ-[rê kố cho hiăng 2 hơnăm rak ngăn pu pái, xua Đông mô đo#i kring vế tíu tơkăng kong 737 to\ng kum. Tiô ngoh Đức, bu ai pú pái nếo kâi trâng [a\ kong tô khăng khoăng a kơpong tíu tơkăng kong:

‘’Rêm to pu pái kố 1 hơnăm ai 3 to kuăn. Pu pái kâng mê tê, pu pái kăn mê rak vâ ai kuăn. Ing túa pêi kố, á pói vâ kô păn dâng 200 to vâ pêi lo tơ’nôm liăn, [a\ xúa tâi ivá pêi cheăng dêi rơpo\ng’’.

Hên ngế hok tro kơtiê kơpong tíu tơkăng kong châ pơtối troh lâm kơnôm tơdroăng ‘’kum o troh hngêi trung’’ dêi mô đo#i gak kring tíu tơkăng kong

Rế kum rơpo\ng kơtiê mơnhông mơdêk cheăng kâ, rế kum tơdroăng rêh ối pơlê pơla cho 2 tung hên túa pêi mô đo#i kring vế tíu tơkăng kong, pêi pro tơdroăng pơtâng tối kuăn pơlê a kơpong tíu tơkăng kong. Môi tung mâu tơdroăng pêi châ tơ-[rê cho tơdroăng ‘’kum o troh a hngêi trung’’; diâp kơxop hlá mơ-éa, hnoăng liăn hriâm rơkê, rơxế mái; po mâu lâm hnê chư ăm kuăn pơlê a kơpong tíu tơkăng kong.

O Bùi Lan Anh, hok tro lâm 10A9, hngêi trung râ má péa Ea Súp, tơring Ea Súp tối ăm ‘nâi, châ mâu mô đo#i kring vế tíu tơkăng kong kum, vâi o châ troh hngêi trung hriâm, rơpo\ng kơtiê hluăn ing pá puât:

‘’Châ mâu tăm mô đo#i kring vế tíu tơkăng kong tíu tê mơdró [a\ ngi kong têa ê Dak Ruê kum, to\ng veăng liăn hriâm rêm khế, xua mê nôu pâ á o kơdroh pá puât hên. Á hriâm hơnăm kố nah châ hok tro rơkê.  Á hiăng hmiân tuăn pơtối hriâm, [a\ kô mơ-eăm hriâm ăm i rơkê’’.

Hên túa păn pu pái, ro dêi mô đo#i gak kring tíu tơkăng kong Dak Lak to\ng kum mơnhông châ tơ-[rê ăm kuăn pơlê kơpong tơkăng kong

Kong pơlê Dak Lak ai 4 to cheăm tíu tơkăng kong, mê cho: Ia Rvê, Ia Lốp, Ea {ung ối tung tơring Ea Súp [a\ cheăm Krông Na dêi tơring {uôn Đôn. Kố cho mâu cheăm ki pá puât má môi dêi tơring, [a\ rơpo\ng kơtiê lối 65%.

Maluâ châ Đảng [a\ Tơnêi têa tơmâng mơ’no liăn cheăng, laga xua tơnêi ôh tá hơpok le\m, kong prâi tô ó, xua mê tơdroăng rêh ối kuăn pơlê ối trâm hên pá puât.

Pôa Nguyễn Văn Đông, Kăn hnê ngăn Vi [an tơring Ea Súp tối ăm ‘nâi, mâu túa pêi mơnhông cheăng kâ xua Mô đo#i kring vế tíu tơkăng kong hiăng to\ng kum pêi pro hiăng kum hên ăm kuăn pơlê, hên rơpo\ng hiăng hluăn ing kơtiê mơ-eăm pro kro mơdro\ng, hmiân tuăn rêh ối a kơpong tíu tơkăng kong.

‘’Mô đo#i kring vế tíu tơkăng kong dêi kong pơlê hiăng ai mâu tơdroăng pêi ki pơxúa to\ng kum kuăn pơlê tíu tơkăng kong môi tiah hdrê ro, pu pái; pak^ng mê, ối to\ng kum hdrê, kih thuât mâu túa pêt mâu loăng plâi kâ vâ kuăn pơlê pêi cheăng kâ mơnhông mơdêk, tơniăn tơdroăng rêh ối a kơpong tíu tơkăng kong dêi tơnêi têa.

Tơdroăng nhuo#m pâ pơla kuăn pơlê [a\ mô đo#i thăm rế krá. Ngin pói vâ tung la ngiâ khu mô đo#i gâk kring vế tíu tơkăng kong pơtối to\ng kum kuăn pơlê kopưong kố châ mơnhông mơdêk cheăng kâ, xăm kơklêa kơdroh kơtiê ăm kong pơlê’’.

Mô đo#i gak kring tíu tơkăng kong Dak Lak diâp liăn to\ng kum hok tro kơtiê a tíu tơkăng kong

Tiô đăi tă Đào Viết Hùng, Pho\ pơkuâ mô đo#i kring vế tíu tơkăng kong Dak Lak, tơdroăng tâi tâng kuăn pơlê veăng kring vế ai hnoăng kal khât tung gak ngăn tíu tơkăng kong. {a\ troăng pêi ‘’Đông cho hngêi, tíu tơkăng kong cho pơlê, vâi krâ mâu hdroâng kuăn ngo cho nho\ng o xiâm’’, Mô đo#i gak kring tíu tơkăng kong đi đo tá hiâm mơno to\ng kum, rak ngăn tơdroăng rêh ối ăm kuăn pơlê a kơpong tíu tơkăng kong.

Ki nhên, Mô đo#i gak kring tíu tơkăng kong Dak Lak hiăng po rơdâ hên túa pêi cheăng kâ châ tơ-[rê môi tiah pêt plâi rơgá klêa khêi, kơdrum krui ngeăm ôh tá ai pơ’leăng, plâi mit Siam; to\ng kum vâ chê 100 to ro hdrê, vâ chê 200 pu pái kăn vâ kuăn pơlê păn.

Ki rơhêng vâ tối, đông hiăng mơjiâng rơchôa têa kum kuăn pơlê pêt báu klâng péa rơnó, mơjiâng pro troăng a kơpong tíu tơkăng kong.

Đăi tă Đào Viết Hùng tối ăm ‘nâi, pak^ng thăm pơtâng tối troăng hơlâ, luât, đông kô pơtối po rơdâ hên tâ mê nếo mâu túa cheăng kâ vâ to\ng kum kuăn pơlê châ hluăn ing kơtiê, tơniăn tơdroăng rêh ối.

‘’Tung la ngiâ, Đảng [o# mô đo#i gak kring tíu tơkăng kong pơtối po rơdâ troh mâu khu cheăng, mâu đông [a\ tiêuh [an hnê, po rơdâ mâu túa pêi châ tơ-[rê tung la ngiâ vâ kum kuăn pơlê. To\ng kum [a\ mâu kăn [o# mơngế hdroâng kuăn ngo vâ hnê kih thuât, hdrê pêt tơtro [a\ tơnêi tơníu kơpong tơkăng kong vâ kuăn pơlê thăm pêi lo tơ’nôm liăn ngân, tơniăn tơdroăng rêh ối. Ing mê tơru\m [a\ mô đo#i gak kring tíu tơkăng kong kring vế tíu tơkăng kong i tơniăn’’

Ki nhên khât ga, a kơpong tíu tơkăng kong peăng mâ hâi luô kong pơlê Dak Lak dế ăm hlo pơtâng tối rơkê, tơdroăng ki klâi xuân châ tơ-[rê. Ki rơkê mê, cho ki châ tơ-[rê dêi rêm tơdroăng cheăng kum kuăn pơlê. Ki châ tơ-[rê mê xuân cho trếo ki nheăn vâ tơdroăng pâ nhuo#m kuăn pơlê thăm rế krá tơniăn, vâ kuăn pơlê veăng gak kring, ing mê, mơjiâng kơpong tíu tơkăng kong rế hía rế ó rơdêi, kring krá tơniăn tíu tơkăng kong dêi Tơnêi têa.

Tuấn Long chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng