Tối tơbleăng a hneăng hôp ăm hlo,  hơnăm 2019 kong prâi hiăng pro 133 ngế hlâ, tơmeăm khoăng tơ’nhê vâ chê 7 rơpâu rơtal liăn. Mâu khế apoăng hơnăm 2020, kong prâi pơtối rơ-iô nếo pro 53 ngế hlâ, 137 ngế tro rong, ki lu\p ‘na cheăng kâ dâng 4 rơpâu rơtal liăn... Mâu rơchôa tung lâp tơnêi têa ối hên kơpong rơchôa hiăng oh tá krá, a mâu rơchôa ki râ má pái ki kân vâ chê 400 km rơchôa ôh tá xo\n; 683 to rơchoâ ki pro ai môi tiah kơlo kông; 459 troăng klo\ng cho mơ’no têa ki hiăng ton [ă hiăng tơ’nhiê; 158 km rơchôa tro tơ’nhiê,  tơhnâp; 230 tíu ki hiăng vâ tơ’nhiê.

Xua mê, mơhé hơnăm 2019 ôh tá ai rôh kong mê têa lân lu kân a mâu kroăng ki ai rơchôa, la mâu rơchôa kâng têa mê xiân hiăng trâm lối 40 roh tơdroăng xía vá, tung mê ki rơ-iô ối pro tơ’nhiê tâi tâng mâu rơchôa [ă hía hé.

Tơdjâk troh tơdroăng hnê tối, tơbleăng ‘na luât tối ăm ‘nâi ‘na rơchôa [ă mâu kăn cheăm tơring, kong pơlê, mâu kăn tối, troăng hơlâ pêi pro vâ hbrâ ví xía vâ xua ing hơngế cho ki xiâm, mơdât ing xiâm vâ kơdroh pro xôi luât. {ă tơdroăng ăm ‘nâi tâi tâng mâu tơdroăng pêi pro xôi luât ‘na rơchôa, hhlối pro xôi ‘na hên tơdroăng ki ê nếo, môi tiah: tơnêi, ‘na pro ôh tá tơniăn tung mơjiâng  hngêi trăng, troăng klông, tơmeăm khoăng hyôh kong prâi, ‘na chiâ xo tơmeăm tung kơdâm tơnêi, ‘na mơdró kâ, ‘na troăng prôk kal thế pơkâ luât tơru\m vâ pơkâ nhên hnoăng cheăng dêi rêm râ, kơvâ cheăng tung tơdroăng hbrâ ví, mơdât [ă pơxâu phâk mâu ngế ki pro xôi ‘na rơchôa, pôa Trần Công Tuyến, Ngế xiâm pho\ ngăn rơchôa tối nhên:

‘’Nôkố tơnêi a ‘núa prêi k^ng kroăng dế hlo hên mơngế pro xôi ôh tá rak vế pêi pro tro luât pơkâ xua mê thế rak ngăn kơtăng. Nôkố ôh tá pơkâ hbrâ ví têa lân lu mâu rơchôa, to a râ kong pơlê thế mâu kăn tơmâng [ă tung troăng hơlâ mơnhông mơdêk pro rơchôa pak^ng tơdroăng pơkâ hbrâ ví xía vâ têa kân lân lu, pin xuân thế tơtro\ng hbrâ rak ngăn tơnêi a ‘núa prêi, klêi mê mâu tơmeăm khoăng hngêi trăng thế xe\n tíu ê ăm tơtro [ă pơkâ ki Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng k^ pơkâ môi tiah pơkâ ‘na kroăng Hồng, kroăng Thái Bình’’.

Pôa Vũ Xuân Thành, Kăn pho\ ngăn [ơrô hnê mơhno cheăng xiâm tơnêi têa ‘na hbrâ vía xía vâ kong prâi ôh tá tơniăn tối nhên, mâu ki pơkuâ rak ngăn rơchôa ai hnoăng cheăng kal khât, cho mâu ngế ki pơtối hnê mơhno tơbleăng tơdroăng xía vâ sap ing apoăng chôu. Ki khât ăm hlo a tíu lâi ai mâu ngế pêi hnoăng cheăng rak ngăn rơchôa ki pêi cheăng kơhnâ khât, pêi tâi hnoăng cheăng tá hiâm tuăn kô châ hlo châ ’nâi mâu tíu rơchôa hiăng vâ tơ’nhiê, re\ng tối tơbleăng ăm râ kơpêng [ă teăm ‘mâi rơnếu tíu tơ’nhiê ing apoăng rơchôa pơxiâm vâ tơ’nhiê, hnê mơhno, pêi pro ‘’4 tơdroăng a tíu mê‘’, mê kô kơdroh ki rơchôa tơ’nhiê, lu\p tơmeăm khoăng xúa têa lân lu, khía mơhot kân pro:

‘’Mâu kăn veăng hôp tơmâng hnê tối mâu tơdroăng ăm mâu kăn [o# ki pơkuâ, hnê pơtâp nhên vâ hlê ple\ng chiâng pêi pro, hlê ‘na kih thuât. Tung tu\m tơdroăng lơ ai trâm tơdroăng klâi ‘lo xuân chiâng vâ hbrâ tí tăng ‘nâi ple\ng tối ăm mâu kăn cheăm tơring kong pơlê ‘’re\ng ‘mâi rơnêi sap ing apoăng, pro ‘ló, tro’’, mê cho tơdroăng ki kal. [ă á xuân púi vâ mâu kăn, mâu khu pơkuâ hnê xuân môi tiah pro tơ’lêi hlâu mơ-eăm. Tâng chiâng thế tơku\m po ăm hriâm tâp ăm mâu vâi o, vâi ngoh pêi hlối tơdrêng amê ‘’hr^ng tơpui kô ôh tá tơ’mô [ă ko\ng pê’’ cho kal ‘nâng, hiăng ton hên tíu mâu ngế pin ki pêi hlo [ă mâ, tơpui hnê hlối pêi a mê, hriâm pơtâp tơdroăng cheăng pêi cho kal khât’’.

 A hnmeăng hôp, pôa Hoàng Phúc Lâm, Kăn pho\ pơkuâ ‘na tối tơbleăng hyôh kong prâi Tơnêi têa ăm ‘nâi, ai dâng 8-10 rôh khía mơhot kân a mơ’mui hơnăm, [ă têa mêi hên tâ rêm hơnăm. A Biển Đông dế chiâng kơpong ki ai kong rơdâm, mơni kô rơdêi chiâng kong rơdâm ai kong mêi khía tơkâ luâ a kơpong Peăng kơnho\ng Biển Đông pro kong mêi ton hâi.

Kố cho rôh kong mêi kân a lâp lu [ă ton hâi riân sap apoăng hơnăm troh nôkố, kal thế ai mâu  troăng hơlâ pơkâ hbrâ pêi pro mâu tơdroăng hbrâ ví xía vâ kong prâi pro ôh tá tơniăn, séa ngăn mâu tơmeăm khoăng rơchôa, troăng kâng têa, vâ tơniăn hbrâ ví trâm xía vâ drêng kong mêi khía mơhot kân.

Minh Long - VOV1

Gương tơplôu [ă tơbleăng