VOV4.Sêdang - Châ pơcháu hnoăng cheăng rak ngăn lối 29.000 ha kong ƀă   tơnêi kong, tung mâu hơnăm hdrối nah kơnôm ai lối 27.000 ha kong châ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong, Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu rak ngăn kong tơring Kon Rẫy hiăng ai liăn vâ mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong. Tơdrêng amê, tơdroăng rêh ối dêi mâu kăn ƀô̆ , mâu ngế cheăng dêi khu rak ngăn châ ‘mâi pơ’lêh thăm rế hmâ tâ ƀă tíu pêi cheăng, rơtế ƀă tâi ƀăng kong.

Hâi ki lâi xuân môi tiah mê khu kăn ƀô̆, mâu ki pêi cheăng dêi Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu  rak ngăn kong tơring Kon Rẫy, rak ngăn a Tíu gak ngăn  kong Đăk Kôi 1, dêi cheăm Đăk Kôi, tơring Kon Rẫy xuân mot tung kong vâ pêi hnoăng cheăng tơná lăm rak ngăn kong tíu tơdroăng hiăng pơcháu. Tâng môi tiah hdrối nah kố cho lăm séa ngăn môi pâ hbêa ngo, ngăn a drô kong hôm ai khu ‘mêi tong ko loăng há, vâ ‘nâi hôm ai kuăn pơlê ko muih  kong pêi chiâk há, ôh tá xê to prôk chêng lăm ngăn, iâ gá péa pái chôu, ‘nâ hía prôk lăm tâi plâ hâi nếo troh a tíu mê.

Pơtâng tối ‘na troăng hơlâ mơhá hnoăng liăn gâk ngăn ƀă mơnhông pêt kong

Nôkố hiăng hriăn plĕng, kơnôm hbrâ rơnáo (flai-kam) flycam, khu lăm séa ngăn bú rah tíu ki tơ’lêi  hlâu klêi mê ngăn a kơmăi tăng xup vâ mơno tíu kal thế séa ngăn. Ngoh Trần Văn Tiệp ăm ‘nâi:

 ‘’Nôkố ai liăn mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong má môi cho thế hbrâ rơnáu ăm tơná, mâu tơmeăm kring vế mâu tơmeăm Kŏng ti kum rak ngăn krâu khât tơdroăng rêh ối ngin. Nôkố ai hbrâ kơmăi môi tiah Flycam, iâ hên hiăng veăng kum ăm ngin. Má môi ‘na tơdroăng kum ăm châ ‘nâi chiâk deăng. Nah ối tung kong kân, hơngế pin prôk mơni ôh tá ngăn ôh tá bĕng ê, nôkố kơmăi mê gá kơneăng prôk môi hdrôh hiăng châ xup tâi tâng mâu tíu tung mê, séa ngăn tâi tâng, tâng hlo tơviah lơ ai tơdroăng klâi hía hlo mê pin rĕng châ ‘nâi tơdrêng hlối teăm vâ rup, hnê tối ăm vâi tơdrêng mê’’.

Sap ing hơnăm 2011 tơngi hdrối nah, pơla hâi teăm ai luât pơkâ mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong, má môi cho Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu rak ngăn kong Kon Rẫy ôh tá ko kong muih chiâk môi tiah hdrối nah, tơdroăng rêh ối trâm hên xơpá.

Xúa playcam vâ pơkuâ gâk ngăn kong

Tơdrêng amê kơxô̆ liăn ăm hnoăng rak ngăn kong rêm hơnăm ôh tá hên. Mê cho ki xiâm pro kong đi đo tro chếo a rơnó mơdrăng ó ƀă tro khu ‘mêi tong ko loăng  plâ hơnăm. Pôa Nguyễn Văn Qúy, Ngế phŏ pơkuâ Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu râk ngăn kong Kon Rẫy ăm ‘nâi, luât pơkâ mơhá liăn ăm hnoăng rak ngăn kong hiăng châ mơhnhôk tơ’nôm ăm mâu ngế rak ngăn kong ƀă mơhnhôk  ăm rêm ngế mơ-eăm rak ngăn khât  kong:

‘’Sap ing hơnăm 2011 troh hơnăm 2020 tâng riân môi hơnăm Kŏng ti xo liăn ki mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong dâng kơpêng pá xôp 13 rơtal liăn. Ing kơxô̆ liăn ki mê Kŏng ti hiăng tơkŭm tơbleăng pơcháu rak ngăn kong ăm mâu kuăn pơlê. Ing tơdroăng pơkâ tŏng kum mê hiăng pro pơ’lêh ki hlê plĕng dêi kuăn pơlê ƀă tơdroăng rak ngăn kong a mâu poh xá  ki tíu pêi cheăng rak ngăn. Má péa nếo Kŏng ti rak ngăn kong rak ngăn mâu ngế hmâ lăm rak ngăn kong dêi kŏng ti vâ mơhá liăn khế ăm mâu kăn ƀô̆ mâu ngế ki pêi cheăng riân sap ing 8-9 rơtuh liăn môi ngế/khế’’.

Ing kơxô̆ liăn ƀă yă pơkâ tâng riân dâng 570.000 liăn môi ha, rêm hơnăm kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu rak ngăn kong Kon Rẫy ƀă mâu kuăn pơlê ai kơxô̆ liăn kâ tơniăn ăm hnoăng rak ngăn kong ƀă châ pơ’lêh tơdroăng rêh ối kuăn pơlê ki rak ngăn kong. Ngoh Lê Hữu Diễn, ngế pêi cheăng a Ƀơrô kih thuât  dêi Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó môi tung khu rak ngăn kong Kon Rẫy, ai 21 hơnăm rơtế hmâ ƀă tơdroăng cheăng rak ngăn kong, tơná pôa hiăng trâm hên tơdroăng hơkăng khéa kho rơtế ƀă mâu kong, ăm ‘nâi:

“Ai liăn mơhá ăm hnoăng rak ngăn kong mê tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê, mâu kŏng nhân viên, mơngế pêi cheăng ngin châ mơnhông tơ-ƀrê. Mâu luât pơkâ, tơdroăng tŏng kum châ mâu kăn tơmâng pêi pro tŭm. Kơxô̆ liăn châ xo ing hnoăng rak ngăn kong troh nôkố hiăng tâk dâng 3 troh 4 hdrôh tâng vâ pơchông ƀă hdrối nah. Ngin tâ rế hmâ ƀă tơdroăng cheăng hên tâ’’.

Ki păng ‘nâng gá tơdroăng pêi pro mơhá hnoăng rak ngăn kong a Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Môi tung khu rak ngăn kong Kon Rẫy ăm hlo, kố cho luât pơkâ ki tro ƀă mâu tíu pêi cheăng rak ngăn kong a Kon Tum rak ngăn khât, hlối mơnhông mơdêk pêt kong.

Gương tơplôu ƀă tơbleăng