Tây Nguyên cho kơpong tơnêi ki xiâm pêt kơphế [ă tơnêi ki pêt 622.300 ha. Pơkâ troh hơnăm 2020 mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên pơtối pêt [ă klêp tơkâng 132.000 ha kơphế ki hiăng krâ oh tá kơtóu plâi hên. Troh nôkố, mâu kong pơlê hiăng pêi châ 118.200 ha (dâng 90% tiô pơkâ).

Tung mê, Lâm Đồng ai tơnêi pơtối ‘mâi pêt [ă klêp tơkâng kơphế hên má môi lối 56.200 ha; pơtối mê cho mâu kong pơlê Dak Lak, Dak Nông, Gia Lai. Tơnêi pêt kơphế kơpong ki pêt [ă hdrê nếo, hiăng chôa mơnhông mơdêk ki pê lo, mâu tíu ki ‘nâ pêi pêt tiô pơkâ kơphế ki le\m.

Maluâ ti mê tơdroăng ‘mâi pêt kơphế a Tây Nguyên dế trâm hên tơdroăng pá, mê cho oh tá ai liăn, oh tá ai hdrê ki le\m, [ă tơdroăng xúa kih thuât [ă hên ki ê, xuân ai tơdroăng tơdjâk ‘mêi ing hyôh kong prâi. Tung pơla mê, tơdroăng cheăng kâ dêi kuăn pơlê tung pơla ‘mâi pêt, hơ’lêh hdrê loăng tung kơdrum kơphế. Veăng hôp, pôa Đinh Văn Khấn, kuăn pơlê ki pêi chiâk, a cheăm Hiệp Thạnh, tơring Đức Trọng, púi vâ:

‘’Nôkố môi tiah kuăn pơlê púi vâ pro ti lâi mâu kơ koan ai troăng hơlâ pêi pro tung pơla hyôh kong prâi hơ’leh mê ai mâu pơreăng tâ tú, mâlối cho kơ koan hnê pêi chiâk ai hnê kuăn pơlê túa kơdê pơreăng’’.

Tơdrêng [ă pơreăng tâ tú mê rah hdrê xuân cho tơdroăng ki kal pơkâ vâ châ tơ-[rê tơdroăng ki ‘mâi pêt kơphế krá ton hơnăm a Tây nguyên. Tiô tie#n sih Phan Việt Hà, Kăn pho\ pơkuâ Vie#n khoa hoc kih thua#t ngăn ‘na chiâk deăng loăng kong Tây Nguyên, Kăn pho\ ngăn Vie#n khoa hok kih thuât –‘na chiâk deăng loăng kong Tây Nguyên, tơdroăng ‘mâi pêt cho rôh vâ mâu cheăm tơring ‘mâi pêt hdrê kơphế  ki nếo ăm tơtro [ă tơnêi hyôh kong prâi:

‘’ ‘Mâi pêt ai hên tơdroăng ‘na kih thuât pro mâu kuăn pơlê trâm hên xahpá. La, ‘mâi pêt cho môi tung rôh ki vâ châ hơ’leh tah hdrê ton [ă tơdroăng pêt hdrê nếo ki dâi le\m tâ, kơtóu plâi hên, plâi gá le\m loăng kâi trâng [ă ôa hdrong kâ ‘nhiê‘’.

‘Na kih thuât ‘mâi pêt, pho\ yăo sư- tie#n sih Lê Quốc Thanh - ngế pơkuâ Tíu xiâm hnê pêi chiâk deăng tơnêi têa ăm ‘nâi, mơngế ki pêt kơphế thế pêi pro tro pơkâ hnê ‘na kih thuât mê nếo châ tơ-[rê. Mê cho thế pơchoh tôm tăng rêi kơphế ki ton tah lối, pơchoh pro ăm le\m hơpok tơnêi đi đo hơ’lêh hdrê pêt ki iâ gá 2 hơnăm hơ’nêh môi hdroh’’:

‘’ ‘Mâi pêt kơphế cho tơdroăng ki thế pro cho tung pơkâ dêi kăn cheăm tơring hiăng pơkâ. Má péa thế ai tu\m pơkâ, tơmeăm phon [ă tơnêi. Tâng tơnêi hâi tâi mâu kơtâ ôa mê cho ki xiâm pro chiâng pơreăng kâ ‘nhiê, kuăn pơlê ‘mâi pêt kơphế ah tro ôa hdrong kâ ‘nhiê’’.

A hneăng hôp, mâu khu cheăng khoa hok, khu rak ngăn [ă kuăn pơlê ki pêi chiâk xuân tơpui tơno, tối ‘na túa pêi cheăng, tơpui tăng troăng hơlâ vâ pêi pêt kơphế krá tơniăn ton. Hneăng hôp xuân tơpui ‘na mâu tơdroăng ki nếo ‘na tí tăng ‘nâi ple\ng ‘na pêt kơphế, mâu tơdroăng ki rơkê ple\ng kih thuât ‘na hdrê, hbrâ mơdât ôa hdrong kâ ‘nhiê, xúa phon rơvât ăm tơtro, pêt tơvât, hên túa hdrê loăng tung kơdrum kơphế; tơdroăng ‘na tíu tê [ă ki mơdêk tơ-[rê tơru\m pêi pêt kơphế ai mơnên, pêt kơphế tiô tơdroăng pê lo tơmeăm ăi pơxúa.

Tuấn Anh chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng