
Tiô tăng ‘nâi plĕng dêi mâu ngế cheăng ‘na Khoa hok, kiâp hmốu C3, C4 ga tơdjâk tơdrêng troh tơdroăng ngo lo on Chư B’luk kơtăn kố dâng 600.000 hơnăm. Kiâp hmốu C3, C4 ai pơlôu phuâng tơdjêp ƀă dêi pó, ƀă ki xŏn tâi tâng vâ chê 1000m. Tŭm péa kiâp hmốu mê cho khu kiâp hmối dêi ngo lo on ton hơnăm má môi a Đông Nam Á ai trŭm tíu ki tơviah krê ƀă kơnía khât tung tơdroăng vâ tăng ‘nâi plĕng.

Hdrối mê, kong pơlê Dak Nông hiăng tơkŭm po Leh tơdah xo Ƀâng pơxá tíu tơbâ dêi tơnêi têa Kiâp hmốu C6-1, cho ối tung mâu kiâp hmốu dêi ngo lo on a Krông Nô. Kiâp hmốu C6-1 châ pơ-eăng cho tơmeăm khoăng ki tơviah git má môi a Việt Nam ƀă Đông Nam Á. Kô ôh tá xê to môi tơmeăm khoăng ki kơnâ ‘na tơnêi tíu mê ối cho môi tíu vâ chiâng ngăn, tíu châ ‘nâi kơxêng kiâ mơngế xiâm rêi ton nah ƀă hên mâu râ túa lĕm tro kơtăn kô hiăng ton 6.000 hơnăm.
Klêi tí tăng chiâ ngăn kiâp hmốu C6-1 ƀă C6, mâu khu cheăng ‘na tăng chiâ ngăn tơmeăm khoăng tung kơdâm tơnêi hiăng châ ’nâi hên tơmeăm khoăng cho tơmeăm xúa tung pêi cheăng ki pro ƀă hmốu, ƀă tơmeăm meăn ƀă tơnêi hneăn, kơxêng kuăn kiâ, kuăn mơngế, kơtôu kuăn kiâ ối tung têa ki ôh tá ai kơxêng, mâu kơnoh on chal ton tí nah, mâu tơngo, kơxêng dêi 10 ngế xiâm rêi kuăn mơngế chal ton tí nah.

Tơdroăng apoăng tăng hlo xiâm kơxêng kuăn mơngế chal ton tí nah tung mâu kiâp hmốu ngo on châ hlo mơhno ki tơƀrê dêi kơvâ cheăng chiâng tăng ngăn tơmeăm tung kơdâm tơnêi.
Apoăng hơnăm kố, tơring Čư̆ Jut (Dak Nông) tơkŭm po leh tơdah xo Ƀâng pơxá tíu tơbâ ton nah râ kong pơlê ƀă tíu tơbâ ngăn tơnêi tơníu kong kế Ngo on Ƀăng Mo, tôh dân phô̆ 4, pơlê kân Ea Tling. Tiô tăng ngăn dêi khu cheăng khoa hok, tung Công viên tơnêi tơníu lâp plâi tơnêi UNESCO Dak Nông ki iâ má môi 5 tíu xiâm rơkong lo on, mê tá “Ngo on Nâm B’Lang, ngo on Nâm Ka, ngo on Nâm Gle (a tơring Krông Nô), ngo on Nâm Dơng ƀă ngo on Băng mô (a tơring Chư Jut).
Ngo on Băng Mô ngăn ga lĕm. Ngo on môi tiah kơđo ôh tá ’nhíu, gá kơ hlêang a krí, rơtâ tá gâ gá môi tiah um oval gá hluâng vâ môi tiah kơtâ pêap, tung kơhlong gá vâ môi tiah phễu ƀă ai trŭm vâ mơ’no lo cho tơviah krê a tơdế dêi troăng vâ plŏng lo a ngâ, ki rơdâ kơpong kring vế tíu tơbâ mê dâng 13ha.

Tơdroăng hên tíu châ mơnhên tíu tơbâ tơnêi têa râ kong pơlê cho rôh ki kal veăng kring vế rak vế ƀă pơtối rak ki kơnía tơmeăm khoăng tơnêi tơníu, hên túa sinh hok dêi Kong viên tơnêi tơníu lâp plâi tơnêi UNESCO Dak Nông. Ing mê, mơdêk tơ’mot xiâm ‘no liăn tăng chiâ ngăn rak krá tơniăn inâi tíu ki lĕm, mơjiâng mâu tơmeăm pro tíu ôm hyô, veăng mơnhông cheăng kâ - rêh ối mơnhông tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê.
Viết bình luận