Plâ khế hdrối mê hiá nah, a mâu kơmăng mơ’nui măng tĭng, mâu ngế tung péa khu tôu chêng kân ƀă kŭn ƀon Njang Bơ, cheăm Trường Xuân, tơring Dak Song pơtối tơkŭm a hngêi hôp pơlê pơla rơtế dêi pó mơhriâm ing pơkuâ hnê mơhno dêi ngê̆ nhân. Mâu ƀai chêng tiô khôi vâi krâ nah môi tiah chêng Ngăn, Pích Tơtrơ lơ Truk tru...chuât đi đo. Ivá rêm ngế châ mơhá tơxâng drêng tơdroăng mơđah tơbleăng dêi khu ki kơdrâm kuăn pơlê têa kŏng hâk ro a roh mơđah tơbleăng lơ 30/4, pơxiâm po tơdroăng ki kal khôi túa lĕm tro – rơhdruê xoăng kong pơlê Dak Nông, koh phiu ro 50 hơnăm tơleăng lĕm tâi tâng peăng Hdroh tơnêi têa, môi tuăn Tơnêi têa. Nâ H’Hiệp, ngế ki veăng tung khu tôu chêng hơnăm hên má môi, tối:

‘’Ngin kô pơtối rak tơdroăng tôu chêng, ôh tá xê to mơđah tơbleăng tung pơlê, mê ối tơmiât troh ôm hyô pơlê pơla, vâ ki chuât chêng M’Nông chuât troh tá ah pơla tíu kân rơdâ’’.

Bon Njang Bơ, cheăm Trường Xuân, tơring Dak Song cho môi tung hên kơxô̆ pơlê a kong pơlê Dak Nông nôkố rak tŭm péa khu tôu chêng koăng khu ki hơnăm hiăng hên ƀă khu tôu chêng hơnăm ối nếo. Tung khu tôu chêng hơnăm ối nếo, ai Y Huyền, 14 hơnăm, hok tro lâm 8 Hngêi trung râ má péa kuăn ngo ai tíu kâ koi ối pơtê tung hngêi trung tơring Dak Song.

Y Huyền tối ăm ‘nâi, drêng ‘nâi pơlê mơjiâng khu tôu chêng, o hiăng hbrâ pâ phêp nôu pâ ƀă thái cô vâ veăng. Mơhé ing hngêi trung ăm hok tro kâ koi ối pơtê tung hngêi trung vêh a hngêi hơngế lối 30 km, o xuân đi đo rêm mơ’nui măng tĭng vâ châ pơtâp tôu chêng koăng, hâk vâ hriâm tâp mâu ƀai chêng ton nah ing mâu ngê̆ nhân.

‘’Hriâm tôu chêng pơkâ thế apoăng cho thế ai tơdroăng hâk vâ ƀă thế ‘nâi tơmâng rơrĕk chêng. Drêng nếo pơxiâm tâp, kŏng châi ‘nâng xua chêng châ pro ing meăm hlái, mê pin xúa kŏng vâ tôu tơdrêng a ngiâ chêng. Laga nôkố á hiăng hmâ, tôu ôh tá châi xếo’’.

Dak Nông ai pơ’leăng mâ mơngế 670 rơpâu ngế, ối tung 40 hdroâng mơngế. Ƀă mâu hdroâng kuăn ngo rêh ối ton sap ing nah tung kong pơlê môi tiah M’Nông, Rơđế, Mạ...chêng koăng cho mơhúa khôi túa lĕm. Nah, chêng koăng cho kông tơdjêp vâ kuăn pơlê trâm ƀă Xeăng. Nôkố, chêng koăng ối cho tíu pơtroh idrâp chuât tơdroăng tơrŭm mâu hdroâng mơngế. Ngoh Lang Văn Quy, hdroâng kuăn ngo Thái, pơxiâm pêi cheăng a Dak Nông lối 10 hơnăm kố, cho môi ngế ối tung khu chêng koăng kân a ƀon Njang Bơ, cheăm Trường Xuân, tơring Dak Song, tối:

‘’Á cho mơngế hdroâng kuăn ngo Thái, tiô rơpŏng mot pêi cheăng kâ nếo tung Tây Nguyên. Drêng châ achê ƀă khôi túa lĕm tro mâu hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên, á hâk vâ ƀă hiăng tiô mâu ngê̆ nhân vâ hriâm ƀối. Pá má môi ƀă á cho tơmâng chêng, hlê plĕng mâu ƀai chêng xua mê kal tơ’nôm hâi khế vâ mâu pôa, mâu jâ hnê. Troh nôkố á xuân hriâm châ 2 – 3 ƀai chêng. Pói vâ tung la ngiâ, mâu ngê̆ nhân pơtối hnê tơdroăng tôu chêng ăm hên vâi hdrêng ối a pơlê’’.

Ngê̆ nhân Y N’Srơi cho ngế hiăng mơdoh hên hơnăm ƀă tơdroăng hnê chât lâm tôu chêng ăm hrĭng mâu ngế hơnăm ối nếo a Dak Nông. Pôa tối ăm ‘nâi, chêng ai tung mâu tơdroăng kal kân a pơlê. Hên hơnăm kố hnê tôu chêng, pôa hlo mâu rơxông ối nếo hâk vâ. Ing mâu ngế hơnăm ối nếo mê, khôi túa lĕm hdroâng kuăn ngo M’Nông dế chôa ‘lâng rêh lĕm tung tơdroăng rêh ối nôkố.

‘’Ƀă mơngế M’Nông, chêng cho kơnía. Ing leh ro kân tung pơlê, troh pơkoăng, diâp ŏng mé, kâ báu nếo tung rêm rơpŏng tâi tâng pơrá ôh tá păng lôi idrâp chêng. Xua mê chêng koăng cho kơnía ƀă ai kơnâ tung tơdroăng rêh ối dêi mơngế M’Nông’’.

Tung dế kơpong kân rơdâ Tây Nguyên, idrâp chêng xuân chuât xơtó. Chêng koăng M’Nông tối krê, Tây Nguyên tối tơdjuôm, hiăng tơkâ hluâ tơdroăng ki mơdât nâl tơpui, chuât hơhngế môi tiah rơkong pơlê pơla mâu hdroâng kuăn ngo rêh ối a kơpong tơnêi kố, rŏng kŏng dêi pó vêh ƀă xiâm, rak khôi túa lĕm.