On veăng hdroâng Rơngao kơhnâ rak vế tơdrá rơngê ting ting chal krâ nah
Chủ nhật, 05:00, 23/03/2025 A Sa Ly/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV Tây Nguyên A Sa Ly/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV Tây Nguyên
VOV.Xơ Đăng - Ối a pơlê Kon Trang Long Loi, pơlê kân Đăk Hà, tơring Đăk Hà, kong pơlê Kon Tum ai môi on veăng cho A Thui prế Y Nhui (mơngế Rơngao, môi khu dêi hdroâng kuăn ngo Bơhnéa) cho hâk vâ khât ‘nâng ƀă tơdroăng rơngê ting ting dêi chal vâi krâ roh nah. Ƀă hiâm mơno ki hâk vâ khât ‘na khôi túa, vêa vong dêi hdroâng kuăn ngo tơná, mê on veăng prế kố ôh ta xê to hâk git tung tí tăng chêh xo, rah ‘măn, lăm mơđah rơngê ting ting ukố umê, prế ối kơhnâ khât ăm tơdroăng hnê ăm khu rơxông nếo, veăng gum rak vế ăm khôi túa, vêa vong dêi kuăn ngo Rơngao.

Sap ing ối tơxĭn nah, ngoh A Thui hiăng hâk git kơ idrâp chêng koăng, không, têng nêng, klŏng put ƀă hên mâu prôa, rơvŏng ki ê. Ing pơxiâm xômg rơtăm nah, ngoh hiăng hmâ veăng lăm ngăn, lăm tơmâng tung mâu hâi leh mơdĭng, xah ôm hêi, tôu chêng koăng, rêi prôa, têng nêng ƀă rơngê ting ting. Mâu hâi ki pơlê hơniâp ro ai tôu chêng koăng mê hiăng chiâng tơdroăng ki lĕm tro, mơhnhôk ngoh rơhêng rơhú vâ tiô kơ tơdroăng  chiâng tôu chêng koăng, rêi têng nêng ƀă hên mâu prôa ki ê dêi hdroâng kuăn ngo tơná:

“Á hiăng hâk mơnê tô chêng koăng drêng châ 10 hơnăm nah, la drêng mê nah á bu ngăn ƀă tơmâng to vâi tôu tê. Drêng á hiăng châ 13-14 hơnăm, ahdrối tơnêi têa châ tơleăng lĕm nah, ối a Kon Tum á pơxiâm hriâm tôu chêng koăng, ai vâi krâ ki rơkê vâi hnê. Sap ing hâi ki mê troh a xông rơtăm, troh krâ nôkố á hiăng hmâ rơkê tơdroăng tôu chêng koăng, xúa mê, á rơbot hên tơdrá drêng tôu chêng koăng dêi kuăn ngo tơná”.

Ôh tá xê rơkê to rêi prôa, tôu chêng koăng, hlŭm rơvŏng dêi kuăn ngo, mê ngoh ối tí tăng tơmâng, thâo xo, hrik ‘măn, hriăn plĕng ƀă mơjiâng pro mâu prôa, têng nêng dêi hdroâng kuăn ngo ki hlo rế hía vâ rế hía lôi. Không, klŏng put, prôa uâ - tối cho kơni, cho mâu tơmeăm ki kơnía dêi mơngế Rơngao ngoh hiăng rơkê mơjiâng pro rơhí rơhó, pêi pro ton hâi, pơtối rak vế mâu tơdrá tiô chal vâi krâ roh nah hiăng chôu ‘măn ăm.

“Sap ing ối tơxĭn nah, á hlo mâu vâi krâ ki rơkê chiâng pro prôa, têng nêng, drêng á hiăng châ 55 hơnăm, á pơxiâm tí tăng hriăn plĕng, ƀă mơjiâng pro mâu klŏng put, không, têng nêng ƀă hnối hnê tôu chêng koăng, tŭm mâu tơdroăng ki mê á hiăng pơtối hnê vâi o, vâi muăn. Á hnê tối ăm vâi krâ-nhŏng o, mâu vâi muăn xah hêi prôa dêi hdroâng kuăn ngo, tôu chêng koăng. Á xuân hiăng tô tuăn ‘na tơdroăng ki pơtối khŏm chiâng rak vế mâu tơdrá rơngê ting ting mê á khoh mơ-eăm sap ing tơxĭn nah, pơtối rak vế mâu tơdrá ki vâi krâ hiăng hnê ‘măn ăm, mơnhông mâu ƀai rơngê ting ting á hmâ hnê tối ăm vâi krâ-nhŏng o, mâu pú hmâ mâu ƀai ki mê”.

Ngoh A Thui tối ăm ngin ‘nâi, ngoh hiăng mơdoh hên chôu phut vâ tí tăng hriăn plĕng, hnê ‘măn ăm mâu vâi o, vâi muăn, vâi droh rơtăm tung pơlê, po hên mâu lâm hnê hriâm. Mâu vâi o, vâ muăn chal nếo ti xê to hriâm túa ki vâ rêi prôa, hlŭm rơvŏng, tôu chêng koăng, mê ối hriâm túa ki hlê tơdrá dêi prôa, rơvŏng, ‘nâi koh mơnê, mơnê nhoăm mâu tơdroăng ki kơnía ‘na khôi túa, vêa vong dêi vâi krâ hiăng hnê ’măn ăm nah.

“Má kơdrâi á hnê vâi o, vâi muăn troh nôkố hiăng hnê troh a roh má 4. Á hiăng hnê châ lối 10 hơnăm, ing hơnăm 2013. Vâi krâ-nhŏng o troh akố veăng châ hriâm roh má 4, á hnê sap ing khế 9 hơnăm nah, hnê ăm mâu vâi o, vâi muăn, vâi rơxông hơnăm ối nếo. Ƀă hiâm mơno hnê mơhno tâi dêi ivá, ki rơkê tơná, á hnê tơrêm tơdroăng, rêm kơvâ, mê mâu vâi o, vâi muăn khoh châ rĕng chiâng rơkê. Tung pơlê, ngế ki lâi xuân hâk vâ á hnê, nôkố á hiăng krâ môi pơla măng tĭng hnê ai 2-3 xoh tê”.

Mâi ngoh A Thui cho Y Nhui, ôh tá xê to on veăng mê ối cho pú ki hmâ lăm rơngê ting ting adrêng, cho pú hmâ ki veăng pơtối rak vế kôi túa, veêa vong dêi hdroâng kuăn ngo. Nâ ai tối, nâ hmâ ƀă ngoh A Thui drêng ối droh rơtăm nah, maluâ hiăng hmâ trâm dêi pó tung mâu ki pơlê po mâu hâi leh mơdĭng, môi tiah tĭng kleăng kơneăng têa, tĭng kâ báu nếo, tĭng to kuât. Nâ hâk mơnâ vâ khât, xua hlo ngoh A Thui rơkê ó păng ‘nâng tơdroăng ki chêh bro mâu nâl rơngê, ting ting dêi hdroâng Rơngao, tơdrá xuân hơniâp ro, ai tá tơdrá chêng koăng, idrâp têng nêng a mâu kơmăng ki kơhnhon xuăng, ing mê khoh chiâng môi on veăng.

“Sap ing hâi ki xo dêi pó, mơjiâng on veăng nah, kơnốu á hnê kơ vâi o, vâi muăn môi ngế ôh tá kâi, mê á xuân hiăng veăng hnê tối ăm mâu vâi o vâi muăn. Á hlo kơnốu á hnê tôu chêng koăng, pơla chôu phut mê á xuân ngăn vâ hriâm xêh ha, klêi mê ah a rơbot, á xuân hnê ăm vâi o tiah mê, xua má péa ngế rơtế veăng hnê mê khoh chía ôh tá tơbrê. Pakĭng mê, á ối chiâng xuăng ing á 12 hơnăm nah, á hmâ lăm xuăng ƀă khu tôu chêng koăng. Nôkố tung pơlê ôh pa ối hên mâu vâi krâ ki rơkê tôu chêng koăng, mê má khoh kơdo mơ-eăm hnê kuăn cháu tơdroăng tôu chêng tôu koăng, kơhnhon xuăng, môi kơtum chêng koăng kố ai 15 kơtâ, mê má péa ngế ki hnê mâu vâi muăn, péa ngế hnê mâu vâi muăn tơ’lêi châ hriâm châ rơbot hên tâ, drêng kơnốu á tơvâ cheăng, á kô lăm pơtâng tối ăm vâi muăn ‘nâi chôu phut, hâi khế vâ vâi o, vâi muăn ‘nâi hâi ki troh hriâm tôu chêng koăng akố”.

On veăng ngoh A Thui prế Y Nhui cho on veăng ki ôh tá păng lôi tung khu ngê̆ nhân lăm mơđah dêi kong pơlê Kon Tum drêng rêm hdroh ai tơdroăng ki  mơđah ukố umê. Prế hiăng ai hên hnoăng ki kân, hiăng ai hên hnoăng ki mơđah tôu chêng koăng, hơdruê xuăng, mơhno tơdjâ tơdrá dêi hdroâng kuăn ngo Tây Nguyên troh achê ƀă kuăn pơlê tâ tung lâp tơnêi têa. Mâu tơdroăng ki vâ tôu chêng koăng, kơhnhon xuăng, rơngê ting ting ôh tá xê to mơđah mê ối vâ mơhno hiâm mơno, mơhúa dêi hdroâng kuăn ngo, mơhno tối ki '‘ó hâk tơngăm dêi tơdroăng ki mơjo pâ kơ pơlê pơla trâu ó khât. Ngoh A Thui tối ăm ‘nâi:

“Prôk drô kơpong Trường Sơn-Tây Nguyên, ing Thanh Hoá troh a Pêa Hdroh, ngin pơrá veăng mơđah. Pơla hdrối kố nah, tơdroăng ki tơkŭm po xah ôm hêi a Mang Deang ngin xuân hiăng veăng lăm tô chêng tơgôu koăng, ngin châ kâ pri ối má môi. Ngin xuân hiăng hmâ lăm mơđah a kong têa Lếo châ krâ pri, lăm mơđah a Điện Biên Phủ, kuăn pơlê Việt Nam pin ƀă kuăn pơlê pú hmâ Lếo xuân châ kâ pri”.

Ƀă mâu hnoăng cheăng ki kân, hơnăm 2015, ngoh a Thui prế Y Nhui hâk tơngăm hiăng châ Tơnêi têa pôk inâi “Ngê̆ nhân ưu tŭ” tung kơvâ mơđah ƀă veăng rak vế tơdroăng, tơmeăm koăng dêi kuăn ngo. Ƀă hiâm mơno ki hâk git khât ƀă pôu râng hnoăng cheăng ki pơtối vâ mơnhông tơmeăm khoăng ki kơnía vâi krâ roh nah, ngoh A Tui prế nâ Y Nhui hiăng chiâng mâu ngế ki veăng rak vế khôi túa, vêa vong dêi Tây Nguyên tơxâng ‘ló hâk mơnê.

A Sa Ly/Tơplôu: Nhat Lisa/VOV Tây Nguyên

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Jreng Jrong
Tanh bĕ dra hiam
22/03/2024
Nu kố hiang lem
18/03/2024
Hak rơnó lak bôm
04/03/2024