Luât hbrâ mơdât ki rơ-iô dêi drôu [ier rôh apoăng pơxiâm mơ’no la ai hên tíu ki nếo, mê cho tơdroăng pơkâ dêi mâu kong têa mơnhông tơ-[rê. Tá xê to mơdât oh tá ăm ôu drôu, [ier [ă mâu ngế pá xôp 19 hơnăm mê ối tơbleăng chôu ‘’mêa’’ vâ tối cho chôu ki hên ngế hmâng. Luât mê xuân mơdât oh tá xê lông, ôh tá chiâng mơhnhôk djâ, lơ pơklât thế mâu ngế ki ê veăng ôu drôu, [ier; mơdât mâu kăn [o#, ko\ng chưk, viên chưk, mơngế pêi cheăng, kăn lêng, mâu lêng, hok tro, sinh viên... ôu drôu, [ier ahdrối, lơ tung chôu pêi cheăng, chôu hriâm [ă chôu ki vâi pơtê a tơdế chôu. Malối, mơdât oh tá ăm mâu ngế ki vê rơxế ôu drôu, lơ ai hyôh drôu tung mơheăm.

Pôa Kidong Park, kăn teăng mâ Khu ngăn pơkeăng lâp plâi tơnêi a Việt Nam tối tiah kố, kố cho mâu pơkâ ki tro ‘ló kô kơdroh mâu tơdroăng rơ-iô [ă tơnêi têa ki ối má môi tung Đông Nam Á [ă ối má 3 tung châu Á ‘na ki ôu drôu [ier mê cho Việt Nam:

‘’Á pâ rơkâu Việt Nam hiăng ai luât hbrâ mơdât ki rơ-iô dêi drôu [ier. Luât mê gá xêt khât sap ing hâi lơ 1/1/2020, cho ki hdró vâ séa ngăn ki tơ-[rê dêi luât pơkâ dêi rêm pâ ôh tá tơdjâk a Việt Nam. Mâu pơkâ ki rơdêi mê [ă ki rơkê dêi Luât mơdât ki rơ-iô dêi drôu [ier kal re\ng châ tơbleăng, rak vế, pêi pro tung rêh ối vâ veăng mơnhông mơdêk dêi Việt Nam’’.

Laga, tung pơla rôh apoăng tơbleăng mâu tơdroăng pơkâ nếo dêi luât, hmâ hlo kô trâm tơdroăng pá. Tơdroăng pá ki kân nôkố cho tơdroăng pêi pro pơkâ ‘na hyôh drôu pôi tá ai [ă mâu ngế ki vế rơxế.  Ki khât gá, klêi kâ mâu plâi, pơkeăng, Vitamin, sirô, kơ-o, tung châ xuân ai há têa drôu la bú iâ.

Tâng hmôu pơ pro tiô luât mơdât ôh tá ăm ôu drôu [ier lơ trâm xía vâ, mơdât ôh tá ăm ôu i- iâ [ă mơngế vê rơxế kơtâu drô troăng prôk kô ai mâu ki ‘nâ tro pơkâ tê kơtê, la oh ta ai pro xôi klâi.

Tiô pôa Hoàng Thế Tùng, Kăn pho\ ngăn ‘na troăng prôk, khu xiâm ngăn troăng prôk rơxế kơtâu, hiăng cho luât ga pá vâ môi tiah tro khât tiô pơkâ, xua tơdroăng ki kố ki mê dêi tâi tâng rêm ngế kuăn pơlê. Rak vế pêi pro tiô luât, mâu ngế ki veăng prôk drô troăng kal thế ‘nâi hyôh al-kôl tung mâu kế kâ, tê ôu ki lâi vâ pôi tá tro pơxâu phâk tê kơtê drêng vê rơxế.

Tối ki ai khât mê, jâ Trần Thị Trang, Kăn pho\ ngăn ‘na Luât, khu xiâm ngăn ‘na pơkeăng pơlât ăm ‘nâi, klêi klâ kế, ôu drôu ai al-kôl, kơxo# ki vế ngăn tung hyôh rơkong gá iâ tê ôh tá hên to lâi [ă ki gá ối tung châ ôh tá ton.

‘’Tung pơla ai mâu tơdroăng hnê tối, tơbleăng tung hlá tơbeăng pêi pro tro tiô luât, ngin kô hnê tối mâu tơdroăng ‘na khoa hok vâ mâu khu râ pơkuâ cheăng ‘nâi [ă mâu ngế ki tung châ ai al-kôl ai tung hyôh gá iâ tê, vâ tối ôh tá hên to lâi, ngế mê ti tro tro pơxâu phak. Mâu ngế ki tro pơxâu phak cho mâu ki ai ôu drôu [ier klêi mê vê rơxế tung châ ai hên hyôh al-kôl’’.

Tiô Khu xiâm kăn sát gak ngăn troăng prôk, Khu xiâm ko\ng an, Luât hbrâ mơdât ki rơ-iô dêi drôu [ier cho xiâm ki ăm hlo mâu kơ koan khu râ pơkuâ cheăng vâ pơxâu phak mâu ngế ki ai ôu drôu ai hyôh al-kôl drêng vế rơxế. Tung pơla pro hồ sơ pơxâu phak, pak^ng vê ngăn vâ ‘nâi hyôh al-kôl tung rơkong dêi ngế vê rơxế, tâng hlo kal, khu râ pơkuâ cheăng ối khăm ngăn mơheăm vâ ‘nâi nhên khât tâ.

Xua mê, mâu tơdroăng ki pá nếo tối kơpêng mê xuân ai troăng hơlâ pêi pro vâ mơnhên. Thie#u tươ\ng Lê Xuân Đức, Kăn pho\ khu xiâm Kăn sát ngăn troăng prôk, khu xiâm ko\ng an ăm ‘nâi, hâi lơ 30/12, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng k^ pơkâ kơxo# 100/2019, cho luât pơxâu phâk mâu ngế ki pro xôi luât tung kơvâ ‘na troăng prôk [ă troăng rơxế lơ treng teăng pơkâ kơxo# 46/2016 vâ tơniăn môi tiah, tơdâng tơtro [ă Luât hbrâ mơdât ki rơ-iô dêi drôu [ier ‘na pơxâu phak mơngế ki vê rơxế tung châ ai hyôh al-kôl:

‘’Drêng vê rơxế ôh tá chiâng ôu drôu, [ier. Tung pơkâ hnê mơhno dêi kăn xiâm Ko\ng an xuân môi Tiah Khu xiâm Kăn sát gak troăng prôk hiăng hnê tối ăm ko\ng an mâu kong pơlê pơxâu phak kơtăng’’.

Tiô pơkâ ki nếo dêi Chin phuh, kơlo pơxâu phak ki hên [ă mâu ngé ki vê rơxế tung châ ai drôu, tâk troh 40 rơtuh liăn [ă hlối rup xo [âng vêrơxế tung pơla 2 hơnăm. Kơlo pơxâu phak mê hiăng ó ‘nâng kô kum luât hbrâ mơdât ki rơ-iô ing tơdroăng vê rơxế lơ ai ôu drôu [ier, pro kơtăng ti mê vâ tơ-[rê.

Rêm hơnăm, tơnêi têa pin ai vâ chê 5.000 ngế hlâ xua tơklâm rơxế drô troăng prôk. Vâ chê 5.000 ngế kô châ tơvêh ăm rơpo\ng hngêi tâng ôh tá ai ngế vê rơxế pôu ôu drôu kơtâu drô troăng. Xua mê, môi luât ki tro kal thế môi tuăn rak vế pêi pro tung rêh ối re\ng tâ, veăng kơdroh kơxo# mơngế hlâ xuân môi tiah kơdroh pro pá ăm mơngế ki châi tamo, hrâ mơnguâ kơklêa kơtiê xua ing ôu drôu pro.

Văn Hải - VOV1 chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng