VOV4.Sêdang - Tí tăng ngăn, khăm pơlât ivá cho môi tung mâu tơdroăng pêi pro dêi hnoăng kuăn mơngế. Ƀă hdroâng kuăn ngo, vâ tơniăn hnoăng ki mê, tung hơnăm hdrối nah, Đảng  ƀă Tơnêi têa hiăng tơmâng hên ‘no liăn mơjiâng pro hngêi pơkeăng cheăm. Tơdroăng ‘na  luât pơkâ ‘no liăn rak ngăn ‘na khăm pơlât kuăn pơlê a kơpong hdroâng kuăn ngo.

Tiô séa ngăn chêh xo ‘na tơdroăng cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla dêi 53 hdroâng kuăn ngo hơnăm 2019, nôkố, tâi tâng mâu cheăm kơpong hdroâng kuăn ngo hiăng ai hngêi pơkeăng cheăm, châ 99,5%, tơdâng ƀă tơdroăng séa ngăn hơnăm 2015. Tâi tâng mâu hngêi pơkeăng cheăm kơpong hdroâng kuăn ngo châ mơjiâng krá kâk lơ krá kâk păng ‘nâng; châ 99,6%, tâk 0,8 điêm kơpêng hrĭng tâng pơchông ƀă hơnăm 2015. Kơxô̆ cheăm ai hngêi pơkeăng cheăm châ plah tiô pơkâ dêi tơnêi têa ‘na khăm pơlât râ  cheăm tiô pơkâ tơnêi têa hneăng hơnăm troh 2020 châ  83,5%, tâk châ péa xôh tâng pơchông ƀă hơnăm 2015 (45,8%).

Thăm mơjiâng pro hngêi pơkeăng pơlât cho môi tơdroăng xiâm ki kal ‘na tơdroăng khăm pơlât ki Pơkâ Tơnêi têa 6 ‘na rak ngăn ivá châ chăn kuăn pơlê tung rơxông nếo hiăng tối troh. Pơtối mê, Khu pơkuâ ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât thế pơkuâ, séa ngăn ivá dêi rêm rơpŏng, rêm ngế kuăn pơlê tung pơlê cheăm; ai ivá vâ pơlât, rak ngăn ivá châ chăn apoăng ăm kuăn pơlê, kơdroh tơdroăng kuăn pơlê thế mot pơlât vâ tơleăng tơdroăng lối hâ ho a hngêi pơkeăng. Tiah mê, hngêi pơkeăng cheăm pôu râng hnoăng môi tiah “ngế ki gâk a bo cheăng” cho tíu apoăng kuăn pơlê kô châ troh pơlât drêng châi tamo, tro tâ pơreăng, dế thế pôu râng hnoăng cheăng kal khât. Troăng tơmiât mê cho pro ti lâi vâ kum kuăn pơlê rĕng má môi, achê má môi, xua mê tung mâu troăng hơlâ dêi Đảng, Tơnêi têa ƀă hía hé pơrá mơnhên ki kal dêi tíu khăm pơlât ƀă môi tuăn troăng tơmiât pêi ‘na hnoăng cheăng dêi tíu khăm pơlât. Jâ Trương Thị Kim Phượng, kăn pơkuâ Hngêi pơkeăng cheăm Quảng Lập, tơring Đơn Dương, kong pơlê Lâm Đồng tối:

“Hngêi pơkeăng cheăm sap ing châ mơ’no liăn mê ‘na tơmeăm khoăng tung hngêi pơkeăng châ mơ’no liăn rôe tŭm, hngêi kân lĕm rơdâ. Ƀă mâu kơmăi kơmok mê châ mơ’no liăn rôe cai phân mêm kơmăi tĭnh, kơƀăng tăng, kơtuh, kơmăi kơmok khăm pơlât môi tiah kơmăi nội khí quản, mâu kơmăi ‘na đông y, on séa, kơmăi khăm plâi nuih kuăn ngá. Mâu kơmăi kố mê hngêi pơkeăng cheăm dế xúa châ tơƀrê vâ pơlât ăm kuăn pơlê’’.

Troăng tơmiât mê cho pro ti lâi vâ kum ăm kuăn pơlê rĕng má môi, xua mê tung mâu troăng hơlâ dêi Đảng, Tơnêi têa ƀă hía hé, pơrá mơnhên ki kal dêi hngêi pơkeăng tíu khăm pơlât ƀă môi tuăn troăng tơmiât ‘na hnoăng dêi hngêi pơkeăng cheăm. Tung pơla kố nah pin hiăng mơdoh hên chôu tơmâng troh hngêi pơkeăng cheăm, laga vâ mơdêk hnoăng dêi hngêi pơkeăng cheăm xuân kal thế tơmâng hên tâ xua nôkố xuân ối hên pơkâ pêi ‘na mơnhông hngêi pơkeăng cheăm tá hâi pêi pro châ tơƀrê pơkâ mơ’no. Xua mê, pin thế rơtế dêi pó mơ-eăm vâ pêi kêi đeăng pơkâ pêi rak ngăn – ivá châ chăn, vâ kuăn pơlê rế hiá rế châ rak ngăn ivá châ chăn a hngêi pơkeăng tơtro tâ.

Mơ’nui hơnăm hiăng hluâ, Khu xiâm pơkuâ ngăn pơkeăng ƀă khăm pơlât hiăng mơhnhôk ƀă kĭ môi tuăn pêi pro Tơdroăng tơkêa bro Mơ’no liăn mơjiâng ƀă rôe tơ’nôm kơmăi kơmok khăm pơlât a hngêi pơkeăng cheăm. Tơdroăng tơkêa bro ai kơxô̆ liăn lối 126 rơtuh dollars. Tung mê mung liăn ngân Hngêi arak liăn lâp plâi tơnêi cho 80 rơtuh dollars; kơxô̆ liăn tŏng kum ôh tá xo tơvêh cho 25 rơtuh dollars, ki ê cho kơxô̆ liăn xo hdrối. Tơdroăng tơkêa bro châ pêi pro tung 5 hơnăm a 13 kong pơlê ai kơdrâm vâi krâ hdroâng kuăn ngo rêh ối, mê cho: Hậu Giang, Bạc Liêu, Trà Vinh, Long An, Hà Giang, Bắc Kạn, Sơn La, Yên Bái, Hòa Bình, Quảng Bình, Quảng Ngãi, Quảng Trị ƀă Ninh Thuận.

Pơtối mê, tơdroăng tơkêa bro kô mơjiâng nếo 138 toăng hngêi pơkeăng cheăm ƀă rơnêu krá kâk tâ mê nếo 325 hngêi pơkeăng cheăm ki ê, rơnêu krá lĕm 12 tíu xiâm hngêi pơkeăng tơring dêi 13 kong pơlê; rôe ăm kơmăi kơmok ki kal vâ kum mơdêk tung tơdroăng khăm pơlât; hnê mơjiâng mơdêk ki rơkê pêi cheăng mâu ƀok thái pơkeăng cheăm ‘na tơdroăng xiâm: pơtâng tối rak ngăn ivá châ chăn; rak ngăn, mơdêk ivá châ chăn dêi kuăn pơlê ƀă rak ngăn ivá apoăng; hbrâ, mơdât pơreăng; séa ngăn, châ hlo rĕng, mơdât mâu pơreăng ki ôh tá tâ tú. Pôa Nguyễn Xuân Long, Kăn hnê ngăn Hô̆i đong kuăn pơlê tơring Tiên Yên, kong pơlê Quảng Ninh tối ăm ‘nâi:

“Ƀă hngêi pơkeăng cheăm mê 100% mâu hngêi pơkeăng cheăm hiăng rơnêu bro lĕm ƀă rôe tŭm kơmăi kơmok kih thuât dêi hngêi pơkeăng cheăm ƀă hngêi pơkeăng râ kơpêng. Mâu hngêi pơkeăng cheăm pơrá ai ƀok thái pơkeăng ƀă kơxô̆ liăn pơlê veăng rôe ƀaoh hiêm khăm pơlât châ lối 95%. Mơjiâng tá tơdroăng khăm pơlât ƀă pơkeăng rêi nhâ hlá loăng, tâi tâng mâu hngêi pơkeăng pơrá ai pơlât ƀă pơkeăng rêi nhâ hlá loăng’’.

Pơkâ xiâm tơdjuôm dêi tơdroăng tơkêa bro cho mơdêk ki hôm păng ‘nâng ƀă tơdroăng ki xúa tơdroăng khăm pơlât dêi hngêi pơkeăng cheăm a mâu kong pơlê pêi pro tơdroăng tơkêa bro. Tŏng kum pro ăm i tŭm mâu tơdroăng hbrâ, rak ngăn ivá apoăng, mơdêk ivá, khăm pơlât apoăng; kơjo pơlât ƀă mâu ngế cho mơngế nôu vâi hdrêng, mơngế hơnăm hiăng krâ, kuăn pơlê a kơpong pá puât, hdroâng kuăn ngo veăng kum rak tơniăn ivá châ chăn, mơdêk hơnăm rêh ối ton, ƀă mơnhông tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê.

Kô chiâng hlo, mâu hngêi pơkeăng cheăm châ mơ’no liăn rôe kơmăi kơmok khăm pơlât, hngêi trăng, troăng klông, mâu ngế pêi cheăng khăm pơlât rế hiá rế rơkê tâ mê tơdroăng loi tơngah tung kuăn pơlê xuân tâk. Ki ai lâp lu tơdroăng khăm pơlât tâi tâng kuăn pơlê xuân rế hiá rế tơtro tâ.

VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng