VOV4.Sêdang - Tung mâu hơnăm hdrối mê hía nah, khu râ Đảng, mâu kăn, Măt trâ̆n tơnêi têa ƀă mâu khu râ, kơvâ cheăng ngăn cheăng kal kí - pơlê pơla mâu kong pơlê tơring cheăm tơmâng pêi pro tro hên troăng rơhlâ ƀă kơpong hdroâng kuăn ngo, malối cho luât pơkâ ‘na ‘no liăn mơjiâng tơmeăm khoăng, tá ‘na cheăng kâ rêh ối pơlê pơla ƀă mơhno túa lĕm tro.

Tơdroăng pơkâ xiâm tơnêi têa mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2030 hiăng châ Kuô̆k hô̆i kĭ ai pơxúa kal khât ƀă tơdroăng mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla dêi tơnêi têa. Pơtối mê, tơdroăng xiâm dêi Tơdroăng pêi cheăng ai 10 tơdroăng tơkêa bro, tung mê tơdroăng tơkêa bro 6 tối rơdêi tro ‘’Rak vế, mơnhông mơdêk ki kơnâ khôi túa lĕm tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo ƀă mơnhông mơdêk ôm hyô’’.

Tơbleăng ‘na pơkâ xiâm dêi Tơdroăng pêi cheăng, Vi ƀan hdroâng mơngế xuân pơkâ mâu tơdroăng vâ rak, mơnhông mơdêk khôi túa lĕm tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo ƀă hlối xut tah khôi túa ki ôh tá tro xếo. Ki nhên tung mê ai tơdroăng tơkŭm po lâm hnê pơtâp, hnê tơ’nôm tơdroăng cheăng, hnê túa lĕm tro kơnía; tŏng kum mâu tơdroăng tơkêa bro ki ti tăng, vêh pro, rak vế, mơnhông khôi túa lĕm tro tơdroăng ki kơnía mâu hdroâng kuăn ngo tơ’lêi hía lôi; mơjiâng mâu kâu lăk ƀô̆ pêi cheăng ‘na mơhno túa lĕm tro ton nah a mâu thôn, pơlê kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo; tŏng kum mơjiâng mâu tíu mơhno túa lĕm tro ƀă ôm hyô ki má môi vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă hía hé.

Troh nôkố, hên kong pơlê hiăng pêi pro ƀeăn ƀĕng rơkê mâu troăng pơtâng tối, kum vâi krâ hdroâng kuăn ngo chôa ‘lâng xut tah khôi túa ki ôh lĕm tro tung mơdâm kiâ, pơkoăng ŏng mé, pro then, xối xeăng tah lôi tơdroăng ki ôh tá mơhúa ƀă hía hé, cho tơdroăng ki loi tĭng, pro mơ’nhê liăn ngân, chôu phut. Jâ Pờ Diệu Linh, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan tơring Mường  Nhé – kong pơlê Điện Biên tối ăm ‘nâi:

‘’Tơring xuân ai hên troăng pơkâ pêi, troăng hơlâ tơmâng troh vâi krâ hdroâng kuăn ngo, tŏng kum ‘na mơnhông cheăng kâ, tŏng kum ‘na hdrê pêt mơnăn păn, ki rơhêng vâ tối rak vế khôi túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo, tơdroăng vêh pro tơdroăng hơdruê, xuâng xuân môi tiah hâi leh, tơdroăng loi tĭng tiô khôi vâi krâ nah, ếo pơtâk hdroâng kuăn ngo, mâu hngêi trăng, xuân châ tơmâng, tâi tâng mâu troăng pơkâ pêi troăng hơlâ mê vâi krâ hiăng plĕng nhên, nhuô̆m păng 'nâng ƀă ‘nâi rak vế khôi túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo tơná’’.

Tung la ngiâ, vâ chôa ‘lâng pêi kêi đeăng hngêi trăng, troăng klông mơhno túa lĕm tro kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo, ƀă tơdroăng pêi cheăng mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla, mê kal pơ’lêh tơdroăng rêh ối tơmeăm khoăng ƀă hiâm mơno dêi vâi krâ nhŏng o; tơmâng rak vế mơnhông khôi túa lĕm tro dêi pơlê pơla mâu hdroâng kuăn ngo, tơkŭm mơjiâng tơdroăng rêh ối mơhno túa lĕm tro, mơnhông khôi túa vâi krâ nah, tah lôi khôi túa ki ôh tá lĕm tro, mơjiâng tơdroăng rêh ối rơkê, vêh pro leh mơhno túa lĕm tro tiô tơdroăng kal vâ dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo.

Ƀă tơdroăng rak vế, mơnhông ki kơnâ khôi túa lĕm tro dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo, mâu kơ koan cheăng kal tơmâng hriăn plĕng, kêi đeăng pơkâ dêi luât; thăm hriăn plĕng tŭm têk, tâi tâng, hlê plĕng tŭm ‘na tơdroăng nôkố tơmeăm mơhno túa lĕm tro dêi vâi krâ mâu hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo. Phŏ yăo sư – tiên sih Trần Văn Bình, Kăn pơkuâ môn Pơkuâ mơhno túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo a Việt Nam – Đăi hok Mơhno túa lĕm tro tối ăm ‘nâi:

‘’Rak vế khôi túa lĕm tro vâi krâ nah ôh tá xê pin rak vế to tơdroăng ki klâi ton nah, mê cho rak vế mâu tơdroăng ki kơnía, ƀă cho mâu kơ koan hriăn plĕng ƀă mâu khu pơkuâ a kong pơlê thế plĕng ki lâi kơnâ, ing mê mơdêk ki kơnâ khôi túa lĕm tro hdroâng mơngế, mơjiâng tơdroăng ki hlê plĕng hdroâng mơngế, tơdroăng ki phiu ro dêi vâi krâ ƀă vâi kô ai ivá pêi pro tơdroăng ki mê’’.

Kô chiâng tối, pêi pro troăng hơlâ hdroâng mơngế, rak ‘măn, rak vế ki kơnâ khôi túa lĕm tro vâi krâ nah cho veăng kum tung tơdroăng châ tơƀrê mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla dêi kơpong mê tối krê ƀă lâp tơnêi têa tối tơdjuôm. Rơtế amê, cho tơleăng mâu tơdroăng ối tơvâ tơvân ‘na hngêi trăng, môi tiah tơdroăng ôh tá tŭm tơnêi ối, tơnêi pêi kâ, têa ôu hum rôh jíu; xing xoăng tơniăn tíu ối ăm kuăn pơlê ki ai tơdroăng rêh ối pá puât, ki má lối cho kơpong tơ’lêi trong kong prâi pro ôh tá tơniăn; mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng, loăng pơlái kong kế, tơniăn cheăng pêi krá tơniăn, mơdêk ki rơkê pêi cheăng ăm mơngế pêi cheăng; rak ngăn ivá châ chăn kuăn pơlê ƀă hía hé.

Thu Hòa – VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng