Êng: Ô [ok thái pơkeăng! Xiâm kối ki lâi pro chiâng u\m a drăng krôk hdoăng têa hế?

{ok thái pơkeăng Nguyễn Đăng Giáp: U|m a trăng krôk hdoăng têa hế xuân môi tiah hên tơdroăng châi u\m ki ê, xiâm kối mê ôh tá ‘nâi nhên. Laga vâi bu tâ ‘nâi xiâm kối ki vâ chiâng [a\ ki tơ’lêi. Mâu tơdroăng ki tơ’lêi mê cho ivá kâi hbrâ mơdât pơrea\ng châ kơdroh; má péa nếo, tro tâ pơrea\ng hdrối mê ai mâu séa ki trâ ó tâ mâ hâi lơ rêh ối a kơpong ki tơdjâk xua ki trâ ó tâ mâ hâi; klêi mê mâu pơrea\ng ‘na troăng têa rơhế [a\ mâu pơrea\ng ki ê môi tiah êi troăng têa hế ki ôh tá ai pơkeăng pơlât prêi, gá kô pro thăm chiâng u\m a drăng krôk hdoăng têa hế.

Pak^ng mê, vâi ối hlo ai tơdjâk ing rơpo\ng hngêi. Mê cho tung rơpo\ng mơni ai hên ngế tro tâ pơrea\ng a drăng krôk hdoăng têa hế. Kơxo# mơngế u\m a drăng krôk hdoăng têa hế hơnăm ki hmâ trâm má môi cho sap ing 30 – 50 hơnăm.

Êng: Pơrea\ng u\m a drăng krôk hdoăng têa hế mơhno pa kong môi tiah lâi, ô [ok thái pơkeăng?

{ok thái pơkeăng Nguyễn Đăng Giáp: U|m a drăng krôk hdoăng têa hế cho pơrea\ng u\m ki ôh tá ai pơkeăng pơlât prêi, mê cho pơrea\ng kâ chôa ‘lâng. Drêng kơtuâ ối ku\n mê ôh tá hlo ki klâi. {a\ drêng kơtuâ kân, pro châi mê hiăng tá teăm vâ pơlât prêi, [a\ mơhno pakong mê cho: Kơxông krôk, rơnôa têa hế pá, ôh tá kâi hiâm, lo pơt^ng. Lơ tâk troh a ko mê châi ko, tâk troh a kơxêng mê châi kơxêng, to troh a xôu mê chiâng kơ-o. Tối tơdjuôm, drêng hiăng châ hlo lo pơt^ng mê hiăng ôh tá teăm xếo vâ pơlât.

Mơhúa khât, nôkố mâu kơmăi séa ngăn u\m a drăng krôk tíu hdoăng têa hế cho hiăng hôm khât, mê ai kơmăi tơ’lêi tê vâ ‘nâi mê cho séa ngăn tung krôk. Drêng séa ngăn a drăng krôk vâi kô ‘nâi kơtuâ mê hôm chiâng u\m lơ ôh. Hdrối nah, mơnhên tối tơdroăng châi ối pá mê cho kơtuâ kân, vâi séa ngăn mê châ hlo u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế. Laga, nôkố mâu kơtuâ ku\n, pêi ôh tá tâ laga séa ngăn kô châ hlo [a\ kô chiâng pâk trum vâ mơnhên ‘nâi tơdroăng châi.

Êng: Ô [ok thái pơkeăng! Nôkố a Hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên dế xúa túa ki lâi vâ pơlât u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế [a\ châ tơ-[rê môi tiah lâi?

{ok thái pơkeăng Nguyễn Đăng Giáp: A kơbong pơlât U|m kơtuâ tung châ, hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên mê xuân môi tiah tíu ê, tơdroăng pơlât châi u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế le\m má môi nôkố cho pâ pơlât drêng ối chiâng pâ pơlât. Drêng pâ pơlât drêng pơrea\ng pơxiâm mê kô prêi le\m châ 90%.

Kuăn pơlê pin hmâ tơmiât ôh tá tro môi tiah kố: Tâng tối pơrea\ng u\m tung châ mê xâu kơnep, hơkê xua mê ôh tá khên pâ pơlât. Xua xâu mê ôh tá po mê vêh a hngêi pâng hlá pơkeăng, ôu, pơrea\ng thăm pro u\m tung châ a troăng hiâm, kâ troăng mơheăm, pâ pơlât ôh tá chiâng xếo mê pơtối troh pơlât a hngêi pơkeăng.

U|m drăng krôk tíu ki hdoăng têa hế, 90% kô chiâng vâ pơlât prêi tâng po. Ai ngế klêi kơ’nâi pâ pơlât pơtối châi nếo laga [ok thái pơkeăng kô chiâng pâ. Ai hên ngế pâ pơlât 6,7 xôh mê xuân ối rêh lối 30 hơnăm. Troăng pơlât ki tro má môi dêi pơrea\ng u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế cho po vâ pơlât.

‘Na tơdroăng po pơlât a hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên, mâu [ok thái pơkeăng hiăng pêi tâi tâng mâu tơdroăng po pơlât ki Tíu xiâm kân pêi pro. Mê cho, pak^ng kih thuât po pơlât tiah hmâ mê ối po pơlât [a\ séa ngăn. Xúa hơkê mê po kô lo mơheăm iâ, po re\ng, tíu pâ ku\n, klêi kơ’nâi ôh tá tơvâ, ôh tá châi. Má péa nếo, tung mâu kơtuâ ki le\m, pâ pơlât krôk tíu hdoăng têa hế hiăng châ pêi pro hên hơnăm.

Êng: Ô [ok thái pơkeăng! Pro tiah lâi vâ chiâng kơnó pơrea\ng u\m kơtuâ tung châ ki ôh tá râ [a\ u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế?

{ok thái pơkeăng Nguyễn Đăng Giáp: Châ khât gá pơrea\ng u\m kơtuâ tung châ [a\ u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế ôh tá phá tơ-ê dêi pó drêng pơxiâm apoăng. Apoăng, gá cho pơt^ng a rơno\ng, gá tơdro tiô pin rơnôa têa hế. {a\ kơtuâ ki le\m, drêng kơtuâ kân, kô pro tơvâ ối, kreăng a krôk. {a\ tâng chiâng tơ-ê mê nhôm cho u\m tung châ: má môi ai 1 kơtuâ a krôk [a\ mâu ngế châi kô kơxông krôk, ôu têa kô kơtâk; má péa nếo, mâu ngế ki châi ôh tá kâi hiâm; má pái lo pơt^ng a hên kơpong rơno\ng. Mê cho ki phá tơ-ê ki kơtuâ le\m ôh tá ai.

Khéa ‘nâng drêng pơrea\ng hiăng râ. Laga ki hên mâu ngế tro tâ pơrea\ng u\m krôk tíu hdoăng têa hế dế pơlât a khoa pơrá re\ng châ hlo, bu môi péa ngế râ cho mâu ngế ôh tá vâ lăm khăm pơlât.

Êng: Pơrea\ng ‘na troăng krôk tối tơdjuôm [a\ u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế tối phá xêh ai tơdjâk troh kơpong há, ô [ok thái pơkeăng.

{ok thái pơkeăng Nguyễn Đăng Giáp: A Việt Nam, tơdroăng mơnhên u\m tung châ xuân tá hâi nhên tiô kơpong. Laga tơdroăng pêi cheăng á hlo pơrea\ng u\m kơtuâ hlo hên ngế a Tây Nguyên tro tâ pơrea\ng. Tá hâi ‘nâi nhên, laga a khoa pơlât u\m kơtuâ tung châ, rêm hâi pâ pơlât sap 2 – 3 ngế u\m drăng krôk tíu hdoăng têa hế cho tơdroăng ki hmâ hlo [a\ pơlât prêi le\m. Xuân tơbleăng vâ kuăn pơlê ‘nâi [a\ kơdroh ki tô tuăn ‘na tơdroăng kố, [a\ pơlât prêi 90% tâng re\ng châ hlo, xua mê thế re\ng lăm khăm pơlât.

            Pâ mơnê kơ [ok thái pơkeăng!

            Thu Huế - Đình Thi rah chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng