Troăng prôk tôh bê tông troh tung [uôn Kmiên, tơkâ luâ rơnâk ki tơdjêp [ă mâu kơdrum kơphế ngiât le\m. Péa pâ troăng, hên mâu hngêi mơjiâng pro le\m pơla mâu hngêi trá ton dêi hdroâng kuăn ngo Rơđế. Tối ‘na tơdroăng rêh ối dêi vâi krâ nho\ng o, pôa A Lâm, krâ pơlê hâk phiu tối: pơlê nôkố hiăng tơniăn, hiăng hơ’lêh,kuăn pơlê hiăng phâi tơtô, hơniâp ro:
‘’Nôkố tơdroăng rêh ối tung pơlê tơniăn, ôh tá ai tơdroăng ki mâu rơtăm ti păng chiu loi, lơ tơxiăn dêi rơpó. Tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê hiăng kro mơdo\ng, vâi hriăn pêi cheăng kâ, hriăn mơnhông dêi rơpo\ng hngêi, tô tuăn ăm dêi kuăn hriâm. Hên mâu rơpo\ng châ mơjiâng pro hngêi 300-400 rơtuh liăn, rôe rơxế [ă hên tơmeăm ki ê. Á hnê tối mâu rơpo\ng hngêi thế mơ-eăm ‘no liăn ăm dêi kuăn hriâm, pôi tá hlo ai liăn ôu drôu. Thế mơhnhôk dêi kuăn ‘ne\ng mơ-eăm hriâm, vâ ai cheăng pêi’’.
Hlo tơdroăng rêh ối tơniăn môi tiah nôkố, iâ mơngế ‘nâi tiah kố mâu hơnăm 2011, 2014, cheăm Ea Drông cho tíu ki ôh tá tơniăn a kong pơlê Dak Lak. Xua re\ng tơmâg loi kơ khu ‘mêi pơlông djâ, hên mâu hdroâng kuăn ngo hiăng tơkâ luâ tíu tơkăng kong hmâng to lơ vâ. Mâu ngế tơkâ luâ oh tá l^ng châ, hmuâ rêh ối tung kong, ôh tá khên vâ prếo dêi pơlê [ă dêi on veăng rơpo\ng hngêi.
Pâ Lâm hiăng pôu ngăn tơrêm hngêi hnê tối mơnhên vâ vâi krâ nho\ng o hlê ple\ng nhên tơdroăng ki oh tá tro dêi khu ‘mêi. {ă tơdroăng ki nhoăm [ă ki hlê ple\ng dêi tơná, pôa tăng trâm mâu ngế ki hyông troăng, hnê tối ăm vâi prếo vêh dêi pơlê. Pôa Lâm krâ pơlê hơ‘muăn tối:
‘’Drêng mê nah ai hên mâu rơtăm ôh tá khên prếo vêh dêi ngi hngêi mê vâi rêh ối tung kong, nôu pâ vâi kơnôm á hnê tối thế vâi prếo vêh. A hiăng troh lăm hnê tối mơhnhôk vâi prếo vêh, hnê tối vâi pôi tá prôk hmâng vâ, ki mê gá oh tá tro. Tâi tâng mâu ngế ki á hnê tối hiăng prếo vêh pơlê, kơ’nâi mê oh tá ai ngế ki lâi pro xôi.
Mâu ngế ki ‘nâ xua khu ‘mêi mơhnhôk vâi oh tá chân tuăn, la kơ’nâi ing mê vâi râk tro troăng hơlâ tơná, rêh ối tro tiô luât dêi tơnêi têa, tơmâng troh tơdroăng pêi cheăng vâ drêh dêi dêi kơdrâi kuăn ‘ne\ng. A xuân mơhnhôk hên cheăm, hên pơlê’’.
Pôa Y Bhiêt Kdăm, ối a [uôn Klát B, cheăm Ea Drông, cho môi tung mâu ngế tro khu ‘mêi pơlông djâ prôk tiô khu ‘mêi, lôi dêi on veăng hngêi trăng tiô hmuâ ối tung kong, tơku\m hriăn pêi pro vâ plâ ‘nhiê khu kăn pơkuâ. Châ pôa Lâm hnê tối, pôa hiăng vêh lăm pôu tối tơbleăng ăm mâu kăn, chiu pơxâu phâk, [ă vêh rêh ối le\m nếo. Pôa Y Bhiết tối:
‘’Hdrối nah xua ôh tá ‘nâi ple\ng mê khoh hyông troăng, [ă chiu pơxâu phâk tro luât dêi tơnêi têa. La nôkố á cho môi ngế kuăn pơlê đi đo tiô troăng hơlâ dêi tơnêi têa. Á veăng pêi pro mâu tơdroăng mơhnhôk pơlê cheăm. Á xuân châ krếo veăng hôp kân a kong pơlê Dak Lak ‘măn ăm mâu kăn ki rơkê. Á châ xo hlá mơ-éa khe\n kơdeăn [ă tơmeăm hbru ăm. Á hlo mê cho môi tơdroăng sôk ro ki kân. Pôa Lâm hiăng hnê á pêi pro tiô troăng hơlâ dêi Đảng [ă tơnêi têa. Pôa hnê á rêh ối tơdrăng le\m, thế ai hiâm mơno le\m, tơru\m [ă dêi rơpó tung pơlê. Mâu tơdroăng ki pôa hnê mê ai pơxúa ăm ngin’’.
Hơnăm kố hiăng 73 hơnăm, maluâ ivá hiăng pá kâi hro, cheâng hiăng rơlâi, la ulâi ai tơdroăng cheăng pêi dêi krâ pơlê, pâ Lâm đi đo troh amê. Mâu tơdroăng hnê tối dêi pôa xuân châ kuăn pơlê vâ môi tuăn, xua mâu tơdroăng ki hnê tối tơtro, ai pơxúa ăm kuăn pơlê.
Pôa pâ Lâm ôh tá xê to hlê khôi túa vêa vong rêh ối dêi mơngế Rơđế, mê pôa ối rơkê ‘na luât dêi Đảng, Tơnêi têa, xua pôa cho kăn hnê ngăn Vi [an cheăm ki hiăng pơlê cheăng xua hơnăm hiăng krâ. Pôa Y Son Byă, Kăn [uôn Kmiên, cheăm Ea Drông, ăm ‘nâi:
‘’Pâ Lâm đi đo hnê kuăn pơlê thế rak khôi túa vêa vong ki le\m tro dêi mơngế Rơđế, môi tiah rak vế chêng koăng, luât dêi mơngê Rơđế. Rak tơdroăng ki le\m, hnê kuăn pơlê tung pơlê túa pêi cheăng kâ, hnê mâu rơtăm tung pơlê pôi tá tơhôu tơhêng, tơxiăn pâm dêi rơpó, mơ-eăm pêi cheăng mơjiâng dêi pơlê pơla tơniăn’’.
Pôa Y Mit Mlô, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an cheăm Ea Drông, tối ‘na pâ Lâm tiah kố:
‘’Pôa Y Wăn Mlô cho krâ pơlê ki kuăn pơlê loi nhoăm tung pơlê. Pôa hnê tối ăm vâi krâ nho\ng o pôi tá ko kong, pôi tá kơtâu tơkâ luâ tíu tơkăng kong hmâng vâ. Pôa hiăng mơhnhôk kuăn pơlê tung pơlê rơtế ‘no ivá veăng mơjiâng thôn pơlê nếo. Hơnăm ki lâi pôa xuân châ pơlê kong krâm Buôn Hồ khe#n kơdeăn’’.
{ă mâu hnoăng veăng ‘no ôh tá pơtê ăm kuăn pơlê, mâu hơnăm hiăng luâ, pôa Lâm krâ pơlê hiăng châ Khu hnê mơhno cheăng Tây Nguyên, Vi [an hnê ngăn kuăn ngo, Vi [an hnê ngăn kong pơlê Dak Lak [ă hên khu râ, đi đo khe\n kơdeăn, [ă mơhá pri ki kân má môi [ă pôa hlo pơlê rế ton rế ai hmê kâ phâi tơtô, hơniâp le\m.
Gương tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận