VOV4.Sêdang - Kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak ai 70 ngế kăn [o#, thái pơkeăng, [ok thái pơkeăng. Tung mê kăn [o# kơdrâi châ troh 70%. Cheăng ngăn plâ hâi plâ măng vâ pơlât; kăn [o#, thái pơkeăng, [ok thái pơkeăng tíu kố mơ-eăm tơkâ hluâ pá puât tơchuâm xua lối hâ ho mơngế troh khăm pơlât, pâ pơlât mâu ngế ki châi tamo râ [a\ hía hé, mê vâi ối tô tuăn ăm dêi châ chăn tơná. {ai chêh kơ’nâi kố tối ‘na tơdroăng dêi mâu ngế kơdrâi pro thái pơkeăng, [ok thái pơkeăng pêi cheăng a kơbong pơlât mâu ngế tamo châi râ hngêi pơkeăng kân kong pơlê kân Daklak, [ai chêh dêi Thu Huế - Quang Nhật ai chêh tối ‘na tơdroăng kố:

11 chôu kơmăng, a kơbong pơlât mâu ngế tamo châi râ, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak, mê tâi tâng mâu kơbong pơrá rơh^ng rơhối, mê a kố đi đo pơ’lok pơ’lâ. Mâu um méa, keng rơxế pơto mâu ngế châi tamo râ, [a\ rơkong mâu ngế châi tamo râ hrâng xua châi ó, rơkong tơpui xua xâu préa dêi mơngế ki ai mơngế nho\ng o châi tamo ki râ, tâng to tơnâng rơxế chuât kơtâu rơdêng, idrâp cheâng prôk thâ vâ re\ng châ pơlât, [a\ thái pơkeăng, [ok thái pơkeăng tơbrêi tơbrêh prôk klêng tê klêng hía a kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ kố.

            Tơdroăng pêi cheăng a kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak hiăng lối 30 hơnăm kố, nâ Nguyễn Thị Thủy, thái pơkeăng ki pơlât mâu ngế tamo châi hlo ki pá puât dêi mâu kăn [o# [ok thái pơkeăng pêi cheăng akố, ki má lối cho kăn [o# kơdrâi. Nâ xuân ối pâ mâu hâi khế pá puât drêng nếo mơjiâng on veăng [a\ mơhum kuăn. Jâ pôa péa pâ rêh ối hơngế, kơnốu pro ko\ng an [a\ đi đo lăm pêi cheăng, môi ngế xêh pôu râng tơdroăng cheăng tung rơpo\ng, pêi tơdroăng cheăng kơ koan hlá rak ngăn péa ngế kuăn ối kuăn. Drêng mê nah mâu thái pơkeăng, [ok thái pơkeăng ối iâ, xua mê, mơhé ai kuăn ối kuuăn, laga nâ xuân đi đo lăm pêi cheăng a kơmăng. Troh drêng pêi cheăng a kơmăng nâ pơtroh dêi kuăn ăm nho\ng o rak ngăn. Ai măng ki ‘nâ djâ dêi kuăn lăm a hngêi pơkeăng. Hlá ngăn ngế ki châi tamo, kuăn hlá krôu thế nôu pin. Nôkố drêng kuăn ‘ne\ng hiăng kân, ai drêng pâ dêi tơdroăng ton nah, nâ Thủy xuân ôh tá [e\ng ê dêi tơná kâi tơkâ hluâ mâu tơdroăng pá puât mê nah. Nâ Thủy tối: Drêng mê nah tơdroăng cheăng kâ pá puât. Nâ hlá lăm a hngêi pơkeăng, hlá pêi chiâk deăng, môi tiah pế drôu, păn chu [a\ hía hé. Kơnốu đi đo ôh tá ối a hngêi, xua mê, rêm tơdroăng cheăng, tá cheăng dêi jâ pôa, rak ngăn kuăn ‘ne\ng, môi ngế pêi tâi tâng.

            Ôh tá pâ nhên roh apoăng trâm tơdroăng nho\ng o mâu ngế ki tamo châi râ hn^ng, mơnhâu ‘nêk ngế thái pơkeăng kố, laga troh nôkố, klêi kơ’nâi 30 hơnăm pro thái pơkeăng pơlât a kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak, nâ Phạm Thị Nở xuân xâu drêng tơmiât troh tơdroăng mê nah. Ki phá tơ-ê dêi kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ [a\ mâu kơbong ki ê, mê cho hmâ hên a kơmăng. Ki hên cho tơdjâk troh pâk chik ma tu\i, tơxiăn, tôu pâm [a\ hía hế, xua mê, tơdroăng kăn [o# thái pơkeăng a kố tro mơnhâu, hôu cho hên. Pâ tơdroăng môi ngế tamo châi, pâ pơlât pá má môi, nâ Phạm Thị Nở tối: Ai môi xôh á dế pêi cheăng mê ai môi ngế tamo châi râ mot pơlât. Tro rong iâ a cheâng. Nâ tá hâi teăm ngăn, nho\ng o ngế ki mê kơtú rơxế ‘măn kế tơmeăm pâk pơkeăng dêi nâ. Drêng mê nâ hêng hôu khât. Mâu ngế thái pơkeăng xâu, xua mê kơtâu hdâ tâi tâng, bu nâ u ối amê. Nâ thế tơpui tối, pro tơdroăng tiah mê ôh tá tơtro, mê vâi nếo hlê ple\ng.

            Kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ, hngêi pơkeăng kân Daklak ai tâi tâng 70 ngế kăn [o#, [ok thái pơkeăng. Tung mê, kăn [o# kơdrâi châ 70%. Pák^ng mâu tơdroăng pá puât tơchuâm dêi kăn [o# kơvâ ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât xua hngêi pơkeăng hâ ho mơngế troh khăm pơlât, mâu ngế ki châi tamo râ ó [a\ hía hé, mê vâi ối tô tuăn xâu rơ-iô dêi châ tơná ôh tá châ tơniăn le\m. Hiăng ai môi ngế [ok thái pơkeăng pâ pêi cheăng a tíu ki ê, xua tơdroăng kố. Hlo mâu tơdroăng ki rơ-iô ki kăn [o# ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât trâm, Khu kăn pơkuâ hngêi pơkeăng [a\ Ko\ng đoân hngêi pơkeăng hiăng rah xo hên mâu ngế gâk kring. Laga xua kố hngêi pơkeăng kân dêi kong pơlê, kơxo# mơngế tamo châi kơdrâm, xua mê mâu ngế gâk kring tá hâi tu\m tiô pơkâ tơdroăng cheăng. {ok thái pơkeăng Y Bliu Arul, kăn pho\ pơkuâ hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak tối ăm ‘nâi: Ai mâu tơdroăng ôh tá tơniăn a kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ, mê khu kăn pơkuâ hngêi pơkeăng hiăng rơnêu ‘măn tơtro kế tơmeăm khoăng, mơjiâng tơ’nôm troăng vâ hluăn ing tơdroăng rơ-iô. Tơdrêng amê tơru\m [a\ ko\ng an bêng vâ rak vế tơniăn. Mơhé mâu ngế gâk kring hiăng tơ’nôm hên ngế, laga tơdroăng cheăng gak ngăn ối iâ, ôh tá môi tiah khu ko\ng an [a\ hía hé.

            Pá k^ng mê, kăn [o# ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât a kố đi đo tro mâu ngế nho\ng o mơngế ki tamo châi nhôm tơ-ê, nhôm tơdroăng ki ôh tá tơtro. Xua tô tuăn ăm dêi nho\ng o, kơbố xuân thế kơjo khăm pơlât hdrối, pro hên roh mâu thái pơkeăng ôh tá ‘nâi pro ti lâi. Nâ Phạm Thị Nở, thái pơkeăng kơbong pơlât mâu ngế châi tamo râ tối ăm ‘nâi tơ’nôm: Tiô tơdroăng pơkâ ngin thế pơlât tơdrêng mâu ngế ki châi ó hdrối, klêi mê nếo pơlât mâu ki châi ôh tá râ. Ai mâu ngế châi ó, ki tơpá rơ-iô tung pơlât, ôh tá mơhnooăng lo a ngâ. La mơngế ki châi tamo ôh tá ple\ng [ă tối ngin ôh tá pêi tâi hnoăng cheăng tơná [ă hên tơdroăng ki ê.

Mơhé tơdroăng cheăng pêi tơvâ tơvân [ă hên h^n tơdroăng pá puât ki ê, la ôh tá xê tiah mê mâu kăn [o# ngăn pơkeăng a kố chiâng kho, lơ ngu\i. Vâi đi đo hlê ple\ng tơdroăng cheăng tơná. Ăm hlo cho mâu rôh hơ’lêh lăm pêi cheăng tiô rơnó pơla mâu kơvâ cheăng, mâu vâi nâ xuân vâ ối pêi cheăng a tíu pơlât tơdrêng. Vâ rêm ngế hmiân tuăn pêi cheăng, pơla mâu vâi nâ đi đo x^ng xoăng dêi pó pêi tơdroăng cheăng, to\ng kum dêi pó [ă mâu tơdroăng pêi ki kuăn kum veăng chiân kuăn lăm hriâm, lơ cheăng kum teăng dêi pó, la hên tơdroăng ki le\m pơxúa, vâ rêm ngế kô môi tuăn pơla tơdroăng cheăng rơpo\ng hngêi [ă tơdroăng cheăng tơná pêi rêm hâi.   

Drêng châ kơ êng ‘na tơdroăng púi vâ dêi tơná, kăn [o#, mâu [ok thái pơkeăng kơvâ pơlât tơdrêng bú púi vâ môi tơdroăng cho ai tíu pêi cheăng tơniăn tâ, amê, mâu vâi nâ châ kơjo kum [ă mâu kăn [o# ki kring gâk ai hnoăng cheăng pêi, malối cho tung mâu rôh gak kơmăng, vâ pêi cheăng tá hiâm mơno, tâi ivá pơlât ngăn mâu ki châi tamo.

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng