Gia Lai ai hên tơmeăm ki pêi lo ing chiâk deăng, mâu tơmeăm ki mơjiâng pro ing loăng ki mơ’no tê troh a mâu kong têa vâi ê tro tơdjâk troh ing pơkâ mơdât hía kong dêi EU, tung mê ai kơphế, kơxu, loăng ƀă mâu tơmeăm ki pro ing loăng. Mâu tơmeăm ki kố dế veăng gum thăm pêi lo hên liăn ngân dâng 500 troh 600 rơtuh dollars ăm kong pơlê. Tung mê, EU cho mâu kong têa ki kal má môi. Ƀă hnoăng cheăng pêi pro ki nếo ing EU, khu mơdró kâ kố pơkal athế vêh mơnhên xiâm rêi tơmeăm ki mê tro tiô luât, rak tơniăn ôh tá ăm ai tơmeăm ki ai xiâm rêi ing kong tro tơ’nhiê lơ ôh tá dâi.

Pôa Lê Đức Vương-kăn ƀô̆ pơkuâ ngăn ‘na tơdroăng tơkêa bro dêi Kŏng ti Nestle Việt Nam a kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi, klêi kơ’nâi EU tối tơbleăng ‘na tơdroăng luât, tâi tâng mâu khu mơdró kâ ki kân ki mơ’no tê kơphế ăm peăng EU hiăng hbrâ tŭm tâi tâng vâ pêi pro klêi mâu tơdroăng pơkâ. Tung pơla mê, mâu khu mơdró kâ ki kŭn ƀă mâu rơpŏng pêi chiâk pêi deăng ối trâm hên xahpá xua ing khu kơmăi ki mơnhên xiâm kối tơmeăm ki tê mơdró mê ga kơtăng khât, laga, mơngế ki pêi ‘na hnoăng cheăng kố bu iâ. Maluâ ti mê, mâu tơdroăng pơkâ kố xuân po mơhno tơdroăng ki tơ’lêi hlâu tâ ăm khu mơdró kâ Gia Lai vâ thăm mơdêk ki kơnía ‘na inâi tơmeăm khoăng, mơjiâng tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng ki vâ tơbriât châ tê tơmeăm troh a mâu kong têa tung châu Âu:

“Khu xiâm ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Hyôh kong prâi veăng gum ăm khu mơdró kâ vâ ‘nâi nhên ki ai pơxúa drêng veăng pêi pro tiô pơkâ ‘na mơdât ko ‘nhiê, muih treăm kong ƀă pơkâ tro i nhên. Ƀă khu mơdró kâ ki kŭn ƀă mâu rơpŏng ki pêi chiâk deăng mê athế pro polygon (môi tơmeăm kŏng ngê̆ ki gum mơnhên xiâm kối dêi tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng) ƀă mơnhên tơmeăm mê tơdroăng ki pêt mơjiâng ga ulâi. Tâng vâi pro xôi mê kơ’nâi la ngiâ ah, vêh ‘mâi bro nếo kô ôh tá ai mơngế ki veăng pêi. Tâng ing 100 troh 200 rơpŏng ga tơ’lêi, la tâng troh a chât rơpâu rơpŏng cho tơdroăng ki pá puât. Drêng tê kơphế troh a mâu kong têa tung kơpong châu Âu ki châ mơnhên tăm pŏng EUDR mê kô châ yă ki to kơnâ hên tâ tâng vâ pơchông ngăn ƀă tê kơphế ki tiah hmâ. Cho ‘ló ‘nâng, xua ing tơdroăng kố kô mơnhnhôk khu mơdró kâ châ kâ liăn mơhá hên tâng vâi tơmâng, pêi pro tiô tơdroăng pơkâ kố. Kố cho ki xiâm vâ mơdêk kân ăm tơrŭm tê mơdró kâ”.

Tiô mâu ngế ki hriăn plĕng ‘na tê mơdró kâ ƀă hngêi kơchơ, vâ khoh châ teăm tơxâng ƀă tơdroăng châ mơnhên EUDR, mâu khu mơdró kâ kal athế rĕng mơjiâng khu ki vêh mơnhên xiâm kối mê ăm i kơtăng khât, i nhên, rơhí rơhó, vâ tơmeăm kŏng ngê̆ blockchain ki mơnhên mê ga tơdrăng mâu xiâm kối dêi tơmeăm pêt; Tơrŭm ƀă mâu khu râ cheăng vâ mơnhên i krâu, vâ mơnhên tối tơmeăm ki pêi mơjiâng mê ôh ta ai tơdjâk troh tơdroăng ko ‘nhiê, muih treăm kong; Xúa túa cheăng ki pêi pêt tơniăn, kơdroh tâi tâng tơdroăng ki ai tơdjâk troh a hyôh kong prâi ƀă hên mâu tơdroăng ki ê.

Pakĭng mê, Gia Lai tối krê ƀă mâu koing pơlê a kơpong Tây Nguyên tối tơdjuôm xuân kal athế tí tăng ‘nâi khât tơdroăng ki veăng pêi pro tơdroăng tơkêa bro tŏng gum, pơhlêh krá tơniăn, thăm mơdêk tơdroăng ki hlê plĕng dêi kuăn pơlê ƀă khu ki tŏng gum, pơtâng tối ‘na tơdroăng mơdâ pêt kế tơmeăm tiô túa ki krá tơniăn. Pôa Bùi Đức Hào-Ối tung Khu Rơkê plĕng tê mơdró krá tơniăn, tối ăm ‘nâi:

“Bu to lâi khế kơ’nâi mê drêng Khu tơrŭm ngăn châu Âu hiăng mơ’no tơdroăng Luât ki kố, mê Khu xiâm ngăn ‘na Chiâk deăng ƀă Hyôh kong prâi hiăng mơ’no mâu hnoăng cheăng ki vâ pêi pro, mơjiâng tíu cheăng, tơmeăm khoăng ƀă pêi pro mâu troăng hơlâ ki vâ tro tiô tơdroăng pơkâ dêi EUDR. Mâu kong pơlê xuân hiăng pơxiâm mot cheăng ‘na tơdroăng kố. Kơphế ki pêt mơjiâng a kong pơlê Gia Lai ga châ mơjiâng tung hên mâu tơring, ối a kơpong hơngế hơngo mê kô trâm tơdroăng ki pá puât tâ. Maluâ tiah mê, Gia Lai xuân cho kong pơlê ki apoăng ai khu ki pơkuâ ngăn tơdroăng cheăng ODA, tiah mê, kô tơ’lêi tŏng gum ăm mâu tơdroăng cheăng la ngiâ châ tơƀrê, dâi khât, tơniăn lĕm”.