Pơrea\ng kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkea\ng mê cho vi khuân kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ ki vâ iâ péa túa pơkeăng a khu I cho Isoniazid [a\ Rifampicin. Kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkeăng pá vâ pơlât prêi, tâng pơlât mơngế ki prêi cho iâ. Nôkố Việt Nam dế ối má 15/30 to kong têa ai kơxo# mơngế kơ-o lo mơheăm pơrea\ng kâi trâng [a\ pơkeăng hên má môi lâp plâi tơnêi.

Tiô tơbleăng dêi Hngêi pơkeăng pơlât mơngế kơ-o lo mơheăm -  tơdroăng châi xôu kong pơlê Dak Lak, hơnăm 2017, Hngêi pơkeăng pơlât mơngế kơ-o mơheăm - tơdroăng châi xôu kong pơlê Dak Lak hiăng khăm [a\ pơlât 1.000 ngế kơ-o lo mơheăm, tung mê, ai 30 ngế tro tâ pơrea\ng kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkeăng.

Sap hơnăm 2015 troh nôkố, kơxo# mơngế tro tâ pơrea\ng kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkeăng a Dak Lak rế hía rế tâk hên. Ki nhên, hơnăm 2015 ai 20 ngế, hơnăm 2016 ai 25 ngế [a\ hơnăm 2017 cho 30 ngế.

Ki nhên kố dế cho pơloăng mơnúa kân tung hbrâ mơdât pơrea\ng kơ-o lo mơheăm a Dak Lak. {ok thái pơkeăng Nguyễn Kim Mỹ, Pho\ pơkuâ Hngêi pơkeăng pơlât mơngế kơ-o mơheăm – tơdroăng châi xôu kong pơlê Dak Lak tối ăm ‘nâi:

‘’Nôkố 63 kong pơlê, pơlê kong kơdrâm tung lâp tơnêi têa pơrá hiăng châ hlo pơrea\ng kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkeăng, ki rơhêng vâ tối a mâu pơlê kong kân. {a\ xuân hiăng châ hlo pơrea\ng kơ-o lo mơheăm ki kâi trâng [a\ tâi tâng pơkeăng, mê cho kâi trâng [a\ tâi tâng mâu túa pơkeăng vâ pơlât, mê ôh tá chiâng vâ pơlât prêi.

A Dak Lak, nôkố ngin dế pơkuâ lối 70 ngế kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkeăng [a\ hiăng châ hlo môi ngế kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ tâi tâng pơkeăng’’.

Tiô [ok thái pơkeăng Nguyễn Kim Mỹ, tâi tâng mâu pơrea\ng ki kâi trâng pơkeăng cho trâm a mâu ngế ki vêh tro nếo pơrea\ng kơ-o lo mơheăm. Xiâm kối mâu ngế kơ-o lo mơheăm ôh tá pơlât tiô hnê mơhno dêi [ok thái pơkeăng, ôu pơkeăng ôh tá tro chôu, ôh tá ôu tu\m [a\ ôh tá tiô hâi khế pơkâ, chiâng vêh tro tâ pơrea\ng hên xôh.

To ton, vi khuân kơ-o lo mơheăm kô kâi trâng [a\ mâu pơkeăng pơlât. Nho\ng o dêi môi ngế tro tâ pơrea\ng kơ-o lo mơheăm vêh tro pơrea\ng nếo dế pơlât a Hngêi pơkeăng pơlât mơngế kơ-o mơheăm – tơdroăng châi xôu a kong pơlê Dak Lak, tối:

‘’Á ai ôu pơkeăng tu\m laga ôh tá pêi pro tro tiô rơkong pơchân dêi [ok thái pơkeăng, á xuân ô hât xua mê vêh tro pơrea\ng nếo. Tro pơrea\ng roh má péa mê châ tâ tơbrêi tơbrêh tâ, tơngê hên, kơ-o hên, châ ôh pá hro, hrế hrối’’.

Pơloăng ki kân má môi tung pơlât kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkeăng mê cho pơlât mâu ngế tro pơrea\ng pá vâ prêi le\m, pơlât prêi tá troh 50%. Xiâm kối tâng pơchông [a\ pơlât mơngế kơ-o lo mơheăm ki ôh tá râ, pơlât pơrea\ng kơ-o lo mơheăm ki kâi trâng [a\ pơkeăng pá puât hên tâ.

Ki má môi, túa, kơxo# pơkeăng tâk, ki tơdjâk tơ’nôm pơkeăng hên. Má péa, hâi khế pơlât ton, châ 3 xôh pơrea\ng kơ-o lo mơheăm ki ôh tá râ, tiah hmâ dâng 20 khế, pro châ mơngế kơ-o lo mơheăm rơlâi rơlo. Xua mâu tơdroăng kố mê hên mâu ngế kơ-o lo mơheăm hiăng ôh tá vâ lăm pơlât, ki rơhêng vâ tối cho mơngế kơ-o lo mơheăm ai tơdroăng rêh ối pá puât, rêh ối a kơpong hơngế hơngo.

Mê kô tơ’lêi hlâ, mâu ngế ki kố ối cho xiâm kối pro tâ tú vi khuân tung pơlê pơla. Hơ’muăn mâu hâi a poăng pá puât drêng xúa pơkeăng pơlât kơ-o lo mơheăm, môi ngế kơ-o lo mơheăm dêi pơlât a Hngêi pơkeăng pơlât mơngế kơ-o mơheăm – tơdroăng châi xôu kong pơlê Dak Lak hơ’muăn:

‘’Drêng nếo pơxiâm ôu pơkeăng pơlât kơ-o lo mơheăm mê ôh tá tơngê xếo. Dâng 3 hâi mê pơtối tơngê, tung châ rơlâi rơlo. Ai drêng tơngê plâ măng, troh vâ chê gâ ôh tá kâi hiâm, thế hiâm [a\ kơ-[inh oxy. Drêng mê á xâo ‘nâng. Laga drêng kơ-êng [ok thái pơkeăng, mâu [ok thái pơkeăng tối pôi tá xâo klâi, hmiân tuăn pơlât. Kơ’nâi mê á tâ tơniăn’’.

Môi tung hên xiâm kối pro pơrea\ng kơ-o lo mơheăm kâi trâng [a\ pơkeăng ing mâu hơnăm mê, nôkố pơrea\ng kơ-o lo mơheăm xuân tro pơlê pơla pơrah, mâu ngế tro pơrea\ng hmâ kơmêi, kơtôa dêi tơdroăng châi, ôh tá lăm khăm pơlât mê rôe xêh pơkeăng ôu vâ pơlât. Drêng châ ôh tá pá hro mê nếo mot pơlât tung hngêi pơkeăng. Tơdroăng kố tơdjâk kân troh pơlât, ki rơhêng vâ tối tơ’lêi pro pơrea\ng kâi trâng [a\ pơkeăng.

{ok thái pơkeăng Nguyễn Kim Mỹ tối ăm ‘nâi tơ’nôm:

‘’Mâu ngế kơ-o lo mơheăm nôkố xuân ối kơmêi, ôh tá xê to kuăn pơlê a kơpong hơngế hơngo, mê tá mâu ngế ki ‘nâi tơmiât rơkê, kăn [o# tơnêi têa xuân kơmêi. Xua tơdroăng kố chiâng ai tơdroăng kơtôa tamo. Vâi ôh tá lăm khăm pơlât mê vâi rôe pơkeăng pơlât dêi a hngêi’’.

Hâi lơ 17/3/2014, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng tơbleăng pơkâ 374 pêi pro tiô troăng hơlâ hbrâ mơdât pơrea\ng kơ-o lo mơheăm troh hơnăm 2020 [a\ pêi troh hơnăm 2030 ah nếo, Việt Nam thế hbrâ mơdât pơrea\ng kơ-o lo mơheăm.

Laga, [a\ tơdroăng pơrea\ng kâi trâng [a\ pơkeăng rế tâk ing mâu hơnăm môi tiah nôkố, tơdroăng hbrâ mơdât pơrea\ng kơ-o lo mơheăm a kong pơlê Dak Lak dế trâm pơloăng mơnúa kân. Xua mê, vâ châ tiô pơkâ, kal ai tơdjuôm ivá dêi tâi tâng mâu khu, kơvâ cheăng [a\ pơlê pơla, ki rơhêng vâ tối tơdroăng veăng kơtăng dêi khu râ kăn pơkuâ vâ mơdêk hlê ple\ng dêi pơlê pơla ‘na pơrea\ng kơ-o lo mơheăm, ví tơdroăng ki pơrah, kơmêi lim.

Pơlê pơla kal to\ng kum vâ mơngế kơ-o lo mơheăm tơkâ hluâ tơdroăng châi xua pơrea\ng. Drêng tro tơviah pá kong ‘na pơrea\ng kơ-o lo mơheăm kal lăm khăm pơlât a hngêi pơkeăng tơring tơngi klêng lơ hngêi pơkeăng chuyên khoa pơlât kơ-o lo mơheăm [a\ pơrea\ng châi xôu./.

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng