Châ hlo a kuăn kơnốu Nông Bảo Trang nếo 6 khế hơnăm tơngê râ, hlối lo xêi tum khêi pơxiâm ing a tơpo, klêi mê gá tâ troh lâp tung châ. Nâ Lý Thị Tươi (ối a thôn 11, cheăm Ea Bar, tơring {uôn Đôn) hiăng djâ dêi kuăn lăm khăm pơlât a môi toăng hngêi pơkeăng krê dêi kuăn pơlê tung pơlê kong kơdrâm {uôn Ma Thuột.

Muăn Nông Bảo Khang dế châ [ok thái pơkeăng khăm ngăn

La kơ’nâi 2 hâi pơlât, hlo muăn xuân ối tơngê râ, tá kâi kơdroh, nâ pơtối lăm khăm dêi kuăn a hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên. A kố mâu [ok thái pơkeăng khăm tối muăn tơngê lo xêi mê thế ăm muăn mot koi pơlât a hngêi pơkeăng, ăm ối a kopong klâ phá dêi Kơvâ pơlât vâi hdrêng. Luâ 2 hâi pơlât, nôkố muăn hiăng kơdroh ki tơngê la ối hlo mâu tíu lo xêi ki tum khêi hbri hbríu mê hiăng vâ hía há. 

‘’Apoăng pêi kl^ng muăn tô têi, lo têa kơxô hên, troh hâi kơ’nâi hlo lo tum khêi péa pâ tơpo, klêi mê lo troh tung lâp châ. Drêng mê, tơngê râ ‘nâng yôh, hâi ki lâi xuân tô têi 38-39 đo#, hiăng tơngê sap 6 - 7 hâi ăm ôu pơkeăng tá hâi kâi prêi, klêi mê, djâ lăm khăm akố. Mot akố pơlât nếo péa hâi hiăng kơdroh iâ ki tô têi, la ki lo xêi tum khêi rế hía vâ tâi há’’.

Klêi rôh pơlât êi xôu a hngêi pơkeăng kân tơring {uôn Đôn vêh a hngêi, muăn Trương Đức Thiên (9 hơnăm, ối a thôn 13, cheăm C|ư Knia, tơring {uôn Đôn) vêh tơngê nếo hlối hlo lo xêi tum khêi lâp châ. Kâi kơ tô tuăn, rơpo\ng hngêi djâ muăn lăm khăm a hngêi pơkeăng kân kơpong Tây Nguyên vâ pơlât [ă châ mâu [ok thái pơkeăng akố khăm tối tơngê nhôm ing lo xêi.

{ok thái pơkeăng khăm ăm ngế ki lo xêi

Kơ’nâi ing mê, mâu [ok thái pơkeăng hiăng thế ăm muăn mot koi pơlât a hngêi pơkeăng, hlối ăm ối a kơpong klâ pơlât krê dêi Kơvâ pơlât vâi hdrêng [ă hlối xo mơheăm ngăn [ă hlo tâ virus tơngê lo xêi. 

Nâ Nông Thị Oanh, nôu muăn Thiên ăm ‘nâi:

‘’Hdrối nah, muăn tro êi xôu klêi mê djâ lăm pơlât a tơring, vêh ing mê nếo môi pơla măng t^ng muăn tơngê hlối lo xêi tum khêi tung châ mê hiăng djâ pơlât akố. Nôkố hiăng chía prêi iâ, tíu ki lo tum khêi hiăng hía tâi’’.

Tiô [ok thái pơkeăng Trần Thị Thuý Minh, Kăn ngăn Kơvâ pơlât vâi hdrêng, hngêi pơkeăng kân  kơpong Tây Nguyên tối, sap ing apoăng khế 10 troh nôkố, kơvâ ki kố hiăng xo pơlât 13 ngế tơngê nhôm ing lo xêi, hên ngế tơngê lo xêi mê tơku\m to a tơring {uôn Đôn. Klêi khăm xo ngăn mơheăm hiăng châ ‘nâi ai 4 ngé tâ tú virus lo xêi. Kơ’nâi tơdah pơlât, mâu ngế tơngê ki nhôm lo xêi apoăng, kơvâ kố hiăng tối tơbleăng ăm Kăn pơkuâ hngêi pơkeăng, Khu ngăn pơkeăng pơlât [ă châ hnê thế mơjiâng kơbong klâ pơlât krê mâu ngế ki lâi tro tâ tú pơreăng ki mê vâ pôi tá tâ tú troh mơngế ki ê.

Troh nôkố tâi tâng mâu ngế ki tơngê lo xêi hiăng châ pơlât prêi, ôh tá hlo ai ngế ki lâi rơ-iô troh ivá.

‘’Sap ing apoăng hơnăm troh nôkố ngin ôh tá hlo ai ngế ki lâi tro lo xêi, to tung khế 10 kố, ai 13 ngế pơlât lo xêi [ă tâ tú lo xêi. Kố cho pơreăng ki hmâ trâm hlo a mâu vâi ‘ne\ng pá xôp 2 hơnăm [ă đi đo hmâ trâm hlo a vâi ‘ne\ng ki hâi châ  pâk mơdât pơreăng lo xêi, [ă pơreăng lo xêi kố gá tâ tú ing troăng hiâm tâ tú re\ng [ă drêng hiăng tro tâ tú gá kô pro chiâng ai tơdroăng châi ki ê nếo.

Ki hên, mâu ngế ki tâ tú lo xêi hmâ mot pơlât tung pơla kố to mâu ngế ki tơngê râ, lo xêi, ‘nâ hía mâ tum khêi, mâu ngế ki ‘nâ hía lo xêi hlối pro chiâng êi xôu, tâi tâng mâu tơdroăng châi ki mê xuân châ pơlât prêi [ă nôkố ôh tá hlo ngế ki lâi rơ-iô troh ivá’’.

Klêi riân ngăn dêi Khu xiâm ngăn pơkeăng [ă hbrâ mơdât pơreăng Dak Lak, tung tơdế apoăng khế 10 kố, lâp tung kong pơlê hiăng xo pơlât 13 ngế tâ tú virus lo xêi. Tung mê, ai 13 ngế tâ tú virus lo xêi, ai 2 ngế vâi ‘ne\ng pá xôp 6 khế (cho khế hơnăm ki hâi châ pâk pơkeăng vaccine  mơdât pơreăng lo xêi) [ă 5 ngế ki sap ing 16 hơnăm tơngi klêng (hiăng luâ hơnăm ki châ kring vế [ă pơkeăng vaccine ing tơdroăng pâk pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng po rơdâ).

Ki rơhêng vâ tối tung 6 ngế vâi ‘ne\ng tro tơngê lo xêi mê to vâi ‘ne\ng ki sap ing 9 khế troh a 15 hơnăm (cho hơnăm ki châ kring vế [ă pơkeăng vaccine hbrâ mơdât lo xêi tung tơdroăng pâ pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng po rơdâ) bú ai 1 ngế ki pâk pơkeăng vaccine hbrâ mơdât pơreăng, kơxo# ki ê hâi châ pâk pơkeăng tu\m.

Tiô [ok thái pơkeăng, Phạm Văn Lào, Ngế pơkuâ Tíu xiâm ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng kong pơlê Dak Lak, vâ ví pơreăng tâ tú lâp lu, kơvâ ngăn pơkeăng kong pơlê Dak Lak dế mơdêk rơdêi tơdroăng tơbleăng hbrâ mơdât pơreăng:

‘’Nôkố ngin lăm séa ngăn a tâi tâng kơpong tâ tá vâ ngăn hôm hlo tâ tú há lơ ôh. Má péa, [ă rơpo\ng hngêi mâu ngế ki thế klâ phá tâi tâng vâi ‘ne\ng. Tâng tung rơpo\ng hngêi ki lâi ai ngế tro tâ tú pơreăng, mê thế xôh pơkeăng kơdê pơreăng. Tơdroăng ki xiâm cho thế tơmiât troh tơdroăng pâk pơkeăng mơdât pơreăng ăm vâi ‘ne\ng’’.

Tơdrêng [ă mâu tơdroăng pêi pro kơtăng khât dêi kơvâ ngăn pơkeăng hbrâ mơdât pơreăng lo xêi ăm tơ-[rê kal thế ai tơdroăng veăng pêi pro tơchoâm dêi kuăn pơlê [ă tơrêm rơpo\ng hngêi tung tơdroăng pâk pơkeăng vaccine hbrâ mơdât pơreăng vâ rak vế ivá mo le\m ăm tơná [ă kuăn pơlê.

Nam Trang chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng