Nu\m nheăn tuýp môi cho tơdroăng châi troăng nu\m ôh tá pro ai insulin, túa hoc môn ki kum xik glucose mot tung mâu mơheăm vâ mơjiâng chiâng ai ivá ki kâi vâ [ă tơdroăng pơtâp ivá dêi kuăn mơngế. Insulin ai hnoăng pro tơdâng tơ’mô xik tung mơheăm. Tâng ôh tá ai lơ ôh tá bê tu\m, glucose kô tơku\m tung mơheăm, pro chiâng ai hên tơdroăng ki châi rơ-iô.

Nu\m tơkâ ai péa tuýp, cho tuýp môi [ă tuýp 2. A vâi ‘ne\ng tro nu\m nheăn, tâi tâng cho tuýp môi. Ki xiâm gá pro chiâng nu\m tơkâ tuýp môi a vâi ‘ne\ng vâi tối cho xua tâ tú ing mơheăm ing jâ pôa nôu pâ. Ngế ki nu\m nheăn tơkâ kal thế tơ’nôm insulin [ă tơdroăng pâk pơkeăng tơdrêng. Drêng hiăng tro pơreăng, vâi ‘ne\ng thế ôu pơkeăng plâ rơxông.

Kơtăn kố lối môi hơnăm, tung môi rôh lăm khăm xua tơngê hmân, muăn Nguyễn Đỗ Thành Tài, 12 hơnăm ối a cheăm Ea Bar, tơring Buôn Đôn, kong pơlê Daklak châ  ‘nâi hiăng châi nu\m nheăn tơkâ tuýp môi. Xap ing mê troh nôkố, muăn thế pâk insulin rêm hdroh tiô [ok thái pơkeăng pơchân 2 hdrôh tung môi hâi, [ă thế kơhnâ lăm khăm tiô rơnó a Khoa Nhi tổng hợp, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak. Xuân ing ivá oh tá mo dâi mê Tài khoh pơtê hriâm tung hên hơnăm kố. Tie#n sih, [ok thái pơkeăng Trần Thị Thuý Minh, kăn ngăn khoa Nhi tổng hợp, hngêi pơkeăng kân kong pơlê Daklak ăm ‘nâi:

Nguyễn Đỗ Thành Tài cho môi tung 30 ngế vâi o ki nu\m nheăn tơkâ dế pơlât prôk lăm prôk vêh a Khoa Nhi Tổng hợp. Tâi tâng mâu vâi ‘ne\ng ki châ ‘nâi tro nu\m nheăn tơkâ drêng lăm khăm [ă pơlât mâu tơdroăng châi ki ê, lơ hiăng hlo ai tơdroăng châi ki ê. Châ khât gá iâ mâu nôu pâ châ ‘nâi dêi kuăn tro tơdroăng châi kố re\ng tâ kuăn tơná’’.

Drêng hiăng tro châi nu\m tơkâ tuyp môi a vâi ‘ne\ng, kô hlo vâi ‘ne\ng kâ hên, ô têa hên, lăm nu\m hên, rế hrế, ối hmâ pơ rơlâi rơlo [ă hên tơdroăng châi ki ê. Tâng ôh tá re\ng châ ‘nâi vâi ‘ne\ng  hiăng tro châi nu\m tơkâ [ă ôh tá teăm pơlât prêi, xik tung troăng mơheăm kô tâk hên mê kô tơ’lêi pro chiâng châi plâi nuih, châi kơkốu, pro mâ re\ng oh tá xao hlo, tơlêa kơpeăng chêng, kơ tơ’lêi tro ou rơtốu [ă hên ki ê, thăm nếo kô pro chiên tâk, mơnhâu oh tá tơniăn kô tơ’lêi hlâ.

Tie#n sih, [ok thái pơkeăng Trần Thị Thuý Minh tối pơchân, mâu nôu pâ thế séa ngăn dêi kuăn ‘ne\ng vâ re\ng châ ‘nâi vâi hôm tro mâu tơdroăng châi, [ă drêng vâi ‘ne\ng hiăng tro châi nu\m tơkâ thế tơtro\ng rak ngăn tung ôu kâ [ă ôu pơkeăng, vâ pôi tá ai tơdroăng châi ki ê:

Hmâ trâm mâu tơdroăng ki má môi cho mâu nôu pâ piu oh tá pâk pơkeăng ăm kuăn ‘ne\ng. Má péa hâi rak ngăn krâu khât tơdroăng ăm vâi ‘ne\ng ôu kâ. Lơ ăm vâi kâ hên mâu kế kâ ki ai xik kô pro troăng mơheăm kơtâu têi ah pro kơdrâ chiâng ai tơdroăng châi thế pơlât tơdrêng a hngêi pơkeăng. 

Xua ki xiâm pro chiâng châi nu\m tơkâ tuýp môi a vâi ‘ne\ng cho xua tâ tú ing troăng mơheăm ing jâ pôa nôu pâ, mê tơdroăng hbrâ mơdât xap ing nah hâi châ tơmâng khât. Drêng hlo vâi ‘ne\ng rế hrế, ối hmếo pơ rơlâi rơlo, thế djâ vâi lăm khăm vâ re\ng châ ‘nâi. Tâng ôh tá mơhúa vâi ‘ne\ng kơ chiâng châi tơdroăng kố, nôu pâ thế tơtro\ng pêi pro tro tiô pơkâ dêi [ok thái pơkeăng hnê pơlât hbrâ mơdât lơ pro chiâng châi tơdroăng ki ê: Môi tiah:

-Séa ngăn tơdroăng ăm kuăn ‘ne\ng kâ. Thế kâ i-iâ, klâ kâ hên hdroh tung môi hâi [ă pôi tá ăm kâ phâi. Kơdroh kâ, ôu mâu kế kâ ki ai xik. Thế kâ hên kơchâi rơpê, kâ mâu plâi.

-Mơhnhôk thế vâi ‘ne\ng kơhnâ pơtâp ivá.

-Ăm ôu pơkeăng tro tiô [ok thái pơkeăng hnê, ôu tro tơdroăng [ă kâ tro chô.

-Tâng hlo vâi ‘ne\ng tơviah ‘na ivá thế re\ng djâ vâi lăm khăm pơlât.

-Khăm ivá vâi tiô rơnó. Pơtối ôu pơkeăng tiô [ok thái pơkeăng hnê vâ troăng mơheăm kơtâu tơniăn le\m.

Pó vâi krâ nho\ng o nếo klêi tâng ngin tối ‘’ Ivá ăm rêm ngế’’ xua kơ koan teăng mâ Rơ’jiu Việt Nam kơpong Tây Nguyên tơru\m [ă Khu xiâm chêh hlá tơbleăng hnê rak ngăn ivá mo le\m dêi kong pơlê Daklak rah chêh.

Gương prếi A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng