VOV4.Sêdang - Luât hơnăm 2013 hiăng pơkâ ‘’Mâu hdroâng kuăn ngo oh tá pơrah, môi tuăn, nhoăm [ă kum dêi rơpó rơtế mơnhông mơdêk’’ Việt Nam veăng k^ tơhrâ [ă lâp plâi tơnêi ‘na xut tah tu\m tơdroăng ki lơ pơrah hdroâng mơngế. Klêi tơdroăng k^ tơhrâ - CERD hâi lơ 9/6/1981, sap ing mê troh nôkố, Tơnêi têa Việt Nam ôh tá la lâi pơtê mơjiâng, pê klêi [ă mơdêk pêi [ă tơbleăng mâu troăng hơlâ luât pơkâ rak tơniăn hnoăng rêh ối dêi hdroâng kuăn ngo.

Vâ mơnhên tơ’nôm ‘na pêi pro tiô tơdroăng K^ tơhrâ CERD, ngin hiăng kơ-êng jâ Trần Chi Mai, Ngế xiâm pho\ ngăn tơru\m cheăng lâp plâi tơnêi, Vi [an ngăn hdroâng kuăn ngo.

-Ô jâ, cho kơ koan ki chêh tơdroăng Tơbleăng tơnêi têa roh má 5 pêi pro Tơdroăng tơkêa lâp plâi tơnêi ‘na xut tah tơdroăng pơrah hdroâng mơngế, pâ jâ ăm ‘nâi nhên tâ tơdroăng po rơdâ chêh tơdroăng tơbleăng kố?

Jâ Trần Chi Mai: Pêi pro rơkong tơpui hnê mơhno dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh, Vi [an hdroâng mơngế châ pơcháu cho kơ koan a ko tơru\m [a\ mâu khu xiâm, kơvâ cheăng Tơnêi têa ai tơdjâk mơjiâng tơbleăng tơnêi têa roh má 5 pêi pro Tơdroăng tơkêa bro lâp plâi tơnêi ‘na xut tah lôi tơdroăng pơrah hdroâng mơngế a Việt Nam. Sap hơnăm 2018 – 2019, tơku\m po mâu roh hôp veăng tơpui tối mơ-éa tơbleăng CERD [a\ veăng amê dêi vâ chê 300 ngế kăn lo ing mâu kơ koan tơnêi têa, mâu Khu xiâm, kơvâ cheăng, kăn teăng mâ mâu kong pơlê, pơlê kong kơdrâm, mâu khu cheăng kal kí – rêh ối pơlê pơla, mâu ngế rơkê ki tơdjâk, mâu khu tơru\m cheăng pa kong Chin phuh [a\ mâu ngế ki kuăn pơlê tung pơlê pơla loi tơngah.

Tơku\m tâi tâng rơkong veăng tơpui tối dêi mâu Khu xiâm, kơvâ cheăng [a\ kong pơlê tung mâu mơ-éa tơbleăng roh má 4, roh má 6 [a\ roh má 7; pơkuâ tơku\m hên tơdroăng ki nếo [a\ pêi kêi đeăng mơ-éa tơkêa bro roh 8 mơ-éa tơbleăng tơnêi têa tơbleăng Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh. Khế 8/2020, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng k^ ăm pêi pro Tơbleăng tơnêi têa roh má pơtăm pêi pro tơkêa CERD hneăng hơnăm sap hơnăm 2013 troh hơnăm 2019 [a\ pơcháu Vi [an hdroâng mơngế tơru\m [a\ mâu Khu xiâm ki tơdjâk mơjiâng tơdroăng tơkêa bro kring vế tơbleăng CERD hdrối Vi [an hnoăng kuăn mơngế dêi Khu lâp kong têa.

-Ô jâ, mê pro ti lâi vâ khu ki chêh bro tơbleăng tơniăn tơtro ôh tá tơdjâk pakong, tơdrăng, ôh tá tro tơdjâk [a\ nhuo#m tơdroăng ki ai khât?

Jâ Trần Chi Mai: ‘’Mơ-éa tơbleăng tơnêi têa CERD cho mơ-éa tơbleăng um méa Việt Nam, tơbleăng troh lâp plâi tơnêi mâu tơdroăng châ tơ-[rê tung tơdroăng tiô luât [a\ tơku\m pêi pro troăng hơlâ ăm vâi krâ hdroâng kuăn ngo [a\ mơngế kong têa ê rêh ối a Việt Nam, tơdroăng xut tah lôi tơdroăng pơrah hdroâng mơngế [a\ xuân cho hneăng hôp vâ tơplâ tơpui kâ [a\ mâu ngế ki xông tơtrâ dế pro tơklâ tơru\m môi tuăn hdroâng mơngế ki rơhêng vâ tối cho kơvâ hnoăng pơkuâ kuăn mơngế.

Vâ tơniăn tơdroăng ki ôh tá tơdjâk pakong, tơdrăng, ôh tá tro tơdjâk [a\ nhuo#m tơdroăng ki khât, tung tơdroăng chêh mơ-éa tơbleăng tơnêi têa hiăng châ tơpui tơno tơmâng xo rơkong dêi mâu kơ koan tơnêi têa, mâu Khu xiâm, kơvâ cheăng, kăn teăng mâ mâu kong pơlê, pơlê kong kơdrâm, mâu khu cheăng kal kí – rêh ối pơlê pơla, mâu ngế rơkê ki tơdjâk, mâu khu pêi cheăng pa kong Chin phuh [a\ mâu ngế ki kuăn pơlê loi tơngah a pơlê pơla, châ tơbleăng tung Ko\ng tho\ng tin đie#n tưh dêi Vi [an hdroâng mơngế.

La ngiâ, Vi [an hdroâng mơngế tơru\m [a\ mâu khu tơru\m cheăng lâp plâi tơnêi a Việt Nam môi tiah UNDP vâ séa ngăn, ‘nâi tơ’nôm tơdroăng hên troăng ‘na tơdroăng pêi pro Tơkêa a Việt Nam hbrâ ăm tơdroăng gâk kring mơ-éa tơbleăng tơnêi têa roh má 5 ‘na pêi pro tơkêa bro lâp plâi tơnêi a Vi [an hnoăng kuăn mơngế Khu lâp kong têa.

-Mơ-éa tơbleăng tơnêi têa roh má 5 ‘na pêi pro tơkêa lâp plâi tơnêi ‘na xut tah pơrah hdroâng mơngế a Việt Nam ai tơdroăng ki lâi ki má môi?

Jâ Trần Chi Mai: Mơ-éa tơbleăng tơnêi têa roh má 5 ‘na pêi pro tơkêa lâp plâi tơnêi ‘na xut tah tơdroăng pơrah hdroâng mơngế a Việt Nam cho mơ-éa vâ tơbleăng um méa Việt Nam, ki rơhêng vâ tối cho mâu tơdroăng ki rơkê nếo achê kố tung luât [a\ tơdroăng nôkố a Việt Nam tung tơdroăng mơnhên [a\ tơniăn mâu hnoăng ăm mơngế hdroâng kuăn ngo [a\ mơngế kong têa ê a Việt Nam hiăng châ pơkâ tung Tơkêa bro CERD. Troăng hơlâ môi tuăn dêi Tơnêi têa Việt Nam cho tơniăn mâu hdroâng mơngế tơdâng, tơru\m môi tuăn, nhuo#m dêi pó kum dêi pó rơtế xông tơtêk; mâu hdroâng mơngế ôh tá pơrah hdroâng mơngế hên pơ’leăng mâ lơ iâ pơ’leăng mâ, tơdroăng ki hriâm lâm kân rơkê hên lơ iâ, pơrá tơdâng ‘na hnoăng [a\ hnoăng tung rêm kơvâ cheăng dêi tơdroăng rêh ối [a\ châ tơniăn [a\ Luât [a\ mâu pơkâ pêi tiô luât.

Tung mơ-éa tơbleăng tơnêi têa, mâu mơ-éa luât, troăng hơlâ dêi Việt Nam châ mơjiâng [a\ tơtro [a\ mâu pơkâ tung luât lâp plâi tơnêi, mâu luât, mâu troăng tơku\m po, troăng hơlâ, mơhnhôk mơngế mơdêk tơniăn tơdâng tơ’mô, nhuo#m dêi pó, ru\m môi tuăn, pro ăm tơtro tơru\m pơla mâu hdroâng mơngế, kum dêi pó rơtế mơnhông mơdêk, pro hơ’leh nhên tung mơdêk cheăng kâ, mơhno túa le\m tro, rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo châ mơhno nhên ing mâu Troăng luât tơbleăng tiô pơkâ dêi Mơ-éa tơkêa bro.

Mơ-éa tơbleăng tơnêi têa roh má 5 ‘na pêi pro Tơdroăng tơkêa bro lâp plâi tơnêi ‘na xut tah tơdroăng pơrah hdroâng mơngế a Việt Nam tơ’nôm mơngế kong têa ê rêh ối [a\ pêi cheăng tơtro luât a Việt Nam. Tơdrêng amê, vâ ví tơdroăng ki bô bối [a\ kơd^ng chư chêh tung mơ-éa tơbleăng, a rêm tơdroăng ki nhên, mơ-éa tơbleăng hiăng chêh mâu tơdroăng ki tiâ tối [a\ mâu tơdroăng ki nhên tối a Mơgêi séa ngăn dêi Vi [an tơkêa bro klêi kơ’nâi séa ngăn mơ-éa tơbleăng hơnăm 2012.

-Hôm, mơnê kơ jâ!

Hoàng Thái – VOV4 rah chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng