Pơtối rak vế hneăng cheăng tơku\m po hôp khu vâi kơdrâi tung kring vế vâi kơdrâi vâi ‘ne\ng kơdrâi pôi tá tro tê mơdró mơngế
Thứ hai, 00:00, 21/12/2020

VOV4.Sêdang - Tung mâu hơnăm achê kố, tơdroăng xôi ‘na roê tê mơngế hlo ôh tá tơniăn [ă rế hía rế tâk hên, ki rơ-iô [ă túa pơkâ, tuăn tơmiât pro rế hía rế rơkê, tơdjâk troh tơdroăng kring vế, gak ngăn tơniăn tung lâp tơnêi têa. Tung mê, 90% ngế cho vâi kơdrâi [ă vâi hdrêng, lối 80% ngế ối tung mâu hdroâng kuăn ngo, ki ôh tá hlê ple\ng, ôh tá ‘nâi tơdroăng [ă ai tơdroăng cheăng xơpá; lối 70% kơxo# ngế ki mê cho pêi chiâk deăng lơ ôh tá ai cheăng pêi. Ki hên mâu ngế ki tro vâi tê roê mê cho vâi kơdrâi drêng tro vâi hêak pơloi, pơlông tê ngi kong têa ê tro ‘nêk mơ'nêa, pơklât thế pơkoăng pro kơdrâi mâu ngế ki ối a tơnêi têa ki mê [ă pro pơlăm pơlối.

 

 

 Vâi kơdrâi [ă vâi ‘ne#ng kơdrâi, malối a kơpong cheăng kâ ối kơtiê xahpá, mâu kơpong achê tíu tơkăng kong, hmâ hlo tro to mâu khu ‘mêi tí tăng hriăn vâ rup djâ tê. Mâu khu ‘mêi mơjiâng pro troăng ki tê mơngế, mơjiâng khu ing kong pơlê kô troh kong pơlê ki ê, tơkâ luâ kong têa ai hên troăng vâi pêi pro pơkí kơtôa, pro tung pơla khu rak ngăn dế tơngôu, rơpo\ng hngêi, hngêi trung dế tơngôu, vâi xúa ing măng pơlê pơla, môi tiah  (Zalo, Facebook, Viber…) vâ hêâk pơloi lông tê mơdró vâi.

Tiô tối tơbleăng ing mâu cheăm, tơring, kong pơlê, 6 khế apoăng hơnăm 2020, lâp tung tơnêi têa hiăng châ ‘nâi ai 74 hdrôh, tơdjâk troh 104 ngế, hêak pơloi tê mơdró 98 ngế. Ing tơdroăng hmâ hlo ki hên mâu ngế ki tro vâi tê rôe mê cho vâi kơdrâi [ă vâi o kơdrâi (mâlối cho mâu hdroâng kuăn ngo), hên hơnăm kố, [ă hnoăng cheăng tơmâng ngăn khât, kring vế hnoăng rêh ối tro kơ luât, tơxâng ăm vâi kơdrâi [ă vâi o kơdrâi, Khu ngăn vâi kơdrâi rêm râ hiăng mơdêk hnoăng cheăng hnê tối mơdêk ki hlê ple\ng, veăng hbrâ mơdât ing xiâm dêi mâu ngế ki tê mơdró mơngế.

Hên tơdroăng hnê tối hbrâ mơdât tê rôe mơngế a  pơlê, kơpong kong ngo, tíu tơkăng kong, tíu ai krâm mơngế kuăn ngo rêh ối hiăng châ tơku\m po; mâu tơdroăng hnê tối ăm vâi kơdrâi ki vâ rêh ối, xo mâu kơnốu lơ kơdrâi kong têa ê, to\ng kum mâu ki trâm pá, mơjiâng túa hnê tiah hmâ ăm tơtro [ă tơdroăng ai khât; kum cheăng kâ ăm vâi kơdrâi ki tro tê mơdró drêng vâi vêh a pơlê hiăng châ tơbleăng a hên kong pơlê.

Jâ Hoàng Tuyết Ban, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an tơring Tủa chùa, kong pơlê Điện Biên tối:

’ Klêi châ tí tăng ‘nâi ple\ng, tuăn tơmiât dêi vâi nâ o la la lâi xuân kơxiâp kơmê kơ vâi, a kong pơlê sap ing hơnăm 2016 xuân hiăng ai tơdroăng chêh pơkâ ‘na luât to\ng kum, la vâi nâ o drêng vêh a pơlê vâ tối tơbleăng tâi tâng mâu hlá mơ-éa mê vâi nâ o hmâ kơxiâp, drêng vêh troh a tíu ai pơkâ vâ kơjo kum tơdrêng ăm mâu ngế ki trâm pá, mâu ngế ki mê thế pôi tá kơxiâp kơmêi [ă thế tơmiât pêi cheăng vâ mơnhông cheăng kâ, hmiân tuăn tung tơdroăng pêi chiâk deăng [ă pơtối tơru\m cheăng [ă kuăn pơlê’’.

A kong pơlê Quảng Trị, rêm râ Khu vâi kơdrâi tơku\m pêi hên tơdroăng cheăng ai pơxúa, môi tiah: Tơru\m mơjiâng pơkâ pêi tro tiô mơhnhôk, tơbleăng trâu rơdâ ăm mâu khu râ vâi kơdrâi [ă kuăn pơlê tung pơlê ‘nâi, po mâu tíu tơbleăng hlối hôp tơpui tơno a mâu kâu lak [o#, mâu khu ‘’Vâi kơdrâi kơd^ng liăn, mung liăn’’ khu ‘’Vâi kơdrâi veăng kum’’, khu ‘’ ‘nâi kơd^ng [ă mung liăn thôn pơlê’’. Mơdêk tơdroăng kum vâi kơdrâi mơnhông cheăng kâ, hnê cheăng pêi tăng cheăng pêi ăm mâu khu vâi kơdrâi kơtiê, hâi ai cheăng pêi, vâ tah ki xiâm dêi tơdroăng tê mơdró mơngế ing tơdroăng cheăng kâ...

Malối tơmâng khât troh mâu cheăm tíu tơkăng kong, rơtế tơchoâm dêi rơpó tung pơlê vâ pôi tá ai tơdroăng tê mơdró mơngế, veăng kring tơniăn a pơlê. Jâ Đỗ Thị Lý, Kăn hnê ngăn Khu vâi kơdrâi kong pơlê Quảng Trị ăm ‘nâi:

‘’Ki hdrối ngin xuân mơdêk hnê tối tung khu vâi kơdrâi ‘na hbrâ mơdât tê rôe mơngế, tung mê tơku\m hnê tối ăm ‘nâi a tơdroăng ki khu ‘mêi hriăn vâ pro ‘na tơdroăng tê mơdró mơngế vâ vâi nâ o ‘nâi hbrâ rơnáu xêh, tơmâng khât troh tơdroăng mơnhông cheăng kâ ăm vâi nâ o, tăng cheăng pêi, tăng tơ’mot kơxo# liăn, vâ kum vâi nâ o pro kro mơdro\ng ing tơnêi pơlê dêi tơná’’.

Tung hơnăm 2020, Tíu xiâm Khu ngăn vâi kơdrâi Việt Nam hiăng tơku\m pêi mâu tơdroăng tơbleăng ‘’Tối tơbleăng tung hlá tơbeăng, rơ’jiu hơ’leh tơdroăng pêi pro a kuăn pơlê’’, tung mê, tơku\m po mâu tơdroăng pêi pro ‘’Hâi tâi tâng kuăn pơlê hbrâ, mơdât tê rôe mơngế lơ 30/7’’ [ă hnê tối tung hlá tơbeăng tơchoâm [ă Lếo ‘na hbrâ mơdât tê rôe mơngế, malối tê mơngế tơkâ luâ tíu tơkăng kong Việt Nam – Lếo. Tíu xiâm ngăn khu vâi kơdrâi xuân hiăng pơtối tơru\m [ă Khu xiâm pơkuâ ngăn Mô đo#i gak tơkăng kong tơku\m pêi Tơdroăng ‘’Rơtế [ă vâi kơdrâi tíu tơkăng kong’’ pơla hơnăm 2018-2020, tung mê, tơdah xo, tối ăm mâu tíu pêi cheăng xiâm ‘nâi ‘na tê mơdró mơngế 300 tơdroăng ki kơjo kum apoăng ăm mâu ngế ki tro vâ rôe tê (môi rôh tê kơnâ 500 rơpâu liăn).

Drêng mâu ki tro vâi tê rôe mê vêh ah, khu ngăn vâi kơdrâi tơdah xo, kơjo kum [ă hnê tối ăm vâi rôh apoăng thế rah tơdroăng hnê, troăng hơlâ vâ hnê tung tơleăng veăng kơjo kum mâu tơdroăng pá ki vâi thế tơkâ luâ; kum vâi kơdroh ki kơxiâp kơmê, tơniăn ‘na tuăn ngôa vâ tơru\m rêh ối môi tiah mâu nho\ng o ki ê tung pơlê [ă ‘nâ hbrâ ví xêh kơ mâu khu ‘mêi vâ rôe tê mơdró nếo. Klêi mê, Khu vâi kơdrâi ki vâ pơtối ‘nâi vâ djâ vâi nâ o vêh [ă on veăng rơpo\ng hngêi tơniăn; kơjo kum vâi nâ o vêh rêh ối [ă dêi nôu pâ rơpo\ng hngêi tơniăn; kơjo kum vâi nâ o pro hlá mơ-éa kiêm tra, hlá mơ-éa khai sanh ăm kuăn...); tơmâng khât troh tơdroăng kơjo kum mâu ngế ki tro tê rôe drêng vêh châ xúa ing mâu tơdroăng rêh ối pơlê pơla dêi pơlê cheăm xuân môi tiah kring vế hnoăng rêh ối ki tơxâng...

Tiô jâ Nguyễn Thị Minh Hương, kăn ngăn 'na hnê tối tơdroăng kal kí dêi Khu ngăn vâi kơdrâi Việt Nam tối:

‘’ Tơdroăng ‘na hrâ mơnguâ kơklêa kơtiê, tơdroăng lăm pêi cheăng kâ nôkố , mê nôkố dế cho 1 tơdroăng púi vâ, ki kal akố cho drêng pin prôk a kong têa ê mê pin thế hlê mâu tơdroăng, thế ‘nâi pin lăm pêi cheăng [ă kơbố, pêi cheăng ulâi, tơdroăng pêi cheăng mê pêi ki klâi, ngin thế thê tối nhên, pin lăm pêi cheăng lơ lăm xo on veăng a kong têa ê xuân thế ‘nâi ...’’.

Tơkéa vâ tối, Khu ngăn vâi kơdrâi rêm râ môi tiah tíu pêi cheăng pơtroh tíu cheăng, pơtroh mâu ngế ki tro tê rôe hiăng prếo vêh troh a mâu tíu pêi cheăng pơlê pơla vâ vâi nâ o châ to\ng kum ‘na tíu kâ ối tơniăn, châ khăm pơlât ivá tơniăn, châ hơlêm, kơjo kum hnê ăm hlê ple\ng luât. Pak^ng hnoăng cheăng dêi khu tơru\m cheăng ngăn vâi kơdrâi, ối kal ai veăng tơmâng hnê ing mâu khu râ kơvâ cheăng tung hbrâ mơdât ‘na tê mơdró mơngế, ing tơdroăng hbrâ mơdât troh tơdroăng tơplâ, tăng rup khu ‘mêi [ă tơdah xo, kơjo kum mâu ki trâm pá. Todroăng kố vâ pêi pro tro tiô luât pơkâ tung rêh ối pơlê pơla, veăng pro tơniăn pơlê pơla tơniăn tơdroăng kal kí a pơlê

VOV4

Gương tơplôu [ă tơbleăng

 

 

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC