VOV4.Sêdang - Việt Nam cho môi tơnêi têa ki ai hên hdroâng kuăn ngo. Tung 54 hdroâng kuăn ngo, rêm hdroâng kuăn ngo xuân ai rơkong tơpui krê dêi tơná, tung tung nâl Xuăn cho rơkong tơpui tơchoâm. Tơdroăng pơtối rak vế chư chêh, rơkong tơpui dêi hdroâng kuăn ngo cho tơdroăng pêi pro ki kal tung rak vế khôi túa, vêa vong dêi rêm hdroâng kuăn ngo tối krê [ă hdroâng mơngế Việt Nam tối tơchoâm

Hneăng hôp má 8, Kuo#k ho#i hneăng má XIV hiăng tơbleăng ăm pêi pro pơkâ 88 ‘na k^ ăm pêi pro Tơdroăng tơkêa tơku\m hên tơdroăng mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo [a\ kơpong kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2030. Tung mê, mơnhên pơkâ xiâm rak vế [a\ mơnhông mâu ki kơnâ, khôi túa le\m tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo. Nâl tơpui, chư chêh cho môi tung mâu khôi túa le\m tro.

Pôa Phan Thanh Bình, Kăn pơkuâ Vi [an mơhno túa le\m tro, Hnê hriâm, droh rơtăm, vâi hdrêng pho#m xông kân [a\ vâi hdrêng dêi Kuo#k ho#i pơkâ thế:

‘’Ngin pơkâ thế tơmâng hnê nâl hdroâng kuăn ngo, hnê mơjiâng thái cô mơngế hdroâng kuăn ngo. Thế ai tơdroăng hnê mơjiâng thái cô cho mơngế hdroâng kuăn ngo. Xua nôkố thái cô mơngế hdroâng kuăn ngo a kơpong hdroâng kuăn ngo iâ ‘nâng. Xua mê, kal tơru\m [a\ mâu tơdroăng tơkêa bro ki ê ai tơdjâk troh hdroâng kuăn ngo. Nôkố ai hên mâu tơdroăng mê ai mâu tơdroăng tơkêa bro ki tơdjâk troh hdroâng kuăn ngo, xua mê pin thế môi tuăn vâ mơjiâng môi tơdroăng ki kân’’.

Nôkố, vâi krâ mâu hdroâng kuăn ngo xuân tơpui to nâl Xuăn tung tơdroăng tơpui rêm hâi. Xua mê, vâi hdrêng mơngế hdroâng kuăn ngo hiăng ôh tá chiâng tơpui dêi nâl xiâm tơná; pro chiâng hía lôi ‘na nâl tơpui, chư chêh dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo.

Pôa Thông Minh Lợi, mơngế Chăm a pơlê kân Ma Lâm, kong pơlê Bình Thuận tối ăm ‘nâi:

‘’Ai chư chêh cho tơdroăng ki kơnâ má môi. Chư chêh đi đo prôk [a\ nâl tơpui. Laga nôkố, nâl tơpui tơ-ê tâi tâng, tơvât dêi pó. Môi tiah á kố, drêng tơpui tro nâl Chăm nah dêi tơná bu châ 30%, vâ tơpui tơdroăng klâi xo\n tâ mê thế po mơ-éa ngăn’’.

Sap ing hên hơnăm kố, Đảng [a\ Tơnêi têa xuân môi tiah hên kong pơlê hiăng ai hên troăng hơlâ mơhnhôk, rak vế khôi túa le\m tro hdroâng kuăn ngo, tung mê tơtro\ng troh tơdroăng rak vế nâl tơpui, chư chêh dêi hdroâng kuăn ngo. Troăng 7 Luât hnê hriâm hơnăm 2005 pơkâ: Tơnêi têa pro tơ’lêi hlâu vâ kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo châ hriâm nâl tơpui, chưh chêh dêi hdroâng kuăn ngo tơná vâ rak vế [a\ mơnhông khôi túa le\m tro dêi hdroâng kuăn ngo tơná, kum hok tro mơngế hdroâng kuăn ngo tơ’lêi re\ng chiâng drêng hriâm tung hngêi trung [a\ mâu tíu hnê hriâm ki ê.

Tơdroăng tơkêa bro rak vế, mơnhông mơdêk khôi túa le\m tro mâu hdroâng kuăn ngo Việt Nam troh hơnăm 2020 xuân tơtro\ng tơdroăng mơjiâng troăng hơlâ [a\ mơhnhôk vâi krâ mâu hdroâng kuăn ngo tơpui dêi nâl tơná.

Tơdroăng rak vế nâl tơpui, chư chêh dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo dế châ mâu khu râ, mâu kơvâ cheăng ing tơnêi têa troh a pơlê cheăm dế châ po rơdâ pêi pro ó rơdêi. Xua nâl tơpui ôh tá xê to môi xiâm kối dêi khôi túa le\m tro, môi tơdroăng ki mơhno dêi mâu tơdroăng ki kơnâ ‘na ki le\m tro, mê ối cho kế tơmeăm vâ mơjiâng [a\ rak vế mâu tơdroăng ki kal tung rêh ối hiâm mơno dêi môi hdroâng kuăn ngo.

Sap hơnăm 2004, kong pơlê Sơn La hiăng hnê mơhno hriăn ple\ng rah chêh tơdroăng, hlá mơ-éa hnê văn hok a kong pơlê [a\ chư chêh hdroâng kuăn ngo Thái ăm kăn [o#, mơngế pơkuâ, mâu ngế pêi cheăng tung lêng tung tơdroăng pêi cheăng a kơpong hdroâng kuăn ngo.

A kong pơlê Bình Thuận, tâi tâng mâu hngêi trung râ má môi pơrá pơkâ 4 tiêt rêm măng t^ng vâ hnê nâl Chăm ăm hok tro sap lâm 1 troh lâm 5. Troh nôkố, rêm hơnăm hriâm, kong pơlê Bình Thuận ai dâng sap 3 – 4 rơpâu hok tro veăng hriâm nâl Chăm.

Pôa Lư Đức Huấn, ối a tơring Bắc Bình tối ăm ‘nâi:

‘’Vâ rak vế chư chêh Chăm, ki kal má môi Tơnêi têa kal ai troăng hơlâ hnê mơjiâng khu thái cô. Ki rơhêng vâ tối cho pro tơ’lêi hlâu ăm mâu kong pơlê tơru\m [a\ khu pơkuâ tơdroăng khôp hnê ăm vâi krâ ing kơlo ki xiâm vâ rế rak vế khôi túa le\m tro hdroâng kuăn ngo, rak vế chư chêh la ngiâ. Ngin tô tuăn ‘nâng tung la ngiâ kô hía lôi’’.

Kơnôm ai troăng hơlâ ki tro dêi Đảng [a\ Tơnêi têa, mâu hơnăm hdrối mê hia nah tơdroăng rak vế nâl tơpui, chư chêh vâi krâ hdroâng kuăn ngo châ po rơdâ trâu hơngế tung mâu hngêi trung phôh thong [a\ mâu tíu hnê hriâm ki ê a kơpong hdroâng kuăn ngo. Nôkố, Rơ’jíu Việt Nam, Um tơvi Việt Nam, mâu rơ’jíu [a\ um tơvi kong pơlê thăm mơ’no rơkong tơpui [a\ nâl hdroâng kuăn ngo iâ mơngế môi tiah: Mông, Dao, Thái, Khmer, Rơđế, Jrai, Bơhnéa, Mơnông, Chăm, Rơteăng, Tày, Nùng, Cơ Tu, K’ho [a\ hía hé. Pak^ng mê, mâu nâl tơpui hdroâng kuăn ngo hiăng châ xúa vâ in mâu mơ-éa hơdruê xuâng tiô khôi túa vâi krâ nah, mâu tơdroăng ki chêh pro nếo; vâ rah chêh mâu tư điên péa nâl, mâu mơ-éa chêh tối ‘na chư, mâu mơ-éa yăo khoa.

VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng