VOV4.Sêdang - Pơla hdrối kố nah, a rôh hôp má 10, Kuo#k ho#i hneăng má 14 hiăng po rôh kơ-êng [ă tiâ mơnhên ‘na tơdroăng ki pêi pro mâu tơdroăng pơkâ dêi Kuo#k ho#i ‘na séa ngăn tơdroăng kơ-êng tung rôh hôp hneăng má 14 [ă mâu tơdroăng pơkâ tung hneăng má 13. Rôh kơ-êng châ mơhno tối tiô túa ki tơniăn tơdrăng, pôu râng hnoăng cheăng’’. Klêi kơ’nâi rôh kơ-êng kô cho kông tơdjêp pơla péa hneăng Kuo#k ho#i, mơhno mâu ivá mơ-eăm, hnoăng cheăng pôu râng dêi Chin phuh, dêi mâu khu xiâm, kơvâ cheăng tung hnoăng cheăng hnê mơhno pơkuâ [ă hnoăng cheăng dêi mâu kăn Kuo#k ho#i tung tơdroăng ki séa ngăn.

Kơ’nâi péa hâi tơdế kơ-êng hiăng ai 121 rôh mâu kăn Kuo#k ho#i tiâ tơdroăng kơ-êng; ai 41 rôh mâu kăn tơpui tối. Mâu kăn tung Chin phuh, tung mê ai Ngế pro xiâm hnê ngăn [ă 3 Ngế pro xiâm pho\ Chin phuh [ă 15 ngế Kăn xiâm, mâu ngế pơkuâ xiâm kơvâ cheăng hiăng tiâ tơdrêng mâu tơdroăng kơ-êng tro ‘na hnoăng cheăng tơná pơkuâ ngăn.

Tiô jâ Nguyễn Thị Kim Ngân, Kăn xiâm hnê ngăn Kuo#k ho#i, [ă tơdroăng kơ-êng [ă tiâ a hneăng hôp rôh kố, kô châ ngăn mê cho rôh apoăng mơ-gêi tâi tâng, tối mâu tơdroăng cheăng mơ’nui hơnăm [ă tơdroăng cheăng séa ngăn dêi Kuo#k ho#i, tiô tơdroăng kơ-êng a rôh hôp, mơhno hnoăng cheăng dêi Kuo#k ho#i, mâu kơ koan dêi Kuo#k ho#i, mâu kăn Kuo#k ho#i tung séa ngăn troh tơ-[rê tơdroăng cheăng châ kuăn pơlê tơmâng ki hiăng châ Kuo#k ho#i séa ngăn, pơkâ thế pêi pro:

‘’Rôh kơ-êng po tung pơla ôh tá ai tơdroăng klâi, môi tuăn, êng tơdrăng tiâ tơdrăng [ă tro hnoăng cheăng, ai tơpui tơno kơ-êng dêi rơpó tơpeăng tơtu\ng vâ mơnhên tơ’nôm mâu tơdroăng ki mâu kăn [ă kuăn pơlê tơmâng vâ ‘nâi. Mâu kăn Kuo#k ho#i hiăng mơhno hnoăng cheăng tơná, tăng ‘nâi ple\ng ngăn nhên mâu hlá mơ-éa tơbleăng, ai tơdroăng kơ-êng ‘nâng ‘nâi, nhên, tơdrăng a tơdroăng ki kơ-êng tiâ. 

Mâu kăn tung Chin phuh, mâu ngế xiâm pơkuâ mâu kơvâ cheăng hiăng tiâ tơleăng, mơnhên, tơdrăng ‘na tơdroăng hiăng châ pêi pro,  mâu tơdroăng ki hâi pêi pro, ki hâi ‘ló, ki tơvâ tơvân, ki pro oh tá rơhéa, tối nhên xiâm ing lâi, xo ing hnoăng tơná hâi tơmâng pêi khât [ă hlối ai troăng hơlâ pơkâ pêi pro vâ tơkâ luâ xahpá tung la ngiâ’’.

Klêi rôh hôp kơ-êng ăm hlo, tơdroăng pêi pro tiô mâu pơkâ dêi Kuo#k ho#i hiăng châ Chin phuh, Hngêi tơleăng xiâm, Tíu xiâm séa ngăn arak luât pêi cheăng kơtăng, hbrâ tơbleăng pêi mâu tơdroăng [ă hên troăng hơlâ pêi pro, tơdroăng pơkâ pêi tơdrêng tâi tâng, pêi kơtăng; teăm  tơleăng mơnhên mâu tơdroăng ki xahpá, tơvâ tơvân pêi tơ-[rê mâu pơkâ dêi Kuo#k ho#i, pro hơ’leh, veăng mơnhông cheăng kâ - rêh ối, rak tơniăn ‘na kring vế pơlê pơla, tơniăn tung rêh ối pơlê pơla, ‘na cheăng lêng châ kring vế tơniăn. 

Hên mâu tơdroăng pơkâ, tơdroăng cheăng Kuo#k ho#i hiăng châ pêi pro lơ pêi luâ pơkâ. Ăm hlo mâu kăn Kuo#k ho#i, kuăn pơlê tơmâng xo, [ă khe\n kơdeăn.

Laga, xuân thế tơdrăng ăm hlo ối ai hên tơdroăng, hên pơkâ, thế pêi pro la hâi pêi tơ-[rê lơ xuân ối hên mâu tơdroăng xahpá, tơvâ tơvân kal pơtối tăng troăng hơlâ vâ tơbleăng pêi, vâ tơkâ luâ mâu tơdroăng pá. Mâu tơdroăng hiăng châ Kuo#k ho#i tối hên hdroh, la xuân hơ’leh hrá, hâi châ tơ-[rê tiô pơkâ.

Roh kơ-êng [a\ tiâ rơkong kơ-êng dêi Kuo#k ho#i

Jâ Nguyễn Thị Kim Ngân, Kăn xiâm hnê ngăn Kuo#k ho#i hiăng tơbleăng 9 khu tơdroăng ki kal hiăng châ mâu kăn Kuo#k ho#i kơ-êng a rôh hôp [ă thế Chin phuh pơtối pêi pro mâu khu tăng troăng hơlâ pêi klêi ‘na luât, re\ng tí tăng ‘nâi le\m klêi mê chêh pơtroh ăm Kuo#k ho#i pơkâ mâu Luât vâ pơtối tơbleăng pêi pro Luât hơnăm 2013; pơtối tơbleăng  x^ng xoăng khu kăn cheăng dêi tơnêi têa tro tiô mâu pơkâ dêi Đảng [ă Kuo#k ho#i; x^ng xoăng ngăn ăm mâu tíu pêi cheăng dêi tơnêi têa, malối tung hnê hriâm ‘na pơkeăng pơlât, thế ai troăng hơlâ pêi pro tơdrêng vâ tơleăng mơnhên ‘na tơdroăng ‘mot pêi cheăng ton xo\n dêi kơvâ ngăn hnê hriâm [ă ngăn pơkeăng ăm tơtro [ă tơrêm kơpong, tung mê, thế re\ng pơkâ luât ‘na tíu pêi cheăng, khu pêi cheăng ăm tơnêi têa.

‘Na tơdroăng hnê hriâm, mâu khu xiâm kơvâ cheăng tơdjâk tơtroăng kal thế séa ngăn tơdroăng luât pơkâ ki tơná pin pơkuâ ngăn dêi [ă mâu hngêi trung đăi hok, ‘nâi nhên hnoăng cheăng dêi kơ koan rak ngăn, kơ koan ki xiâm xúa [ă mâu hngêi trung đăi hok; mơdêk séa ngăn, tí tăng ngăn nhên, tơ’niăn ‘na hlá mơ-éa hnê hriâm; kơdroh ki hnê hriâm hên luâ râ ăm mâu thái cô [ă hok tro.

Jâ Nguyễn Thị Kim Ngân, Kăn xiâm hnê ngăn Kuo#k ho#i tối pơchân:

‘’Mơdêk tơdroăng rak ngăn tơnêi têa ‘na hyôh kong prâi, malối tối ki tơdjâk ‘na hyôh kong prâi tung tơdroăng pêi mâu tơdroăng tơkêa bro ‘na cheăng kâ – rêh ối; tơleăng mơnhên tơdroăng tơru\m pơla mơnhông cheăng kâ [ă kring vế hyôh kong prâi; mơjiâng luât pơkâ tung tơdroăng tơku\m [ă ok xok, mơ’no tah têa ‘mêi; tơku\m pêi pro tơdroăng mơ’no tah têa ‘mêi, malối cho têa ‘mêi ki xúa lơ mơ’no lo troh a mâu têa kroăng; xúa mâu luât pơkâ pêi, ‘na tơmeăm xúa tung cheăng kâ, kih thuât ăm tơtro vâ rak tơniăn hyôh kong prâi. Séa ngăn tơdroăng rak ngăn tơnêi, tơdroăng tí tăng chiâ xo tơmeăm khoăng, kong kế nhâ loăng, ai mâu troăng hơlâ tơniăn ăm kơnho\ng têa, pro tơniăn ăm têa ki xúa ôu kâ tung pơla hyôh kong prâi hơ’leh, têa xăng po lân, malối a kơpong kong ngo [ă tơbăng kroăng Cửu Long [ă a chuăn têa kơx^’’.

Jâ Nguyễn Thị Kim Ngân, Kăn xiâm hnê ngăn Kuo#k ho#i púi vâ mâu kơ koan Chin phuh, mâu khu xiâm kơvâ cheăng mơdêk ivá pêi cheăng ‘na rak ngăn [ă mơnhông pêt kong, mơdêk pêt kong ki vâ hding khía, kơdroh tơdroăng ko muih kong pêi chiâk deăng, rak ngăn kong ki chiâng xêh; ai pơkâ mâu tơdroăng krê vâ ‘mâi mơnhông tơnêi kong a mâu kơpong ki xiâm Tây Nguyên, Tây Bắc [ă k^ng têa kơx^; ‘mâi hơ’leh luât pơkâ pêt kong, rơtế [ă tơdroăng ki hiăng ai kong dêi tung kơpong vâ mơdêk ki pơxúa, chiâng kong kân dêi kong ki pêt, mơdêk tơnêi kong ki pêt rế rơdâ, pơxâu phak kơtăng [ă mâu ngế ki lâi pro xôi ‘na luât rak ngăn [ă mơnhông pêt kong, pơxâu, tơleăng mơnhên tơdroăng kuăn pơlê lăm prôk ối hmâng vâ xua tơdjâk troh tơdroăng vâ rak ngăn kong.

VOV1

Gương tơplôu [ă tơbleăng