VOV4.Xơ Đăng - Ing tơdroăng hâk vâ dêi mâu ngế rơtăm hdroâng kuăn ngo rêh ối a cheăm Ea Mnang, tơring Čư Mgar, kong pơlê Dak Lak hiăng pơ’lêh troăng rơhlâ pơxiâm pêi cheăng. Mâu tơdroăng pêi pro ki tơ-ƀrê apoăng ing mâu túa pêi cheăng mơhno ăm hlo châ xo tơ’mot liăn ăm tơná ƀă hên ngế rơtăm ki ê ki rơhêng vâ hriâm, veăng mơhnhôk tơdroăng pơxiâm pêi cheăng a pơlê cheăm.

Maluâ trâm hên xơpá xua pơreăng COVID-19 tâ tú, pro ôh tá tơniăn la tung hơnăm kố ngoh Đàm Đình Hiếu, 29 hơnăm, hdroâng kuăn Tày, ối a thôn Bình Hòa, cheăm Ea Mnang xuân ối tê ngi kong têa ê phêa ki vâ pro rơvŏng hlŭm, tê ngi kong têa Nhuk prếi Ấn Độ. Đàm Đình Hiếu ăm ‘nâi, xua tơdjâk dêi pơreăng, phêa xơpá vâ tăng ƀă tơdroăng ki pơto chơ xơpá mê ngoh bu xo iâ tê hlá mớ-ea tơkêa tê ngi kong têa ê, u ối cho tơkŭm tê tung tơnêi têa ƀă mâu tơmối ki roê iâ, roê ‘ngré ki vâi hiăng pro klêi.

Ƀă Đàm Đình Hiếu, pơxiâm cheăng ƀă phêa ki vâi pro rơvŏng hlŭm cho tơdroăng ki ôh tá ai kơbố ƀĕng ê vâ tơmiât hdrối. Apoăng xua hâk vâ ƀă rơhêng vâ tơná pro chiâng klŏng rơvŏng hlŭm ki hiăng pro klêi, ngoh Hiếu tí tăng, hriâm ƀối pro rơvŏng hlŭm ing măng internet. Klêi kơ’nâi hên xôh pro ôh tá chiâng, pro tơ’nhiê lối hrĭng klŏng phêa, ngoh hiăng pro chiâng rơvŏng hlŭm ki ngoh vâ ƀă mơ’no tâ tung măng pơlê pơla.

Châ xo tơdroăng ki hâk vâ sap ing mâu ngế ki hâk vâ, hlo eăng bâ tung tê mơdró sap ing phêa ki pro rơvŏng hlŭm mê sap ing hơnăm 2015 ngoh hiăng ‘no liăn roê tơ’nôm kơmăi kơmok vâ pro rơvŏng mê tơbleăng tê tung măng internet.

Đàm Đình Hiếu pơxiâm pêi cheăng sap ing tơdroăng hâk vâ pro rơvŏng hlŭm

Nôkố, pakĭng tơmối ki roê hên sap ing 1 rơpâu – 2 rơpâu to klŏng rêm khế, ngoh ối xúa trang măng pơlê pơla vâ tê ‘ngré rơvŏng hlŭm ki hiăng pro klêi ƀă yă tê sap ing to lâi hrĭng troh to lâi rơtuh liăn rêm to klŏng. Kơnôm mê pêi lo liăn rêm khế sap ing 15 troh 20 rơtuh liăn. Ƀă hlá mơéa roê rế hía rế hên, ngoh Hiếu dế tơmiât po rơdâ pro, roê tơ’nôm kế ki vâ pro, tăng tơnôm ngế ki veăng ƀă po lâm hnê pro rơvŏng hlŭm vâ pơtối ƀă tơdroăng ki hâk vâ dêi tơná.

Ngoh Đàm Đình Hiếu tối:

“Troh nôkố á pro xuân hiăng châ 5 troh 6 hơnăm, má môi cho tê ăm mâu shop ki kân ƀă Zalo, Facebook, Fanpage vâ tê hên khế ki lâi tê xuân tơniăn. Tơdroăng ki tơmiât la ngiâ mê á kô po môi tíu tê proâ, rơvŏng hlŭm dêi hdroâng kuăn ngo ƀă kô pơtối tê rơvŏng hlŭm, tơdjêp ƀă mâu vâi pú tơrŭm á kô hnê rêi, hlŭm ăm vâi”.

Xuân ing tơdroăng ki rơhêng vâ krê dêi tơná, ngoh Hoàng Văn Nam, 33 hơnăm, hdroâng kuăn ngo Nùng a thôn 6, cheăm Ea Mnang hiăng rah xo tơdroăng ki păn í prâi vâ pêi lo liăn. Hoàng Văn Nam tối, apoăng bu păn í ki pro mơnâ ngăn vâ ngăn rêm hâi, mê tối ƀă mâu vâi pú hmâ, mơđah tung mâu trang măng pơlê pơla vâ tơpui tơno dêi ƀă khu ki rơhêng vâ môi tiah dêi tơná.

Nôkố, hên ngế tăng troh kơ-êng roê í hdrê ƀă kơnôm ing tơdroăng ki hnê tối ki rơkê plĕng păn roăng, ngoh xuân phiu ro tối. Sap ing apoăng hơnăm nah, ngoh pơxiâm tăng ‘nâi ƀă păn tơ’nôm, păn rế hên tâ ƀă kơxô̆ í kăn, í hmong tâk troh 100 to. Rế ăm í ti tiô rế tê í hdrê, tung hơnăm kố ngoh hiăng tê châ lối 6 chât to í hdrê. Tiô ngoh Nam, í hdrê dế păn hơ’lêh lai sap ing í prâi mê u ối rak ‘na mâu í prâi, păn kơ’nêi mê tơmối hâk vâ khât, rêm to í hdrê klêi kơ’nâi 8 khế păn ai yă tê sap ing 800 rơpâu troh 1,2 rơtuh liăn.

Hoàng Văn Nam păn rak í prêi tung pơla í ai kơtâ ƀă sêi

Maluâ păn í bu cho tơdroăng cheăng ki ôh ti xê cheăng xiâm, xúa ƀăng tơnêi kơdrum ki ai hlâu lối 1ha ƀă kế kâ cho sap ing kế tơmeăm ki pin pêt la tâng pơchông ƀă pêi chiâk deăng mê păn í prâi xuân ai pơxúa hên tâ ƀă mâu kế tơmeăm păn ki ê. Xua mê, ngoh dế tơmiât tung la ngiâ kô po rơdâ tiô troăng păn tung tíu păn ki kân rơdâ ‘na í ki kố.

“Păn í ki kố mê á hlo ivá kâi trâng ƀă pơreăng gá kâi, mê nếo gá kâ bu iâ, kế kâ ki hên cho alâi ƀă báu. Môi tiah í kuăn mê á ‘mot tơ’nôm mâu vitamin ăm gá vâi ai ivá kâi trâng vâ tơkâ luâ roh ki tro pơreăng drêng ối kŭn ƀă ivá kâi trâng ƀă pơreăng. Tung la ngiâ ah á kô pơtối pro ăm gá ti tiô hên tâ, mơjiâng pro tíu păn vâ tê hdrê í lơ kế tơmeăm pêi pro châ tiô tơdroăng ki rơhêng vâ dêi kơchơ mơdró”.

Tiô ngoh Nguyễn Văn Mẫn, ngế ki pơkuâ Đoân droh rơtăm cheăm Ea Mnang, tơring Čư̆ Mgar, mâu hơnăm achê kố a cheăm ai hên túa pơkâ droh rơtăm mơnhông mơdêk cheăng kâ, pơxiâm pêi cheăng. Tung tơdroăng ki hlo nếo tơviah. Krê túa pơkâ ki pro rơvŏng hlŭm ƀă păn í prâi cho 2 túa pơkâ ki nếo la apoăng pro ai pơxúa tơƀrê ‘na cheăng kâ, pro ai pơxúa pêi lo liăn tơniăn ăm droh rơtăm mê châ Đoân droh rơtăm cheăm tơmâng ngăn, mơhnhôk.

Rơtế ƀă mâu tơdroăng cheăng rơtế prôk, tŏng kum pro tơ’lêi hlâu ‘na chêh pro hlá mơ-éa, Đoân droh rơtăm cheăm xuân tŏng kum tiâ mơnhên ƀă tơdjêp vâ droh rơtăm pơtối châ mung mâu kơxô̆ liăn, tăng ngăn hriâm ƀối mâu túa pơkâ vâ ing mê ai tơ’nôm troăng pơkâ pêi cheăng ăm dêi tơná.

“La ngiâ ah, Đoân droh rơtăm cheăm kô tí tăng ‘nâi plĕng chêh pro mâu hồ sơ vâ pâ mung liăn tŏng kum sap ing khu râng liăn ƀă Khu pơkuâ ngăn Đoân tơring ƀă tơkŭm po ăm droh rơtăm tung cheăm tăng ngăn mâu túa pơkâ kố vâ hriâm tâp tơ’nôm túa pơkâ tơtro ƀă rêm kơvâ cheăng dêi đoân viên droh rơtăm”.

H’Xíu H’Mok chêh

Katarina Nga tơplôu ƀă tơbleăng