Tiô tối tơbleăng dêi 5 to kong pơlê kơpong Tây Nguyên, troh mơ’nui hơnăm 2019, tâi tâng tơnêi pêi chiâk a  tơnêi kong ai vâ chê 345.00 ha, châ 11,3% tơnêi dêi kong. Mâu tơnêi pêi chiâk deăng ai tá lối 3 túa tơnêi tung pơkâ dêi kong kơdrâng, kong râk kơnho\ng têa [ă kong loăng pêt xúa tơmeăm khoăng. Mâu tơnêi kong mê ki hên cho pêt kơphế, tiu, ploăng plâi kâ [ă pêt pôm loăng, alâi [ă mâu hdrê prá tu\m túa.

Pôa Phạm S, Kăn xiâm pho\ hnê ngăn Vi [an kong pơlê Lâm Đồng tối ăm ‘nâi, tơdroăng mơdât, ‘mâi xe\n, xo tơvêh mâu tơnêi kong ki hiăng tro hdi xo pêt loăng plâi cho oh tá tro. Ing mê, kong pơlê Lâm Đồng pơkâ troăng hơlâ pêt loăng kong, ‘mâi mơnhông vâ ăm ai loăng xâp ing tơdroăng pêi chiâk hlối pêt loăng pro kong, tiô pơkâ thế pro ăm ai môi tiah nah, hlối tơtro [ă nôkố [ă hlối thế mơ-eăm tung la ngiâ’’

‘’Tơdroăng ki ton nah 52.000 ha kong tiah mê kuăn pơlê ối hiăng ton, pêi chiâk deăng hiăng ton, hiăng vâ ăm tâi tâng tơnêi mê vâ pêt loăng plâi a tơnêi kố vâ pơcháu rak ngăn lơ hlối ăm phep xúa tơnêi kong. Ki xiâm nôkố pơla hơnăm 2015-2020 Lâm Đồng bú ai 334 ha tơnêi tro hdi xo, tâi tâng kho\m thế tơleăng mơnhên [ă tơdroăng pêt kong. Tung la ngiâ, sap hơnăm 2020 tơngi ngiâ, kô mơ-eăm xo hdi vâ tơleăng mơnhên tơnêi ăm ai tơnêi pêt kong nếo ta troh amê. Xua, hía kong la ôh tá pêt nếo kong ah chiâng hlối hía tơnêi’’.

Tây Nguyên nôkố ai 345.000ha tơnêi kong ki tro hdi xo pêi chiâk deăng

Tơdrêng [ă Lâm Đồng, mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên tâi tâng rơtế tối thế xo tơdroăng pêi chiâk tơru\m pêt kong cho troăng hơlâ ki vâ mơdêk ai kong xâp, hlối pro pơxúa ‘na cheăng kâ ăm mâu rơpo\ng kuăn pơlê ki dế pêi chiâk a tơnêi kong.

Pôa Trương Thanh Tùng, Kăn pho\ hnê ngăn Vi [an kong pơlê Dak Nông ăm ‘nâi, kong pơlê ai lối 67.000 ha cho tung deăng ki mê tung hên hơnăm hdrối mê hía nah ôh tá châ tơleăng mơnhên. Dak Nông tối thế Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê séa ngăn, mơnhên tối mâu hdrê plâi kâ ki ai hên tơdroăng pơxúa, xúa vâ pêt a tơnêi kong ki hiăng tro hdi xo pêi chiâk.

Pak^ng mê, Khu xiâm kal pơkâ luât ‘na kih thuât pêt loăng plâi pêt loăng kong tơru\m [ă tí tăng ‘nâi ple\ng, tối ki pơxúa dêi kong rak kơnho\ng têa dêi mâu loăng plâi kâ vâ riân a loăng hding ăm xâp dêi kong.

‘’Pâ thế Khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng mơnhông thôn pơlê mơnhên mâu hdrê loăng plâi ki ai tơkâng kân môi tiah loăng plâi bơr, sầu riêng, plâi mit, măng cụt, plâi treăng, plâi nong cho mâu hdrê loăng ki ai hên tơdroăng pơkâ. Xua mâu loăng plâi mê ai pơxúa kân, luâ tâ loăng kơxu, loăng kơxu ối ai rơnó ki tơruih hlá. Tâng chiâng pro tơdroăng mê, ai pơkâ tơtro, tiô tơdroăng mơnhông pêi chiâk pêt kong hlối tơru\m [ă lơ pơkâ luât to\ng kum vâ tơbleăng ‘na tơru\m pêi chiâk [ă hlối pêt loăng mê a tơmiât ‘nâi to pơxúa tơ-[rê. Xua túa pêi pro mê hlối pro tơniăn hlối pro le\m krúa hyôh kong prâi, hlối mơnhông ‘na cheăng kâ’’.

Pôa Cao Đức Phát, Ngế xiâm pho\ ngăn ‘na cheăng kâ tơnêi têa tối nhên, ôh tá khoh ‘mâi rơnêu chêh tối cho tro tơdroăng ki kong hiăng tro ko ‘nhiê, tro hdi xo

Tối mơgêi a hneăng hôp, pôa Cao Đức Phát, Ngế cheăng tung tíu xiâm Đảng, Kăn pho\ hnê ngăn Khu cheăng kâ xiâm tơnêi têa tối thế khu xiâm ngăn ‘na chiâk deăng [ă mơnhông thôn pơlê rơtế [ă mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên kal thế ngăn mê cho tơdroăng ki kân, ôh tá xê to tơdjâk troh 345.000 ha tơnêi kong [ă ối tơdjâk troh cheăng kâ, tơdroăng rêh ối, mơ’no túa le\m tro dêi dâng 150 rơpâu rơpo\ng kuăn pơlê.

Ki khât gá, mâu kơxo# ‘na tơnêi [ă rơpo\ng kuăn pơlê ối ai hên tâ tối tơbleăng dêi khu xiâm ngăn ‘na pêi chiâk [ă mâu kong pơlê.

Pak^ng mê, hlá mơ-éa tối tơbleăng bú nếo tơku\m chêh ‘na kong, tơnêi kong, hâi teăn tơku\m a kuăn mơngê. Tâng bú tơmiât xâu hnoăng cheăng, tối tơbleăng mê ôh tá tối khât [ă tơdroăng ki ai khât, luât pơkâ dêi kong pơlê dế trâm pá ăm tơná tung mâu ngế cheăng pơkuâ rak ngăn kong.

Pôa Cao Đức Phát tối thế, tơbleăng mâu kơxo# ki riân nhên tro mê, vâ tí tăng ‘nâi ple\ng tơtro ăm Khu xiâm cheăng kal kí,  Khu hnê mơhno cheăng tối tơbleăng mâu troăng hơlâ vâ pêi pro tơ-[rê ăm kơpong Tây Nguyên:

‘’Kal thế ngăn tơdrăng ki ai khât vâ tí tăng ‘nâi ple\ng ăm Đảng, Tơnêi têa ai mâu troăng hơlâ, malối cho luât pơkâ tơtro vâ tơleăng mơnhên tơdroăng mê. Ôh tá xê hmôu po ti mê ton hơnăm. Tơdroăng pơkâ ai tối nhên pro ti lâi vâ mơdât ko ‘nhiê kong, la hlối tăng troăng vâ hnê kuăn pơlê xúa tơdroăng pêi pro tơ-[rê tâ a tơnêi ki kân dêi tơnêi kong la xuân pêi chiâk deăng’’.

Pôa Cao Đức Phát xiâm tối nhên, hneăng hôp mê ôh tá xê vâ ăm tơtro ‘na tơnêi kong ki hiăng tro ko ‘nhiê, ki hiăng tro hdi xo. Kố cho hneăng hôp vâ tơpui, tăng troăng hơlâ vâ pơtroh ăm khu xiâm kal kí, Kăn hnê ngăn Đảng. Pak^ng mê, Ngế pro xiâm pho\ hnê ngăn ‘na cheăng kâ xiâm tơnêi têa xuân thế mâu kong pơlê Tây Nguyên kal mơ-eăm rak ngăn kong ki hiăng ai hlâu dế nôkố, ôh tá ăm rế tâi thế mơ-eăm pêt kong vâ ai loăng kong.

{ă mâu tơdroăng pơkâ dêi mâu kong pơlê, khu ngăn ‘na cheăng kâ xiâm tơnêi têa kô séa ngăn [ă tối thế ‘mâi rơnêu ăm tơtro [ă tơdroăng ki ai khât. Tung mê luât pơkâ vâ mơnhông pêt kong tơtro a tơnêi kong ki tro hdi xo cho troăng hơlâ ki tro la kal thế tí tăng ‘nâi ple\ng nhên ăm tơtro [ă tơrêm kong pơlê, tơrêm tíu. Pro ti lâi thế châ pêi pro ‘na kih thuât, le\m tro ‘na hyôh kong prâi, ai pơxúa cheăng kâ tơtro [ă ‘na rêh ối pơlê pơla.

Công Bắc chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng