Vâ tơdroăng trâm mâ tơpui tơno pơla khu râ cheăng a kơpong tíu tơkăng kong Việt Nam – Lếo – Kul roh má 1 hơnăm 2018 châ tơ-[rê le\m, tơdroăng hbrâ cheăng hiăng châ Khu xiâm pơkuâ hnê mơhno Mô đo#i gâk kring tíu tơkăng kong dêi kong pơlê Kon Tum po rơdâ kơtăn kố ai 10 khế.

Hlê ple\ng tơdroăng ki kal kố, tâi tâng mâu kăn [o#, mâu mô đo#i gâk kring tíu tơkăng kong pơrá mơnhông hiâm mơno hbrâ pêi xêh [a\ hlê ple\ng pôu râng hnoăng cheăng [a\ tơdroăng châ pơcháu. Troh pơlê kong kơdrâm Kon Tum veăng a roh trâm mâ tơpui tơno, hdrối tơdroăng tơdah tá hiâm mơno, pêng păm tơdroăng ru\m môi tuăn pơla Việt Nam [ă Lếo, mê pôa Lệch Xay Nha Phon, Kăn cheăng tung khu xiâm Đảng, Kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng, Kăn pơkuâ kong pơlê Attapeu, kong têa Lếo rơrêk tung hiâm mơno tối tiah kố:

‘’Tâng vâ tối tơru\m cheăng pơla kong pơlê Attapeu [a\ kong pơlê Kon Tum cho tu\m têk [a\ châ tơ-[rê. Péa pâ rơtế dêi pó rak vế gâk kring tơniăn tíu tơkăng kong [a\ mâu tơdroăng châ tơ-[rê tung tơplâ mơdât mơngế xôi.

Ki rơhêng vâ tối mơ’nui hơnăm 2017 pơla kố nah péa kong pơlê hiăng tơku\m po châ tơ-[rê 2 tơdroăng kal ki kân, mê cho leh tơbâ 55 hơnăm hâi mơjiâng tơru\m cheăng tơpui kâ [a\ 40 hơnăm hâi k^ tơkêa tơru\m cheăng tu\m têk pơla Việt Nam [ă Lếo’’.

Kong pơlê Kon Tum ai troăng tíu tơkăng kong xo\n lối 292km, tung mê, tơkăng kong [a\ 2 kong pơlê Attapeu, Sekong dêi kong têa Lếo lối 154km, tơkăng [a\ kong pơlê Ratanakiri, kong têa Kul ai lối 138km. Kơpong tơnêi kố mâu hơnăm tơplâ cho tíu dêi Khu Mih- Ngu\i kơ’neh [om ó má môi [a\ cho tíu ru\m môi tuăn tơplâ pơla khu lêng – kuăn pơlê dêi 4 kong pơlê.

Plâ vâ chê môi rơxông hiăng hluâ, pái kong têa, pái hdroâng kuăn ngo hiăng đi đo tơru\m môi tuăn, achê, kum dêi pó tung tơdroăng tơplâ tơleăng le\m hdroâng kuăn ngo [a\ mơjiâng tơnêi têa rế hía rế mơnhông tơtêk, kro mơdro\ng. Tung mâu hơnăm hiăng hluâ, khu lêng gâk kring tíu tơkăng kong dêi 4 kong pơlê hiăng tơru\m po rơdâ châ tơ-[rê hên tơdroăng.

Ki má lối, tơru\m tơplâ mơdât mâu ngế xôi; túa pêi pro nho\ng o kơpong kuăn pơlê péa tíu tơkăng kong vâ to\ng kum kuăn pơlê mơnhông mơdêk cheăng kâ; rak ngăn ivá, hnê hriâm [a\ hía hé.

A tíu trâm mâ tơpui tơno tơku\m po a kơmăng lơ 2/11, Thie#u tươ\ng Sổm Thoong Đon Căn Nọi, Kăn pơkuâ hnê mơhno tơdroăng kal kí Khu xiâm pơkuâ lêng kong pơlê Sekong, kong têa Lếo, ai tối tiah kố:

‘’Tung hneăng pơla kố nah xuân môi tiah nôkố, péa khu lêng hiăng pêi pro tro troăng hơlâ tơpui kâ dêi péa Đảng, péa Chin phuh [a\ khu xiâm pơkuâ lêng péa tơnêi têa.

Ngin hiăng rơtế tơbleăng ăm khu râ kăn pơkuâ kong pơlê tơru\m tung tơdroăng gâk kring, cheăng lêng. Tơru\m krá tơniăn dêi pó tung tơdroăng séa ngăn, mơhnên mơhno a kơpong tíu tơkăng kong. Tơbleăng tơdroăng ăm dêi pó teăm tơdrêng. Rêm khế, rêm hneăng, rêm hơnăm hiăng hơ’lêh dêi pó tơku\m po Hneăng hôp tơpui tơno ‘na tơdroăng cheăng’’.

Ki má môi, tung mâu tơdroăng cheăng drêng trâm mâ tơpui tơno tơru\m cheăng tíu tơkăng kong pơla Việt Nam – Lếo – Kul roh má 1 hơnăm 2018 cho tơdroăng séa ngăn tơdjuôm a tơneăn pái hơlâ troăng tíu tơkăng kong ki vê hdró tơnêi tơníu dêi 3 kong têa, peăng Việt Nam, ối tung cheăm Bờ Y, tơring Ngọc Hồi, kong pơlê Kon Tum.

Klêi kơ’nâi leh koh tơneăn pái hơlâ troăng tíu tơkăng kong, kăn [o#, mô đo#i gâk kring tíu tơkăng kong, tíu tê mơdró [a\ mâu kong têa tung lâp plâi tơnêi Bờ Y, Mô đo#i gâk kring tíu tơkăng kong Kon Tum rơtế [ă Đăi đo#i 541, Khu xiâm pơkuâ lêng kong pơlê Attapeu, kong têa Lếo; Đông mô đo#i gâk kring tíu tơkăng kong Kontuynek, Ko\ng an kong pơlê Ratanakiri, kong têa Kul hiăng pro leh pơxiâm lo lăm séa ngăn tơdjuôm tung gâk kring tơnêi tơníu [ă hnoăng pơkuâ tíu tơkăng kong.

Tơdroăng kố cho troăng tơmiât nếo dêi khu lêng gâk kring tíu tơkăng kong tung pêi pro mâu tơdroăng tơkêa, pơkâ, môi tuăn tơru\m gâk kring tíu tơkăng kong, Mơ-éa chôu vế châ k^ pơla péa tơnêi têa [a\ khu lêng kuăn pơlê Việt Nam [a\ mâu kong têa ki achê… Đăi u\i Phay Sam Bat, Kăn pơkuâ khu séa ngăn, Đông ko\ng an gâk kring tíu tơkăng kong Kontuynek, Ko\ng an kong pơlê Ratanakiri, kong têa Kul, tối ăm ‘nâi:

‘’Tơdroăng tơru\m séa ngăn tơdjuôm pơla pái khu lêng Việt Nam – Lếo – Kul ai pơxúa kal khât tung gâk kring troăng tíu tơkăng kong, rak tơniăn tung kơpong. Thăm tơru\m môi tuăn, tơru\m mơnhông mơdêk tung pái kơpong ki mơnhông tơtêk pái kong têa. Rêm roh, rêm tíu tơdroăng tơru\m dêi péa khu lêng đi đo cho mơnhông tơtêk vâ rak vế tơniăn a kơpong tíu tơkăng kong’’.

{a\ hiâm mơno: ‘’Kong têa achê dêi pó tơru\m tiô khôi vâi krâ, tơru\m tu\m têk, krá tơniăn ton xo\n’’, a Tíu trâm mâ tơpui tơno tơru\m tíu tơkăng kong Việt Nam – Lếo – Kul roh má 1 hơnăm 2018, khu kăn pơkuâ [a\ khu cheăng 4 kong pơlê pơrá mơhno tơdroăng kho\m mơ-eăm séa ngăn, ru\m môi tuăn rơtế mơjiâng tíu tơkăng kong ki phâi tơtô, tơniăn [a\ mơnhông mơdêk.

Pơtối tơru\m tơtro, thăm tơpui kâ [a\ kong têa ê tíu tơkăng kong tơku\m tung mâu tơdroăng, môi tiah ti tăng tơku\m kơxêng kiâ mô đo#i; to\ng kum kuăn pơlê péa pâ tíu tơkăng vâ mơnhông cheăng kâ xăm kơklêa, kơdroh kơtiê; po tơ’nôm tíu tê mơdró [a\ kong têa ê vâ thăm trâm mâ tơpui tơno mơnhông mơdêk cheăng kâ [a\ hía hé. Sôk ro tơdroăng ki châ tơ-[rê dêi

Tơdroăng trâm mâ tơpui tơno, Đăi tă Phạm Ngọc Phú, Kăn pơkuâ Khu xiâm pơkuâ Mô đo#i gâk kring tíu tơkăng kong dêi kong pơlê Kon Tum, tối ăm ‘nâi:

‘’Klêi kơ’nâi trâm mâ tơpui tơno roh kố thăm ru\m môi tuăn [a\ tơru\m pơla khu râ kăn pơkuâ [a\ khu lêng gâk kring tíu tơkăng kong pái kong têa. Tơdrêng amê, mâu khu cheăng gâk kring tíu tơkăng kong ai roh hvái ngăn mâu tơdroăng châ tơ-[rê tung tơdroăng rơtế dêi pó tơru\m gâk kring tíu tơkăng kong. Pơtối thăm mơnhông tơru\m cheăng [a\ pro tơ’lêi hlâu ăm dêi pó tung rak vế, pro tơniăn hnoăng pơkuâ tơnêi tơníu [a\ gâk kring a kơpong tíu tơkăng kong dêi rêm kong têa’’.

Pơtối thăm ru\m môi tuăn, trâm mâ tơpui tơno, tung tơdroăng tơku\m po trâm mâ tơpui tơno tíu tơkăng kong Việt Nam – Lếo – Kul roh má 1 hơnăm 2018, lối 650 ngế kăn lo ing 4 kong pơlê dêi pái kong têa Việt Nam – Lếo – Kul hiăng rơtế pêt loăng Kơdrum tơru\m cheăng a tơneăn pái hơlâ troăng tíu tơkăng kong [a\ lối 700 xiâm loăng drêh ngiât; diâp 20 hnoăng liăn hriâm rơkê ‘’Kum mâu vâi o troh a hngêi trung’’ ăm mâu vâi o hok tro ai tơdroăng rêh ối pá puât; diâp 40 to ro hdrê kơnâ 600 rơtuh liăn ăm mâu rơpo\ng kơtiê 4 kong pơlê tíu tơkăng kong ai liăn vâ mơ-eăm hluăn ing kơtiê.

Châ mơnhên cho môi tơdroăng tơpui kâ [a\ kong têa ê ki má môi, Tơdroăng trâm mâ tơpui tơno tíu tơkăng kong pơla Việt Nam – Lếo – Kul roh má môi hơnăm 2018, tơku\m po hâi lơ 2 troh lơ 3/11 pơla kố nah a kong pơlê Kon Tum hiăng kum thăm ru\m môi tuăn, hâk vâ dêi pó, loi tơngah, tơru\m cheăng, rơtế mơnhông tơtêk pơla 4 kong pơlê dêi pái kong têa.

{a\ hnoăng xiâm, pơkuâ tung tơdroăng pơkuâ, gâk kring hnoăng pơkuâ tíu tơkăng kong tơnêi têa, khu lêng gâk kring tíu tơkăng kong Kon Tum pơtối cho tíu tơru\m krá tơniăn dêi tơdroăng ru\m môi tuăn ki má môi kố./.

Khoa Điềm chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng