VOV4.Xơ Đăng - Hên hơnăm kố, kuăn pơlê a cheăm Ea Mnang, Quảng Tiến ƀă pơlê kân Quảng Phú, tơring Čư Mgar (Dak Lak) thế chiu xêh tơdroăng ki ‘mêi dêi hyôh kong prâi  ki xú ŭm ing xok vâi ok a Đăk Ánh, cheăm Quảng Tiến. Mơhé tơring Čư Mgar hiăng mơhno tơnêi vâ xĕn, la ôh tá ai liăn vâ pêi pro, mê hâi teăm pro. Ôh tá xê to xĕn tíu ok xok, kuăn pơlê xuân thế rêh ối tung pơla ai tơdroăng pro ‘mêi hyôh kong prâi, mâu cheăm pá vâ rak tơniăn tiô pơkâ ‘na hyôh kong prâi  tung mơjiâng thôn pơlê nếo.

Troăng Phan Bội Châu tơkoh ƀă tíu xiâm pơlê kân Quảng Phú ƀă mâu cheăm Ea M’nang prếi Quảng Tín xŏn vâ chê 2km. A tíu ki kơtăn ing pơlê kân Quảng Phú 800m, ai tíu ki vâi ok xok Đăk Ánh, ối a kĭng troăng ƀă vâi ok xok hiăng hên hơnăm. Nâ Nguyễn Thị Hà, ối a cheăm Ea M’nang tối, rêm hâi ai vâ chê chât toăng rơxế chơ xok ‘mêi sap ing pơlê kân Quảng Phú, Ea Pôč ƀă mâu cheăm Quảng Tiến, Ea M’nang, Ea M’droh ƀă hên mâu cheăm ki ê tơkŭm ok akố.

Xok châ tơkŭm chôu môi tíu ah vâi chôu klêi mê tâp kơđu. Mâu kơpong kuăn pơlê rêh ối tâ tá kố xú ‘mêi ó khât xua ngôi kơtâk dêi kế tơmeăm ki ŭm, tơdjâk troh ivá châ chăn. Nâ Nguyễn Thị Hà hêng hôu tối:

“Á hmâ lăm đi đo tơkâ luâ troăng ki kố, vâi chôu xok, ok xok hmâng vâ pro ‘mêi troh châ chăn. Ngôi xú ‘mêi ôh tá kâi chiu tơdjâk troh ivá châ chăn dêi kuăn pơlê. Ai drêng khía têi pêi tơkâ hlối djâ tơvế xok mot tung chiâk deăng, tung hngêi kuăn pơlê. Tối tơdjuôm gá ‘mêi khât”.

Rêm hâi ai dâng 40 – 45 tâ̆n xok châ ok tơkŭm a tíu ki ok xok Đắk Ánh

Tíu ok xok Đắk Ánh ối a cheăm Quảng Tiến, rơdâ dâng 1 ha, châ pro sap ing hơnăm 1997 nah. Nôkố, xua Kŏng ti rak ngăn tơnêi tíu kong prâi kơphô̆ Čư̆ Mgar rak ngăn, pơkuâ. Rêm hâi ai dâng 40 – 45 tâ̆n xok ‘mêi châ ok tơkŭm akố. Xok, ki hên châ vâi chôu i iâ klêi mê tâp kơđu, ôh tá rak tơniăn ‘na kong prâi tơnêi tíu. Ƀăng tơnêi ki tâp kơđu kố gá hiăng vâ tâi, xok ki vâi chơ ok a kố ôh tá ai tíu vâ ok xok xếo, ai drêng ‘nâ gá pêng plế troh a troăng, tơdjâk troh kong prâi, tơnêi tíu, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê.

Jâ Nguyễn Thị Thanh Vân, kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan hnê ngăn cheăm Quảng Tiến ăm ‘nâi, tíu ki vâi ok xok kố hiăng ôh tá tơtro xếo ƀă túa pơkâ tơdjuôm dêi tơring, môi iâ châ túa pơkâ chiâng tơnêi ối. Tâng ôh tá rĕng lo ing kố, kuăn pơlê xuân ối athế trâm tơdroăng ki ‘mêi, ki tơdroăng pơkâ ‘na kong prâi tơnêi tíu tung mơjiâng thôn pơlê nếo mơdêk dêi cheăm xuân xơpá vâ pêi klêi.

“Cheăm Quảng Tiến hiăng hên hdroh pro đơn pơtroh ăm Vi ƀan hnê ngăn tơring pâ thế xê̆n tíu ki ok xok kố troh tíu ki ê tơtro tâ, ƀă tơring xuân hiăng môi tuăn xing xoăng tíu ki ê vâ ‘mâi xe\n, la troh nôkố tá hâi châ pêi pro. Ki hdrối tâ, cheăm pơtối pâ thế Vi ƀan hnê ngăn tơring pơkâ thế Kŏng ti rak ngăn tơnêi tơníu tâ tá kong prâi kơphô̆ Čư̆ Mgar gô̆m văng, chôu ‘măn ki lĕm vâ rak tơniăn tơdroăng rêh ối ăm kuăn pơlê”.

Xok a tíu ki ok xok Đắk Ánh, cheăm Quảng Tiến, tơring Čư̆ Mgar

Pôa Lê Nam Cao, Kăn hnê ngăn Vi ƀan tơring Čư̆ Mgar ăm ‘nâi, tơdroăng ki tíu ok xok Đắk Ánh a cheăm Quảng Tiến hên hơnăm kố pro ‘mêi troh kong prâi tơnêi tíu mê nếo tơdjâk troh tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê, tơring hiăng ‘nâi. Tơdrêng amê hlối, hiăng châ xo tơdroăng ki pâ thế dêi Vi ƀan hnê ngăn cheăm Quảng Tiến ‘na tơdroăng ki ‘mâi xê̆n tíu ki ok xok lo ing kơpong kuăn pơlê rêh ối troh tíu ki ê tơtro tâ.

Tơring hiăng pơkâ tíu ki nếo rơdâ 10,5 ha a cheăm Ea M’droh. Laga, tung túa pơkâ xúa kơxô̆ liăn ki iâ khế hơnăm dêi tơring mê tá hâi châ xing xoăng, tơdroăng ki mơjiâng pro tá tâ châ tơbleăng.

“Tung túa pơkâ ki iâ khế hơnăm sap ing nôkố troh hơnăm 2025 mê tá hâi châ xing xoăng kơxô̆ liăn vâ ‘mâi xê̆n troh tíu ki ok xok nếo. Mê troăng pêi pro nôkố athế gu pro tơbăng, chôu, tâp kơđu vâ pro kơdroh tơdroăng ki ‘mêi; rêm khế mê pơkâ thế tíu pêi cheăng mơgrúa lĕm kong prâi tơnêi tíu, mơgrúa lĕm kĭng troăng vâ rak tơniăn troăng prôk lơ tơnêi tơníu ta tá kơphô̆, kong prâi. Tơring xuân ai troăng hơlâ pơ’lêh vâ krếo thế ‘no liăn cheăng, ƀă hiăng krếo thế veăng tơlo la kơvâ cheăng kố xơpá xua ôh tá pro pơxúa liăn ngân, ôh tá ai khu mơdró rơhêng vâ ‘no liăn. Nôkố, bu tơkôm liăn sap ing Tơnêi têa xo”.

Xok vâi ok pêng plế lo a troăng pro ‘mêi kong prâi, tơnêi tíu

Tá hâi ‘nâi drêng lâi nếo ai kơxô̆ liăn vâ ‘mâi xê̆n tíu ki ok xok Đắk Ánh a cheăm Quảng Tiến, tơring Čư̆ Mgar troh tíu ok ki nếo vâ rak tơniăn kong prâi tơnêi tíu. Vâ kơdroh tơdroăng ki ‘mêi, tíu pêi cheăng rak ngăn kal ai túa pơkâ kơjo tung tơdroăng tơkŭm ok xok, chôu, tâp kơđu; tơdrêng amê hlối mơdêk hnê tối, mơhnhôk kuăn pơlê ok xok tro pơkâ.