Kot mâ tung môi rơpo\ng ai troh 9 ngế kuăn, tá troh a hơnăm 11, Cil Duin nếo mot hriâm lâm 1. Troh drêng ngoh hriâm lâm 4, môi ngế o hdroâng K’ho kố nếo chiâng pơchuât [ă chêh rơkê nâl Xuăn. Maluâ pú hmâ môi rơxông pơrá lôi hriâm, la tá hâi la lâi Cil Duin tơmiât vâ lôi pơtê mơhriâm.

‘’Ai hên tơdroăng ki á vâ khoh kơdo mơ-eăm tung hriâm tâp. Ki apoăng mê cho tơdroănug pói rơhêng vâ dêi rơpo\ng hngêi, ki nhên ga mê cho ing pâ á nah. Pâ á pói rơhêng vâ kuăn ‘ne\ng tung rơpo\ng hngêi athế hriâm tá troh tui lui. Ki má péa, xua pin hâk git [ă pói châ pro thái vâ ai chu hnê ăm pơlê cheăm, pin athế djâ troăng ăm mâu vâi o, vâi muăn. Tâng vâ djâ troăng tiah mê, pin athế hriâm djâ troăng ahdrối. Ki mơ’nui lui, drêng rế hriâm mê pin thăm hlo tơdroăng ki hriâm cho kal păng ‘nâng, châ ‘nâi hên tơdroăng ki nếo, tí xê to a pơlê pin,mê a hên pơlê ki ê tung tơnêi têa [ă kong têa vâi ê xuân kal tâi tâng’’.

Ivá ki mê hiăng thăm mơhnhôk Cil Duin kơdo mơ-eăm hên tâ kơ mê nếo, ôh tá la lâi kâi tơbrêi. {ă mâu tơdroăng pói rơhêng vâ mê hiăng chiâng ai khât, drêng ngoh hiăng hriâm rơkê kơvâ Lịch sử, Hngêi trung Đăi hok Sư phăm Huế [ă vêh dêi a pơlê hnê a Hngêi trung râ má pái phôh thong Langbiang. Hơnăm 2005, ngoh xuân ối kơhnâ mơ-eăm kân khât tung tơdroăng vâ hriâm, mê Cil Duin hiăng tơ’noăng mot hriâm cao học [ă hiăng châ plah mot hriâm kơvâ Lịch sử Việt Nam a hngêi trung Đăi hok Đà Lạt.

Hơnăm 2012, Cil Duin hiăng châ rah xo lăm hriâm a kong têa Sinuâ vâ hriăn ple\ng nghiên cứu sinh. Kơnôm ai hiâm tuăn kơdo mơ-eăm, đi đo kơhnâ khât [ă ivá cheăng tơná, ngoh hiăng châ tơkâ luâ tơdroăng rak vế tơniăn luận văn tie#n sih ‘na pơkuâ ngăn cheăng kâ hnê hriâm a Hngêi trung Đăi học Sư phạm Bắc Kinh. Chôu phut ki mê, Cil Duin dế ối a kơlo ki pơkuâ ngăn Pho\ {ơrô hnê hriâm dêi tơring Lạc Dương. Maluâ pêi a hnoăng cheăng ki lâi, ki veăng kum dêi hnoăng cheăng hnê mơjiâng mơngế rơkê dêi Cil Duin xuân ôh tá la lâi pơtê.

‘’Klêi hriâm á pói vâ châ vêh dêi a pơlê. Á xuân pói vâ mâu vâi o hriâm tá troh a tui lui, ôh tá lôi tơdroăng hriâm. Ki xiâm á hriâm nah, cho vâ hlê ple\ng, vâ pơtối hnê tối ăm vâi o, vâi muăn. Xua păng ‘nâng a pơlê á xuân môi tiah hên mâu pơlê cheăm ki ê dêi hdroâng kuăn ngo, mê tơdroăng ki lôi mơhriâm hlo ai hên ‘nâng. Hên ngé dế ai hiâm tuăn klêi hriâm, lo ing hngêi trung ôh tá ai cheăng pêi, mê vâi ôh tá vâ hriâm xếo. Xua ti mê, á pói rơhêng vâ hnê tối, mơhnhôk ăm vâi o tơdroăng hriâm cho kal păng ‘nâng, hriâm cho vâ hlê ple\ng tơ’nôm [ă thăm mơnhông ‘na tơdroăng rêh kâ ối dêi rơpo\ng hngêi, dêi tơná’’.

Dế nôkố, pá k^ng tơdroăng ki veăng hnê chu K’ho, Cil Duin ối hriăn ple\ng, tí tăng thâo xo, rah chêh, ‘mâi thăm [ă mơjiâng hlá mơ-éa từ điển nâl K’ho. Ngoh tối, dế nốkố, tung kong pơlê kố ai hên nho\ng o K’ho ôh tá ‘nâi chêh chu K’ho. Ki pói rơhêng vâ dêi ngoh cho veăng kum ‘no dêi ivá vâ re\ng châ ‘no chu chêh dêi hdroâng kuăn ngo mot tung tơdroăng hnê hriâm ăm hok tro a kơpong kố.

‘’Á hiăng pêi [ă dế pơtối pro, maluâ tá hâi teăm klêi la dế nôkố hiăng ai vâ chê tu\m vâ mơjiâng kơxop hlá mơ-éa từ điển. Á hiăng hriăn ple\ng, tí tăng chêh xo nâl tơpui dêi hdroâng K’ho dêi hdroâng Lạch hdrối, klêi mê, tơru\m cheăng [ă hên nho\ng o ki ê tung kong pơlê vâ ‘mâi mơnhông nâl K’ho xiâm. Klêi mê, kô chêh mơjiâng kơxop hlá mơ-éa hnê nâl K’ho, vâ re\ng ‘no nâl K’ho mot tung tơdroăng hnê hriâm vâ ăm kuăn ‘ne\ng pin châ hriâm’’.

Hâi kố, tơdroăng rêh ối dêi hdroâng kuăn ngo ối a cheâng ngo Langbiang hiăng chía kro [ă mơnhông mơdêk; kuăn ‘ne\ng hdroâng K’ho a tíu ki kố ki hên vâi pơrá lăm troh a hngêi trung [ă hriâm troh lâm kân. Tung tơdroăng ki rơkê mê, đi đo ai hơ’muăn tối ‘na tơdroăng ki kơdo mơ-eăm hriâm dêi ngoh Cil Duin, môi ngế ki djâ troăng ahdrối dêi hdroâng K’ho vâ rêm ngế hriâm [ối.

Quang Sáng chêh

Nhat Lisa tơplôu [ă tơbleăng