VOV4.Sêdang - Ô vâi krâ nho\ng o [a\ pú hmâ! Hiăng ai môi pơlá vâi hmâ tối, tâ pơreăng HIV kô hlâ. Xua mê, hên ngế xâo khât, rêh ối đi đo khéa kho. Laga xuân ai ngế ‘nâ [a\ tơdroăng mơ-eăm tơkâ hluâ mâu pá puât mê, chiâng prêi le\m, mơ-eăm tung tơdroăng rêh ối. Nâ Cao Thị Nghi, ối a thôn Knung, cheăm }ư Pui, tơring Krông Bông, kong pơlê Daklak cho môi ngế ki tiah mê.

            Hơnăm 2006, drêng nếo 20 hơnăm, nâ  Cao Thị Nghi xo on veăng, pro mế, châi ối peăng pá hngêi dêi mâi. Tơngah xêh tơdroăng rêh ối tơniăn le\m, hơniâp ro, drêng rơnêh kuăn rơmúa. Ôh tá [e\ng ê, klêi kơ’nâi 5 hơnăm xo on veăng, rơpo\ng nâ trâm tơdroăng ki ôh tá tơniăn. Apoăng hơnăm 2011, drêng hlo dêi mâi châ hrế, hmâ kơ-o [a\ tơngê a kơmăng, nâ hiăng hên xôh khe\n dêi mâi lăm khăm ivá, laga mâi nâ ôh tá vâ tơmâng. Klêi mê pơrea\ng thăm rế râ, nâ Nghi kho\m djâ dêi mâi [a\ tâi tâng rơpo\ng lăm a kong pơlê vâ séa ngăn. Ôh tá mơhúa, hâi nâ Nghi châ ing hngêi pơkeăng tơbleăng tối mâi nâ tro tâ pơreăng HIV, xuân hâi teăm tâi tơdroăng, drêng rơpo\ng nâ dế hbrâ tơnáu vâ lăm ‘mế dêi kơnốu nâ. Péa tơdroăng ki ôh tá mơhúa troh tơdrêng [a\ rơpo\ng nâ, pro nâ châi hiâm râ ó, tơmiât ôh tá hêng rêh xếo, lim, kơmêi, ki má lối hlo hên ngế ví [ă nâ, hja\m tối nâ, [a\ ki má lối ivá nâ rế hía rế ôh pá hro. Kơnôm tơdroăng hơlêm, hâk vâ, mơhnhôk dêi nho\ng o [a\ vâi krâ nho\ng o tung kơtâu, nâ hiăng mơ-eăm hiât mâu tơdroăng ki khéa kho mê. Drêng châ kăn [o# hngêi pơkeăng cheăm tơbleăng tối klêi khăm tiô túa ARV [a\ drêng mê râng tung kơpeăng ko\ng mơ-éa séa ngăn mơheăm ăm ‘nâi kuăn kơnốu nâ ôh tá tro tâ pơrea\ng HIV, tung hiâm nâ Nghi sôk ro păng ‘nâng. Nâ Cao Thị Nghi rơrêk tung hiâm mơ’no hơ’muăn tối: Drêng mê, a bu ‘nâi tơmiât troh kuăn ối kuăn. Kơnốu hiăng lêk lôi á xuân thế mơ-eăm tơkâ hluâ khéa kho, vâ păn roăng dêi kuăn, cho tíu vâ kuăn ‘ne\ng tơngah, păn roăng kuăn hriâm tâp. Tâng pơchông [a\ mâu ngế chó chêng tơvê ko\ng, ôh tá chiâng prôk lăm, mê á hlo dêi tơná ối mơhúa tâ vâi, á ối ai ko\ng chêng, ai ivá vâ lăm cheăng tăng liăn, păn roăng dêi rơpo\ng tơná.

            Nôkố, 2 khế môi xôh, nâ Nghi pơtối troh a Tíu xiâm hbrâ mơdât HIV/AIDS kong pơlê Daklak vâ xo pơkeăng pơlât ARV, xua mê ivá nâ mo dâi le\m. Nâ pêi tu\m cheăng vâ păn roăng kuăn. Rơnó loăng hôt plâi, mê nâ lăm krí dêi plâi hôt. Troh rơnó mêi, nâ pêt pôm, hâi ki toh chôu nâ lăm pêi cheăng vâi. Drêng toh chôu nâ lăm tung kong tăng tơpăng vâ tê [a\ hía hé. Mơhé kơxo# liăn châ ôh tá hên, laga mê cho túa vâ nâ kum ăm dêi kuăn nâ loi tơngah tung tơdroăng rêh ối, ing pêi cheăng dêi tơná.

            Tối ‘na tơdroăng mơ-eăm tơkâ luâ pá puât dêi nâ Nghi, nâ Châu Thị Kim Phụng, kăn [o# ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât cheăm }ư Pui mơnhên tối: Nâ Nghi cho môi ngế ki kâi chân, kơdôu mơ-eăm. Nâ mơ-eăm tơkâ hluâ tơdroăng khéa kho mê. Nâ Nghi xuân re\ng tơniăn tung rêh ối [a\ pơlê pơla, tơniăn ‘na hiâm mơno, ivá [a\ hía hé.

            Tối ‘na nâ Cao Thị Nghi, ngoh Hà Văn Toản, nho\ng o tung kơtâu tối:Vâi krâ nho\ng o ôh tá ai hjăm pơrah [a\ nâ Nghi, kơbố xuân achê [a\ nâ, ai tơdroăng klâi xuân kum, ôh tá kum ‘na kế tơmeăm mê kum hơlêm ‘na hiâm mơno.

            Achê pơla kố, nâ Nghi ối kơhnâ veăng pêi tung mâu tơdroăng cheăng dêi khu ki môi tiah nâ, vâ kum mâu ngế tro tâ HIV mơ-eăm tung tơdroăng rêh ối. Tung kơxo# 7 ngế tro tâ pơreăng HIV a thôn Knung, mê ai 6 ngế pơrá hiăng hlâ, bu nâ Cao Thị Nghi mơhúa châ pơlât ARV, [a\ thăm nếo, [a\ tơdroăng mơ-eăm dêi nâ Nghi, kăn [o# ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât cheăm }ư Pui hiăng mơhnhôk mâu ngế ki tro tâ pơreăng HIV tung cheăm lăm pơlât tiô túa ARV, kum hbrâ ví tâ tú HIV tung pơlê pơla, kum mâu ngế tro HIV thăm rế loi tơngah tung tơdroăng rêh ối [a\ mơ-eăm rêh ối ai pơxúa.

Gương prế A Sa Ly tơplôu [ă tơbleăng