VOV4.Sêdang - 53 hdroâng kuăn ngo tung tơnêi têa Việt Nam ai lối 14 rơtuh ngế, rêh ối tung 51 to kong pơlê, pơlê kong kơdrâm, kong kân, tung mê ai 382 cheăm tơkăng kong, ki hên a kơpong Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ ƀă peăng mâ hâi kĭng têa kơxĭ Tơdế tơnêi têa . Nôkố, kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo xuân cho kơpong ki pá puât má môi, kơxô̆ rơpŏng kơtiê hên má môi tung tơnêi têa. Hnoăng mơjiâng tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa mơnhông cheăng kâ rêh ối kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo hơnăm 2021 -2030 cho troăng rơhlâ ki kal, veăng pêi pro vâ pơtối rak vế ki lĕm, ki tro, tơkâ luâ tơdroăng pá, ki hâi teăm tro tung hnoăng cheăng’na kuăn ngo ƀă pêi pro tiô pơkâ tŏng kum hdroâng kuăn ngo dế nôkố.

Xiâm kối chiâng ai tơdroăng pá kố cho xua kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo ki hên cho ngo ngối ‘ngêi, xŏn, tơkăng kong, tơnêi tơníu pá puât vâ prôk lăm troh a dêi pó, kong prâi ôh tá tơniăn, hngêi trăng, troăng klông, tơdroăng cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla chu kơdroh má môi lâp tơnêi têa, ing mê khoh ôh tá rơdêi; kong prâi đi đo pro ôh tá tơniăn, tơdjâk xua kong prâi pro ƀă ôh tá ‘nâi tối hdrối ƀă hía hé. Kơxô̆ liăn pêi kâ, pơto tơmeăm khoăng hên xua mê pá puât vâ mơhnhôk mâu khu râ pơlê pơla mơ’no liăn mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla.

Troăng hơlâ tŏng kum mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo nôkố xuân ối ai hên khu mơjiâng, pơkuâ, séa ngăn; kơxô̆ liăn pêi pro utâi utá; tá hâi mơnhên khât hnoăng dêi mâu khu râ, mâu kơvâ cheăng thế châ tơƀrê ki xúa ing kơxô̆ liăn mơ’no iâ; tá hâi pêi pro tâi tơmeăm ki ai, ki pơxúa dêi kơpong, mơnhông ivá dêi vâi krâ vâ mơnhông mơdêk tŭm têk kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo.

Tơdroăng mơjiâng Pơkâ xiâm dêi Tơnêi têa tung mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2030 cho troăng pêi ki kal, pơkâ tơdroăng pêi pro khŏm ƀlêi chiâng a mâu pơkâ ki xiâm, tơdroăng pơkâ hiăng châ Kuô̆k hô̆i kĭ a Pơkâ kơxô̆ 88/2019/QH14 hâi lơ 18/11/2019. Tơdrêng amê, Tơdroăng pơkâ pêi kô kum châ tơƀrê vâ mơnhông mâu tơdroăng ki tơƀrê, tah lôi mâu tơdroăng ki tá hâi tro, tá hâi ‘ló tung tŏng kum hdroâng mơngế ƀă pêi pro troăng hơlâ hdroâng mơngế nôkố.

Jâ Nguyễn Thị Kim Ngân, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hneăng hdrối hiăng tối nhên: mơ’no ăm kơpong hdroâng kuăn ngo, kong ngo cho mơ’no ăm mơnhông mơdêk krá tơniăn, mơnhông mâu tơdroăng ki ai hlâu, tơ’lêi hlâu dêi kơpong, mơjiâng troăng pơkâ pêi, troăng hơlâ ăm tơkŭm mơngế, tơdrêng amê mơhnhôk, hnê mơhno vâ vâi krâ hdroâng kuăn ngo mơ-eăm, xúa ki rơkê ‘na khoa hok tung pêi kâ ƀă tơdroăng rêh ối, ôh tá ăm ai tơdroăng kơklêa, kơtiê. Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hneăng hdrối mơnhên:

“Tơdroăng tơbleăng Pơkâ ‘na cheăng xiâm ki kal kố cho môi pơkâ tro troăng hơlâ, troăng prôk dêi Đảng, tro Luât; pơtối pêi pro tiô rơkong pơchân dêi Pôa Hồ ƀă tơdroăng kum hdroâng mơngế ki má lối cho hdroâng kuăn ngo kơpong kong ngo xŏn, kong ngo, tơkăng kong, kơpong đông kăch măng, vâ kơbố xuân ai hmê kâ, ếo sâp, kơbố xuân châ hriâm, chôa ‘lâng krá tơniăn, vâ kơpong kong ngo teăm kơpong tơbăng, vâi krâ rế hiá rế ai tơdroăng rêh ối phâi hơtô, hơniâp lĕm’’.

Vi ƀan hdroâng mơngế cho kơ koan Chin phuh pơcháu tơdah hnoăng ai mâ đi đo, ƀă pôa Hầu A Lềnh – Kăn cheăng tung Tíu xiâm Đảng, Ngế xiâm, Kăn pơkuâ Vi ƀan hdroâng kuăn ngo hiăng châ pôa Phạm Minh Chính, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh pơcháu hnoăng cheăng cho Kăn phŏ má môi dêi Khu xiâm hnê mơhno Tơnêi têa pêi pro Tơdroăng pơkâ xiâm tơnêi têa, mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo hneăng hơnăm 2021 – 2030. Pôa Hầu A Lềnh, Ngế xiâm, Kăn pơkuâ Vi ƀan hdroâng mơngế tối ăm ‘nâi:

“Nôkố Vi ƀan hdroâng mơngế dế tơrŭm ƀă mâu Khu xiâm, kơvâ cheăng, kơ koan ki tơdjâk vâ chêh mơjiâng mâu hlá mơ-éa, mâu troăng hơlâ vâ tơbleăng ăm Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh kĭ tung hneăng sap ing kố troh khế 9 hơnăm 2021, ƀă mơ-eăm cho tung hơnăm 2021 kô pêi kêi đeăng tâi tâng troăng pơkâ, troăng hơlâ ƀă mâu hlá mơ-éa hnê mơhno vâ châ môi tuăn, tơdâng tơ’mô ing Tơnêi têa troh kong pơlê, vâ pêi pro tơdroăng kố châ tơƀrê’’.

Mâu ngế ki pơ’lêh dêi tơdroăng cheăng kố cho: Cheăm, thôn kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo; rơpŏng, ngế krê mơngế hdroâng kuăn ngo; Rơpŏng hngêi, mơngế Xuăn ối tung rơpŏng kơtiê, vâ chê kơtiê rêh ối a cheăm, thôn ki pá puât; Khu tê mơdró, khu tơrŭm cheăng, mâu khu cheăng kâ, pơlê pơla pêi cheăng tung kơpong pá puât.

Pơkâ xiâm cho pro ăm chôa ‘lâng rế achê pơla kơlo ki kơtăn hơngế tung rêh ối, pêi lo liăn ngân dêi kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo tâng pơchông ƀă riân tơdjoâm xing xoăng tơ’mô tung lâp tơnêi têa; troh hơnăm 2025 kơdroh 50% kơxô̆ cheăm, thôn, pơlê ki pá puât; troh hơnăm 2030 mê kô ôh tá ai xếo cheăm, thôn, pơlê ki pá puât.

Tung pơla pêi pro Tơdroăng cho 10 hơnăm (2021 – 2030), klâ pro 2 hneăng; Hneăng hơnăm 2021 – 2025 ƀă hneăng hơnăm 2026 – 2030. Tâi tâng kơxô̆ liăn pêi pro hneăng hơnăm 2021 – 2025 ki vâ iâ ai 137.664,95 rơtal liăn. Tung mê liăn ngân Tơnêi têa ki vâ iâ 104.954,01 rơtal liăn, kơxô̆ liăn mơ’no mơnhông ki vâ iâ 50.629,16 rơtal liăn. Tâi tâng kơxô̆ liăn pêi pro hneăng hơnăm 2026 – 2030 tiô tối hdrối 134.270,70 rơtal liăn.

Tiô pơkâ, troăng pêi ki xiâm pêi pro Tơdroăng mê cho: Mơ’no liăn cheăng thế tro tơdroăng, tro tiô pơkâ ƀă krá tơniăn, tơkŭm ăm mâu cheăm, thôn, pơlê ki pá puât má môi; tơleăng mơnhên, tŏng kum mâu tơdroăng tô tuăn, thâ má môi; kơjo tŏng kum rơpŏng kơtiê, mâu khu hdroâng kuăn ngo ki pá puât má môi. Rak tơniăn tơbleăng tơdrăng, kuăn pơlê pơkuâ dêi hnoăng cheăng, mơnhông hnoăng pơkuâ ƀă tơdroăng ki veăng hên, hbrâ xêh dêi pơlê pơla ƀă kuăn pơlê; mơnhông hiâm mơno mơ-eăm dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo; pêi pro troăng pêi: “Kuăn pơlê kal, kuăn pơlê ‘nâi, kuăn pơlê tơpui, kuăn pơlê pêi, kuăn pơlê séa ngăn, kuăn pơlê châ pơxúa”. Klâ hên râ, diâp hnoăng ăm kong pơlê tung mơjiâng, tơkŭm pêi pro Tơdroăng ăm tơtro ƀă tơdroăng rêh ối nôkố, tơdroăng ki phá, ivá chiâng pêi pro, tơmeăm ki ai hlâu vâ mơnhông, khôi túa lĕm tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo, mâu kơpong hlối pêi pro ăm i krá kâk ‘na cheăng lêng, kring vế, gak ngăn ƀă hía hé.

VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng