Jâ Rơ Mah Blem ối apơlê Plei Jam, pơlê kân Ia Grai, tơring Ia Grai cho nôu ki ai kuăn cho H’ Danh hiăng hlâ tung hơnăm 1971 tung rôh tơplâ xâ Mih to\ng kum tơnêi têa. Tung hngêi ai krâm kuăn cháu, la bú tơkôm to a 1 ha chêk, ôh tá ai cheăn pêi tơ’nôm, mê tung hên hơnăm kố ôh tá kâi hluăn ing kơtiê. Nếo achê pơla kố, Vi [an hnê ngăn tơring Ia Grai hiăng ăm 30 rơtuh liăn rôe ro kơdrâi păn [ă ăm môi hlá mơ-éa kơd^ng 15 rơtuh liăn, rơpo\ng hngêi jâ Blem mơnê hlối xôk ro.
Jâ Blem tối thế dêi kuăn cháu kơhnâ ngăn kơ’nêi dêi ro ăm ro châ rêi nhâ vâ re#ng kân piê, pro xiâm ki vâ ai liăn mơnhông mơdêk cheăng kâ tung rơpo\ng hngêi:
Rơpo\ng hngêi a kơtiê. Pơla hdrối kố nah rơpo\ng a châ mâu kăn ăm 3 to ro păn vâ mơnhông cheăng kâ. A ối châ tơnêi têa ăm hlá mơ-éa kơd^ng liăn vâ hbrâ ‘măn drêng hơnăm hiăng krâ. A mơnê mâu kăn hiăng tơmâng troh a [ă rơpo\ng hngêi. A kô kơhnâ rak ngăn lăm kơ’nêi dêi ro vâ ăm re\ng kân vâ re\ng ai kuăn.
Tiô xéa ngăn dêi {ơrô ngăn cheăng pêi mố đo#i tro rong [ă rêh ối pơlê pơla tơring Ia Grai, nôkố, kong pơlê ai lối 2.700 rơpo\ng kơtiê. Tung mê ai 42 rơpo\ng kơtiê [ă rơpo\ng ai hnoăng tơnêi têa ki kơtiê. Hên ngế châ mơnhên tối ai hnoăng, nho\ng o on veăng xuân ai ngế hlâ mê xuân hiăng krâ, ivá pêi cheăng rế pá kâi hro, ôh tá ai liăn vâ ‘no mơnhông cheăng kâ tung rơpo\ng hngêi.
{ă tơdroăng kơdôu mơ-eăm xut tah hrâ mơnguâ kơtiê ăm tâi tâng 42 rơpo\ng kơtiê [ă rơpo\ng ai ngế ai hnoăng ki kơtiê a tơring, Vi [an tơring Ia Grai hiăng tơbleăng séa ngăn, mơnhên vâ ‘nâi mâu ngế kơtiê, ing mê pơkâ troăng hơlâ tơleăng mơnhên.
Jâ Blem ngăn pu\n pâ peăng hơ ếo mot’’ rôe châ 3 to ro kơdrâi vâ ai kuăn ing kơxo# liăn mâu kăn kong pơlê hbru kum.
Ing mê, mâu rơpo\ng kuăn pơlê ai hên tơnêi la ôh tá ai liăn pêi cheăng kô châ kum ăm mâu hdrê loăng plâi tơtro [ă tơnêi, hdrê loăng plâi kơnâ liăn môi tiah loăng plâii mit Siam, Bơr booth, sầu riêng [ă phân rơvât, rơpo\ng ki ai ivá pêi cheăng kô ăm liăn ăm vâi rôe xêh mâu hdrê chu păn, hdrê ro kơdrâi vâ ai kuăn. Pôa Puih Uên cho ngế ki kroăng phâk tung rơxông tơplâ xâ Mih nah ối a pơlê Ngai Ngó, cheăm Ia Hrung. Rơpo\ng pôa ai tơnêi pêi chiâk la ôh tá ai liăn ‘no pêi cheăng. Nếo achê kố, châ Vi [an tơring diâp ăm 5 rơtuh liăn vâ rôe mâu hdrê loăng plâi kâ, tơtro [ă tơnêi vâ pêt [ă hlối pơxúa ăm rơpo\ng hngêi a:
A ai to lâi sào tơnêi lôi chúa la hâi ai liăn vâ rôe hdrê loăng pêt. Mơhúa, a châ mâu kăn kum ăm hdrê loăng plâi bơr, sầu riêng [ă loăng plâi mit Siam vâ pêt. A hâk mơnê. A kô mơ-eăm kơhnâ rak ngăn dêi kơdrum pêt loăng plâi vâ kơdroh kơtiê.
5 hơnăm hiăng luâ, tơring Ia Grai, kong pơlê Gia Lai hiăng mơjiâng nếo [ă ‘mâi rơnêu vâ chê 280 toăng hngêi ăm mâu rơpo\ng kơtiê, rơpo\ng ai ngế hlâ ai hnoăn. To tung rôh po leh tơbâ 71 hơnăm Hâi mối đo#i rong râ hlâ hía hơnăm kố, tơring hiăng diâp hr^ng kơxu tơmeăm, hr^ng to ro, chu kơăn [ă rơpâu hdrê loăng tâi tâng kơnâ lối 1 rơtal 700 rơtuh liăn, kum mâu rơpo\ng kơtiê, [ă rơpo\ng ai hnoăng tơnêi têa ki ối kơtiê vâ re\ng hluăn ing kơtiê.
Pôa Ngô Khôn Tuấn, kăn pho\ ngăn cheăng pêi Mố đo#i tro rong [ă pơlê pơla tơring Ia Grai ăm ‘nâi:
Klêi rôh kố, mâu kơvâ cheăng, mâu cheăm, pơlê kân, pơtối mơhnhôk mâu rơpo\ng ki châ xo ro păn vâ ai kuăn. Tung mâu thôn, mâu rơpo\mg ki ai liăn pêi cheăng kâ châ tơ-[rê, ‘nâi pêi cheăng kâ kô to\ng kum, hnê mâu rơpo\ng kơtiê túa pêi cheăng kâ. Mâu khu râ kơvâ cheăng cho mâu ngế tung khu hnê mơhno pêi cheăng vâ săm kơtiê đêi tơring hiăng châ pơcháu pơkuâ tơrêm pơlê cheăm, tơrêm rơpo\ng ki ai hnoăng ối kơtiê ing mê mơjiâng tơdroăng pơkâ to\ng kum mâu rơpo\ng kơtiê tiô kơ tơdroăng pơkâ ki hâi chêh tu\, vâ kum vâi hlu\n ing kơtiê krá ton.
Gương tơplôu [ă tơbleăng
Viết bình luận