VOV4.Xơ Đăng - Pêi pro Tơdroăng pơkâ dêi Chin phuh ‘na mơdêk tối tơbleăng, hnê hriâm luât ăm kăn ƀô̆, kuăn pơlê kơpong tơkăng kong, chuăn rơlố hneăng hơnăm 2017 – 2021, tung pơla hdrối kố nah, mâu khu lêng mố đô̆i gak tơkăng kong, kŏng an ƀă hên khu tơrŭm tơdroăng cheăng kal kí pơlê pơla hiăng mơdêk pêi cheăng hnê tối, vâ mơdêk ki hlê plĕng ƀă tuăn tơmiât pêi pro luât ăm kăn ƀô̆ kuăn pơlê a kơpong tơkăng kong. Malối cho tung hneăng hơnăm nôkố, tơdroăng pơkâ mê dế châ tơtrŏng tung hnê hriâm hiâm mơno pêi pro mot lo tung tơnêi têa hbrâ mơdât pơreăng COVID-19.

Ia HDrai cho môi tơring kơpong tơkăng kong dêi kong pơlê Kon Tum, ai vâ chê 80 km troăng tơkăng kong ƀă kong têa Kul. Sap ing pơreăng COVID-19 xông tâ tú rơdâ, kong pơlê Ratanakiri dêi kong têa pú hmâ tơkăng ƀă kong pơlê Kon Tum xuân ai pơreăng xông tâ tú. Xua mê, tơdroăng thăm séa ngăn, mơdât pơreăng ƀă pơtâng tối mơhnhôk kuăn pơlê pêi pro tro tơdroăng hbrâ, mơdât pơreăng COVID-19 đi đo châ khu cheăng kal kí dêi tơring Ia HDrai ƀă khu Mô đô̆i gak tơkăng kong tơrŭm chôa ‘lâng. Kố cho châ tơƀrê dêi tơdroăng tơtrŏng pơtâng tối, tơbleăng luât ăm vâi krâ hdroâng kuăn ngo kơpong tơkăng kong.

A tơring tơkăng kong Ia HDrai, tung pơla kố nah, mâu khu cheăng môi tiah Mô đô̆i tơkăng kong, Kŏng an, Khu pơkuâ cheăng lêng tơring ƀă mâu hô̆i, đoân theh hiăng thăm tơrŭm tung pơtâng tối, tơbleăng, hnê hriâm luât vâ kum mơdêk hlê plĕng, ‘nâi xêh tiô luât ăm kăn ƀô̆ kuăn pơlê tung kơpong tơkăng kong. Pơreăng COVID-19 xông tâ tú ó, pêi pro troăng hơlâ kơdroh tơkŭm kơdrâm mơngế, khu mô đô̆i gak tơkăng kong ối tung đông mô đô̆i tơkăng kong Hồ Le ƀă Kŏng an cheăm Ia Đan tơrŭm pơtâng tối krê xêh a thôn 6 a kơmăng. A thôn 6, ki hên kuăn pơlê rêh ối cho kŏng nhân mâu kŏng ti kơxu, tơdroăng cheăng hmâ pơxiâm a dâng 1 troh 2 chôu kơxo má xua mê rêm ngế pơla hmâ rĕng pơtê koi. ‘Nâi tơdroăng pơlê, khu cheăng hbrâ lăm pơtâng tối sap ing 18h30 troh 20h. Thiê̆u tă Võ Anh Hoàng, kăn pơkuâ kŏng an cheăm Ia Đan tối ăm ‘nâi:

‘’Kŏng an cheăm xuân hbrâ tơrŭm pơla mâu khu pêi cheăng pêi pro pơtâng tối ‘na luât môi tiah Luât tíu rêh ối, Luât gak kring măng, Luât mơdât mơngế xôi pơlê pơla, mâu tơdroăng tơdjâk troh hbrâ mơdât mâu ngế xôi, ki má lối cho mơngế xôi pâk chik matŭi mê ing pơtâng tối, kuăn pơlê xuân ‘nâi nhên, hlê plĕng nhên tâ ƀă ai hnoăng tâ tung hbrâ mơdât mơngế xôi ƀă mâu kơ koan cheăng’’.

Vâ pêi pro châ tơƀrê tơdroăng tơkêa bro, kơ koan hnê mơhno má môi Khu Hnê mơhno tơdroăng tơkêa bro cho Khu xiâm hnê mơhno Mô đô̆i gak tơkăng kong dêi kong pơlê Kon Tum hiăng chêh mâu mơ-éa pơtâng tối ‘na mâu pơkâ dêi luât tơtro ƀă tơdroăng nôkố dêi kong pơlê. Tung hơnăm 2021, mâu khu cheăng tơkŭm pơtâng tối tơdroăng xiâm ‘na mâu tơdroăng ki tro mơdât tung pơkuâ, xúa pháu hơnêa, tơmeăm pơtôu, liăn ngân, trếo pơtôu ƀă tơmeăm ki tŏng kum, pơkâ ‘na tơdroăng ki tơmâng tong tung măng, tong tơdroăng ki pơkí tơnêi têa, tơdroăng pơkí pêi cheăng, tơdroăng pơkí tê mơdró, tơdroăng pơkí ngế krê, tơdroăng pơkí rơpŏng hngêi ƀă tơdroăng rêh ối krê tung măng, mâu tơdroăng ki tro mơdât ‘nâ kring tơniăn măng. Ki rơhêng vâ tối hneăng nôkố, Tơdroăng tơkêa bro tơkŭm tung tơdroăng pơxâu phak mâu tơdroăng mot lo ôh tá tro luât tung tơnêi têa, pơkâ dêi luât tơdjâk troh hbrâ, mơdât pơreăng COVID-19 ƀă kơlo pơxâu phâk. Tiô trung ŭy Vũ Văn Phúc, kăn ƀô̆ mơhnhôk kuăn pơlê đông tơkăng kong Hồ Le:

‘’ ‘Na ki xiâm mê tâi tâng vâi krâ hiăng hlê plĕng tŭm, hlê plĕng nhên ‘na mâu tơdroăng xiâm dêi đông hiăng mơjiâng pơkâ pêi ƀă pơtâng tối troh tâi tâng kuăn pơlê. Laga, tung tơdroăng pơtâng tối ƀă kuăn pơlê mê xuân ối ai mâu tơdroăng tơvâ tơvân, pá puât cho hâi khế vâi krâ vâ lăm pêi cheăng kâ cho ton, pin bu ngăn tiô a hâi khếi ki lâi, drêng lâi tơtro. Ai drêng pin pơtâng tối môi rơpŏng i nhên, kơnôm rơpŏng ki mê pơtâng tối ăm mâu rơpŏng ki ê’’.

Pakĭng tơdroăng tơkŭm po pơtâng tối krê tung kơmăng, khu cheăng ối tơrŭm pơtâng tối ƀă loa ki chiâng djâ troh rêm thôn, pơlê. Hâi khế pêi pro tiah hmâ a kơxo má, kơhâi dế ƀă kơxê măng. Hơ’muăn dêi ngoh Nguyễn Văn Hiền, kuăn pơlê thôn 6, cheăm Ia Đan:

‘’Gak kring tơneăn hâi hdrối á pêi hnoăng cheăng mê, đông mô đô̆i tơkăng kong xuân kheăn kơdeăn á, ai tơmối troh mê á thế tơbleăng ƀă khu kŏng an, mô đô̆i tơkăng kong’’.

Ngoh Lê Văn Thắng, kuăn pơlê thôn 6 cheăm Ia Đan tối:

‘’Drêng lo ing hngêi mê á xuân pâng rơkong môh, ôh tá tơkŭm kơdrâm mơngế, kơpong tơkăng kong mê mâu lêng kŏng an klêi mê mâu lêng mô đô̆i tơkăng kong xuân pơtâng tối đi đo, hâi ki lâi xuân hlo mâu ngoh ai mâ’’.

Tung pơla kố nah, pêi pro tơdroăng tơkêa bro thăm tơbleăng, hnê tối luât ăm kăn ƀô̆ kuăn pơlê kơpong tơkăng kong, rơlố hneăng hơnăm 2017 – 2021, tơdroăng tơbleăng, hnê luât châ tơƀrê hên păng ‘nâng. Tơdroăng pêi pro, tơbleăng, hnê luât châ pêi pro tơdâng tơ’mô má môi, ing mê mơdêk hlê plĕng dêi mâu khu râ, đoân theh ƀă kuăn pơlê ‘na tíu pêi cheăng, hnoăng cheăng dêi tơdroăng tơbleăng, hnê luât ƀă tơdroăng pêi tiô luât a kơpong tơkăng kong. Đăi ŭy Nguyễn Hữu Cường, cheăng kal kí kăn phŏ đông mô đô̆i Hồ Le tối ăm ‘nâi:

‘’Á đi đo vâ mơdêk ki châ tơƀrê tung pơtâng luât cho hnê tơ’nôm ăm khu ki lăm pêi cheăng kố, má péa cho mơnhông hnoăng mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah, krâ pơlê, kăn pơkuâ thôn ƀă đi đo pơ’lêh nếo troăng pơtâng tối ƀă hía hé. Klêi kơ’nâi pêi pro tơdâng tơ’mô mâu troăng pơtâng tối, hlê plĕng dêi vâi krâ rế hía rế châ mơdêk, hlê plĕng ƀă đông mô đô̆i gak tơkăng kong tung séa ngăn, mơdât, tung châ hlo, tơbleăng teăm tơdrêng ăm đông mô đô̆i tơkăng kong ƀă mâu kơ koan cheăng vâ tơleăng mâu roh tơdroăng ki tơdjâk troh pro xôi pơkâ tơkăng kong gak kring tơniăn, ing mê, kum pro krúa lĕm tung pơlê pơla’’.

Klêi kơ’nâi pêi pro ‘’Tơdroăng tơkêa bro thăm tơbleăng, hnê luât ăm kăn ƀô̆ kuăn pơlê kơpong tơkăng kong, rơlố hneăng hơnăm 2017 – 2021’’ a tơring tơkăng kong Ia Drai, kô chiâng vâ mơnhên tơdroăng tơkêa bro kum pro pơ’lêh hlê plĕng mơdêk ki rơkê ƀă hlê plĕng pêi tiô luât dêi kuăn pơlê, pro kơdroh kơxô̆ roh pro xôi luât, kum kuăn pơlê krá chân hiâm mơno rêh ối a tíu tơkăng kong Tơnêi têa.

VOV4 chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng