VOV4.Xơ Đăng -  Tơdroăng Chin phuh tơbleăng pơkâ 68 ‘na mâu troăng hơlâ tŏng kum mơngế pêi cheăng ƀă xúa mơngế pêi cheăng ƀă kơnâ 26 rơpâu rơtal liăn ƀă nếo achê kố cho khât cho tŏng kum teăm tơdrêng ăm mơngế pêi cheăng ƀă mơngế xúa mơngế pêi cheăng trâm pá xua pơreăng kân COVID-19. Pơtối mê, tung kơxô̆ 12 khu troăng hơlâ tŏng kum, ai 7 troăng hơlâ tŏng kum liăn mâ 1 xôh ăm mơngế pêi cheăng ki hía tơdroăng cheăng, pơtê pêi cheăng, thế pơtê pơtân tơkêa pêi cheăng xua pơreăng COVID-19 ing 1 rơtuh 500 rơpâu liăn/môi ngế troh 3 rơtuh 710 rơpâu liăn/môi ngế, tơdrêng amê, mơngế pêi cheăng hmâng vâ châ tŏng kum ki vâ iâ cho 1 rơtuh 500 rơpâu liăn/ngế.

Pôa Đào Ngọc Dung, Ngế xiâm pơkuâ cheăng pêi Mô đô̆i rong râ ƀă Rêh ối pơlê pơla tối ăm ‘nâi: Tơdroăng mơjiâng troăng hơlâ tŏng kum khu mơngế pêi cheăng hmâng vâ roh kố hiăng xo vế túa ki rơkê tơtro ing kơxô̆ liăn tŏng kum hdrối:

‘’Pơkuâ xiâm ki Ngế pro xiâm hnê ngăn tơnêi têa xuân môi tiah Ngế xiâm pơcháu cho tơ’lêi hlâu má môi mâu hlá mơ-éa, kơdroh hên mâu tơdroăng pro mơ-éa, pro iâ má môi ‘na hâi khế, ƀă môi troăng pêi tơ’lêi hlâu má môi vâ ăm mơngế pêi cheăng, mơngế xúa mơngế pêi cheăng châ tŏng kum tơ’lêi má môi’’.

Kơxô̆ liăn tŏng kum 26 rơpâu rơtal liăn dêi Chin phuh châ khât cho tá hâi teăm tơdrêng, tro mơngế, tơbleăng tơdrăng, tơdrăng lĕm ƀă châ tơƀrê má môi, ôh tá lôi ăm tơdroăng ai mơngế ki ôh tá châ kum. Laga tung kơxô̆ liăn tŏng kum kố ai mâu tơdroăng ki nếo mê cho kuăn pơlê ƀă pin thế tơtrŏng:

Kô chiâng tối mâu ngế ki tro tơdjâk xua pơreăng COVID-19 kố cho hên, xua mê kơxô̆ liăn tŏng kum 26 rơpâu rơtal liăn cho tơdroăng ki tŏng kum tung pơla pá puât kố. Mơhé bu ƀă 1/3 tâng pơchông ƀă kơxô̆ liăn tŏng kum 62 rơpâu rơtal liăn hdrối nah laga kơxô̆ liăn tŏng kum roh kố tơkŭm tro mơngế, tro kơpong ƀă gá môi tiah tíu ki vâ kum mơnhông ăm mâu ngế pêi cheăng dế trâm pá puât. Ki dế tối akố, kơxô̆ liăn tŏng kum kố ai môi tíu ki nếo mê cho mâu kong pơlê pơkâ chêh inâi mâu ngế châ kum.

Ƀok thái pơkeăng Nguyễn Thu Giang, Kăn phŏ kơ koan xiâm mơnhông mơdêk pơlê pơla, kăn hnê ngăn tơdroăng pêi cheăng troh tíu tâi tíu tá tối ăm ‘nâi: mâu tíu ki nếo kố châ pơcháu ăm mâu kong pơlê mê ki pơxúa apoăng cho rĕng ƀă teăm tơdrêng, xua inâi hiăng châ kong pơlê séa ngăn ƀă chêh mâu tơdroăng ki kal.

‘’Kơxô̆ liăn tŏng kum kố gá nhên tâ, mơhno tro mơngế tâ, nhên tâ, 12 tơdroăng ƀă mâu khu môi tiah lâi. Xuân cho môi tơdroăng xo vế ki rơkê tơtro ing kơxô̆ liăn tŏng kum hdrối mê pin hlo a ki lâi ‘lo, mê kơxô̆ liăn tŏng kum cho hrá, mâu ngế ki vâi kal a kơdó mê 3 – 5 khế vâi xuân tá hâi châ tơdah, mơ-éa ối tơvâ tơvân… Laga kơxô̆ liăn tŏng kum kố tiô ngăn mê hlo kơchăng tâ. Ki tơtro má môi cho kong pơlê ‘nâi, pin hlo Pơlê kong kân Hồ Chí Minh hiăng pêi pro kơxô̆ liăn tŏng kum ƀă lối 800 rơtal liăn tung mê ai tá khu tê vê̆ kơxô̆, rơxế pơto mơngế ƀă hía hé, tiah mê tơdroăng diâp ăm inâi ăm mâu kong pơlê gá tơ’lêi hlâu tâ hên’’.

Xo vế túa ki rơkê tơtro ing tơdroăng pêi pro kơxô̆ liăn tŏng kum 62 rơpâu rơtal liăn, kơxô̆ liăn tŏng kum roh kố tơtrŏng thăm séa ngăn ‘nâi, thăm séa ngăn, mơnhông mơdêk hnoăng séa ngăn dêi Măt trâ̆n Tơnêi têa mâu râ, Tổng Liên đoân pêi cheăng Việt Nam. Tung tơdroăng pêi pro, hnoăng dêi ngế ối a ko cho kal má môi. Pôa Đào Ngọc Dung, Ngế xiâm pơkuâ cheăng pêi – Mô đô̆i rong râ ƀă rêh ối pơlê pơla tối nhên:

“12 khu ngế ai hnoăng tơnêi têa châ pêi pro nhên: Troăng pêi pro, hâi khế tơkŭm pêi pro, troăng tơleăng, xing xoăng hnoăng nhên má môi; pôu râng hnoăng cheăng ngế ối ako a kố cho Kăn hnê ngăn Vi ƀan kong pơlê, tơring. Klêi kơ’nâi Pơkâ 23 kố ôh tá mơ’no mâu tơdroăng hnê mơhno ki lâi. Mơni bu ai tiâ tối ‘na Luât tê ôh tá chêh tơbleăng mơ-éa. Ngin xuân tơdrăng tung tơdroăng pêi, rế pêi rế pơ’lêh ƀă thăm séa ngăn kơ’nâi, thăm séa ngăn dêi Măt trâ̆n tơnêi têa, Kŏng đoân ƀă mâu khu tê’’.

Tâng môi tiah kơxô̆ liăn tŏng kum 62.000 rơtal liăn ai hâi khế pro mơ-éa ăm mơngế xúa mơngế pêi cheăng mung liăn, mơdrếo ƀă liăn khế, pơtê cheăng kố tâk troh 1 khế 10 hâi, mê ƀă kơxô̆ liăn tŏng kum roh kố, hâi khế ki vâ hên cho pro mơ-éa bu ối 7 hâi, ai 4 hâi tơdah pro ăm hô sơ ƀă 3 hâi ăm mung liăn. Xua mê, tơdroăng ki tơ’lêi pro mơ-éa vâ kum ăm kuăn pơlê ƀă khu tê mơdró châ achê troăng hơlâ rĕng má môi.

Tiô pôa Đào Ngọc Dung, Ngế xiâm pơkuâ cheăng pêi mô đô̆i rong ƀă pơlê pơla: Ƀă kơxô̆ liăn tŏng kum roh kố tiô hnê mơhno dêi Khu xiâm kal kí, Kuô̆k hô̆i, Chin phuh pơkâ troăng hơlâ tŏng kum mơngế pêi cheăng ƀă mơngế xúa mơngế pêi cheăng troh tơdjâk hên xua pơreăng COVID-19.

‘’ ‘Na troăng hơlâ kố, ƀă mâu ngế môi tiah mê mơjiâng pro mâu troăng hơlâ inhên, mê cho ai 3 khu troăng hơlâ ki xiâm. Má môi, cho khu troăng hơlâ tŏng kum tơdrêng ‘na liăn ngân ăm khu mơngế pêi cheăng pơtê pơtân tơkêa, tro pơtê lôi tơkêa, tro pơtê tơdroăng cheăng. Khu troăng hơlâ má 2 cho khu troăng hơlâ tơkŭm tung tơdroăng kơdroh, tŏng kum ing mâu troăng hơlâ ƀaoh hiêm môi tiah: Ƀaoh hiêm tơniăn pêi cheăng, ƀaoh hiêm kum ăm on veăng mâu ngế ki hiăng pơtê cheăng lơ hiăng hlâ ƀă ƀaoh hiêm ôh tá ai cheăng pêi. Khu troăng hơlâ má 3 cho troăng hơlâ tŏng kum vâ rak tơniăn pêi kâ, mê ki nhên cho vêh ăm liăn ngân ƀă xo môi iâ ing Liăn ƀaoh hiêm ôh tá ai cheăng pêi vâ vêh pro, vâ mơjiâng, hnê tơ’nôm, rak mơngế pêi cheăng vâ pro tơniăn tơdroăng pêi cheăng klêi kơ’nâi COVID-19’’.

Pakĭng mâu ngế hía tơdroăng cheăng, pơtê tơkêa pêi cheăng, tro pơtê cheăng, ƀă mâu ngế pêi cheăng ối tung F0, F1, F2 mê tối kơxô̆ liăn tŏng kum xuân ai mâu pơkâ nhên. Pôa Đào Ngọc Dung tối ăm ‘nâi:

‘’ ‘Na pơkâ mê Chin phuh pơkâ cho nhên môi tiah kơ’nâi: Tâi tâng mâu ngế thế pơlât COVID-19 (ối tối cho F0) ƀă mâu ngế klâ kơtăn F1 (mê cho tá klâ kơtăn tơkŭm, klâ kơtăn a hngêi ƀă klâ kơtăn a mâu tíu tê mơdró) pơrá châ kâ troăng hơlâ tŏng kum tâi tâng liăn pơlât. Má péa, cho tŏng kum liăn kâ 80.000/hâi/ngế ƀă hâi khế tŏng kum tiô tơdroăng pơlât, laga ôh tá hluâ 45 hâi. Tâng môi tiah pơlât mê hâi khế tŏng kum ki hên ôh tá hluâ 45 hâi; ƀă hâi khế tŏng kum klâ kơtăn tiô tơdroăng nôkố laga xuân ôh tá hluâ 21 hâi. Krê ƀă mâu ngế kố, laga vâi kơdrâi mơ-êa mê châ tŏng kum tơ’nôm 1 rơtuh liăn/môi ngế; ƀă mơngế kơdrâi lơ mơngế pâ, ngế nôu tro luât păn kuăn ối kŭn pá kơdâm 6 hơnăm mê xuân châ tŏng kum tơ’nôm rêm ngế muăn 1 rơtuh liăn. Krê mâu muăn ối kŭn cho vâi hdrêng sap ing 0 troh 16 hơnăm mê châ tŏng kum tơ’nôm 1 rơtuh liăn, vâ rôe tơmeăm kâ rêm hâi ăm mâu vâi muăn. Ki ê ƀă F2 pin tá hâi pơkâ tơdroăng kố, mê cho xua mâu pơlê kô séa ngăn ing ivá dêi pơlê klêi mê mâu khu râ ki ê, ai liăn mê kô tŏng kum. Ƀă tung troăng hơlâ kố mê hái pơkâ tŏng kum ăm khu ngế ki kố’’.

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng