VOV4.Xơ Đăng - Pŭn tơdroăng pơkâ dêi Rôh hôp má 5, Khu pơkuâ ngăn Tíu xiâm Đảng hneăng 13 cho mâu tơdroăng pơkâ châ rêm rơxông kăn ƀô̆, đảng viên ƀă kuăn pơlê tơkôm. Kố cho mâu troăng hơlâ pơkâ ki kân, tơtro dêi Đảng vâ pơkâ tơleăng mâu kơvâ cheăng ki ối ai hên tơdroăng ki ai hlâu ‘na ivá ăm mơnhông mơdêk cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla ƀă ‘mâi mơnhông tíu pêi cheăng Đảng krá rơdêi. Đảng viên, kuăn pơlê, kuăn pơlê, mâu khu ki rak ngăn ƀă mâu khu ki rơkê tơmâng ngăn khât tung 3 tơdroăng pơkâ mơdêk mơnhông kơvâ cheăng kâ.

Tơdroăng pơkâ 18 ‘na “ Pơtối hơ’lêh nếo, pê klêi luât pơkâ, luât tŏng kum mơdêk pêi xêt khât, tơ-brê rak ngăn ƀă xúa tơnêi, pro xiâm ki vâ mơnhông tơnêi têa chiâng tơnêi têa ki mơdêk pêi lo kế tơmeăm “cho tơdroăng pơkâ ki châ tơmâng khât dêi rêm râ kuăn pơlê. Mâu tơdroăng  tơvâ tơvân tung luât ‘na tơnêi tơníu ƀă mâu luât pơkâ ki tơdjâk troh nôkố, pro chiâng ai luât pơkâ ki xêt khât tơleăng mơnhên mâu tơdroăng tơkêa bro ki tá kâi pro, tơdroăng tê rôe tơnêi, luât pơkâ chêl thiăn liăn, yă tơnêi... xuân pro pá ăm hên kong pơlê tung tơdroăng chêl thiăn liăn gu tơbăng tơnêi, kơjo kum ‘mâi pro pơlê nếo, xo tơvêh tơnêi.

Pôa Lưu Ngọc Hà, Kăn hnê ngăn Vi ƀan pơlê krâm Bắc Từ Liêm, Hà Nội ăm ‘nâi:

 “Tơdroăng gu tơbăng tơnêi tung pơla rak ngăn, xúa tơnêi ai mâu tíu ki ‘nâ trâm xơpá drêng pơkâ xiâm tơnêi ƀă ki khât gá xúa pơrá phá dêi rơpó.  Xua ti mê luât pơkâ chêl thiăn liăn vâ lêi tah xuân môi tiah troăng rơhlâ hnê  mơhno pin nếo tah ki xơpá tơdroăng tơniăn chêl thiăn liăn xo tơnêi. Ai môi tơdroăng xơpá nếo nôkố pơkâ yă chêl thiăn ƀă kơjo tơnêi ối rơpâ tâ yă vâi pơkâ tê, khoh pro chiâng trâm pá tung tơrŭm dêi kuăn pơlê tung tơdroăng ôh tá ai pro pơlê nếo ƀă tơnêi, mê bú ai pro pơlê nếo bă mơjiâng pro hngêi’’.

Tơdroăng pơkâ 18 ƀă mâu troăng rơhlâ ki kân ‘na tơnêi môi tiah pê klêi luât ‘mâi hơ’lêh luât tơnêi hơnăm 2013 ƀă mâu luât ki ê tơdjâk troh... châ tơngah ôh tá xê to tơkâ luâ tơdroăng ki pá nôkố mê ối rak tơniăn ăm tơdroăng rak ngăn tơnêi châ krâu khât tâ, tơ-brê tâ, pơtối rak vế xiâm ki kân ing tơmeăm khoăng kơnía git châ xúa tâi tâng kuăn pơlê kố.

Jâ Bùi Thị An, Viện trưởng Viện ngăn tơmeăm khoăng tung kơdâm tơnêi, hyôh kong prâi ƀă mơnhông mơdêk kuăn pơlê tơngah:

“Tung pơla xúa tơnêi pin trâm hên tơdroăng ki xôi ôh tá tro, mơ’nhiê liăn, lŭp ‘na liăn ngân, xuân môi tiah pro ăm tơdroăng rêh ối dêi mâu ngế kuăn pơlê chiâng ôh tá tơniăn. Xua mê, Pơkâ 18 drêng kố tro ‘nâng, vâ tí tăng tơmeăm khoăng ‘na tơnêi, tăng tơ’nôm liăn ngân ăm tơnêi têa, ing tơdroăng pro hnoăng mơhá, pơcháu tơnêi, tê tơnêi dêi tơdroăng tê mơdró tơnêi pro ăm gá tro tâ, tơdâng tơ’mô tâ. A tơmiât tiah kố tâng pin pêi pro tro tiô pơkâ 18 mê, kô châ tơleăng môi hdroh hên tơdroăng ‘na tơnêi ƀă mâu tơdroăng ki ối tơvâ tơvân hdrối kố nah’’.

Mâu kong pơlê ƀă kuăn pơlê xuân tơmâng khât troh tơdroăng pơkâ 19 ‘na “pêi chiâk, kuăn pơlê pêi chiâk, mơjiâng thôn pơlê nếo troh hơnăm 2030, ƀă ngăn mâu tơdroăng vâ pêi troh hơnăm 2045 kố ôh tá xê to vâ mơnhông mơdêk ton hơnăm dêi Pơkâ kơxô̆ 26 dêi Tíu xiâm tơnêi têa hneăng 10 ‘na pêi chiâk, kuăn pơlê pêi chiâk, mơjiâng thôn pơlê nếo mê ối ai mâu tơdroăng mơnhông mơdêk nếo mâu pơkâ ki nếo tơ-brê nhên tâ.

Tơdah xo tơdroăng pơkâ nếo, pôa Nguyễn Tri Ngọc, Kăn phŏ hnê ngăn Khu xiâm pơkuâ ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê Việt Nam tối: Tung tuăn tơmiât tro tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo ƀă mơhno ki tơ-brê ‘na ngiâ méa thôn pơlê rế ton rế mơnhông lěm tâ, tơdroăng rêh ối kuăn pơlê hiăng tơ-brê tâ hdrối, tơdroăng Pơkâ 19 nếo pơxiâm ai pơtối cho hyôh khía pê ki nếo vâ mơhnhôk pêi rơdêi ăm kơpong pêi chiâk deăng, kuăn pơlê pêi chiâk, mơjiâng thôn pơlê nếo.

Rak tơniăn mơnhông mơdêk lěm  tơtro pơla thôn pơlê ƀă kơphô̆, pơla mâu kơpong, kong ngo ƀă tơbăng, kong pơlê tiô troăng rơhlâ “pêi chiâk pê lo tơmeăm krúa, thôn pơlê lěm tơbrê tiô túa nếo, kuăn pơlê rơkê plěng:

‘Tơdroăng pơkâ ki nếo mơhno ki mơ-eăm dêi tâi tâng khu cheăng kal kí ƀă mâu tơdroăng ‘na chiâk deăng, kuăn pơlê pêi chiâk, mơjiâng thôn pơlê nếo. Vâ Pơkâ mê châ pêi tơ-brê, ngin tơmiât thế ai mâu troăng rơhlâ pêi ki lâi vâ tơ-brê. Krê ‘na pêi chiâk tối tơchoâm, tơdroăng pêt loăng plâi tối krê a hlo ai tơ-brê ‘na ‘mâi hơ’lêh Luât tơnêi xua mê ‘na luât tơnêi ai pơxúa pơkâ troh tơdroăng mơnhông mơdêk ‘na chiâk deăng, malối cho mơnhông pêi chiâk deăng pêi lo tơmeăm vâ tê drêng pin pơ’lêh túa pêi chiâk deăng chiâng tơdroăng tơmiât tung pêi cheăng vâ mơnhông tơ-brê”.  

Tơdroăng pơkâ 20 ‘na “pơtối pơ’lêh nếo, mơnhông tơ-brê ƀă mơdêk ki tơ-brê tung cheăng kâ pú hên tung pơla mâu hơnăm nếo” hiăng châ hlo, mơhno nhên mâu tơdroăng tơvâ tơvân ki pá puât ƀă ki xiâm dêi mâu tơdroăng kơdroh ki pá tung kơpong pêi cheăng kâ pú hên. Pơkâ mê hiăng tối nhên mâu pơkâ pêi ƀă tơdroăng cheăng ƀă troăng rơhlâ ki vâ mơnhông cheăng kâ pú hên tung mâu hơnăm la ngiâ. Malối cho tơ’nôm, pê klêi luât pơkâ, luât hnê mơhnôk, kơjo kum mơnhông cheăng kâ pú hên, mâu khu pêi cheăng tơrŭm.

Nguyên Nhung chêh

Gương tơplôu ƀă tơbleăng