VOV4.Xơ Đăng - A măng tĭng hdrối, a rôh hôp kơ-êng ƀă tiâ mơnhên dêi Hneăng hôp má 3, Kuô̆k hô̆i hneăng má 15, pôa Lê Minh Hoan, ngế xiâm ngăn chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê cho ngế ki apoăng mơ’no rơkong tiâ mơnhên a ngiâ Kuô̆k hô̆i. Tơdroăng ‘’pêi lo tơmeăm hên la tê ôh tá ai yă’’ pơtối pro ki xiâm tung hngêi hôp kân Kuô̆k hô̆i. Tung mâu tơdroăng ki pôa Lê Minh Hoan, ngế xiâm ngăn chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tối nhên tơdroăng ki vêh pêt kế tơmeăm, mơhnhôk vâi krâ nhŏng o tung Khu pêi cheăng tơrŭm. Tơdrêng amê hlối tối nhên troh tuăn tơmiât hơ’lêh sap ing pêi chiâk deăng klêi kơ’nâi tơdroăng ki rơkê tung pêi chiâk deăng.

Apoăng hôp kơ-êng, a hngêi hôp kân Kuô̆k hô̆i pơtối ai mâu tơdroăng kơ-êng ‘na “châ xo hên tơmeăm la tê ôh tá ai yă” ƀă mâu tơdroăng tŏng kum tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng ki hâi teăm châ tê.  Tiô tơdroăng hơ’muăn tối mê ing hneăng hdrối nah, pôa Dương Khắc Mai, khu kăn kong pơlê Dak Nông ai kơ êng  Ngế xiâm ngăn pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê:

“Pêi chiâk deăng xuân ối pêi pêt hên mâu hdrê loăng ki kal vâ xúa, ki má lối kal tăng tíu tê rôe, tung pơla mê yă mâu phon rơvât pơtối to kơnâ, pêt tơmeăm ki hên pêi ngăn to vâ ƀă tơdroăng tê ối kơnôm a iâ mâu tíu vâ rôe. Luât pơkâ, troăng rơhlâ tŏng kŭm hâi tơtro vâ tơ’mot mâu xiâm ‘no liăn cheăng tơdroăng mê. Pâ thế Ngế xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ăm ‘nâi, troăng rơhlâ pro ti lâi vâ tơtro ƀă tơdroăng mê”.

Pôa Lê Minh Hoan, Ngế xiâm ngăn ‘na chiâk ƀă mơnhông thôn pơlê  tiâ:

“Pin thế mơ-eăm tơkŭm pêi chiâk, ‘mâi mơnhông nếo hngêi rak liăn. Tối ăm ‘nâi tơdroăng, tối tơdrăng, kơxô̆ tơmeăm pêi lo châ xo tiô rơnó ăm tơrêm túa mâu tơmeăm pêi lo ƀă xoăng tơrêm tơmeăm vâ tê, tíu vâ tê tung tơnêi têa. Ngế xiâm ngăn pêi chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê xuân pôu râng hnoăng cheăng dêi Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh, kô rĕng rơtế  ƀă mâu kơ koan tê rôe tơmeăm a kong têa ê rơtế pêi tơdroăng cheăng ki mê’’.

Pôa Lê Minh Hoan, Ngế xiâm ngăn ‘na chiâk deăng tiâ rơkong kơ-êng

Kơ-êng ‘na tơdroăng tơkŭm pêi pêt, pêi pro rơtế ƀă tíu tê mơdró tơmeăm pê lo ing chiâk deăng, hên mâu kăn tơmâng khât troh tơkŭm pêi pêt loăng plâi, pro kế tơmeăm pê lo ing chiâk deăng, tơdroăng tối ‘na tíu tê xuân môi tiah tơmeăm pê lo ing chiâk deăng “u ối ‘măn lôi hên’’  tung hnôu rêm roh troh rơnó krí xo tơmeăm pêi lo.

Pôa Hoàng Anh Công, khu kăn Thái Nguyên tối nhên:  

“Môi tung mâu tơdroăng ki xiâm xua ing luât pơkâ rôe tơmeăm ing kong ê tơdjâk troh pơkâ ki tơ-brê tơmeăm pê lo ing chiâk deăng dêi peăng Sinuâ ai hên ki pơ’lêh kal thế pêi krâu lĕm mâu tơmeăm ki rôe ing kong têa ê rế ton tế tâk hên, ai tiô púi vâ mâu pơkâ dêi mâu kong têa châu Âu ƀă Mih. Tiô Ngế xiâm ngăn ‘na chiâk deăng tối, pin thế pro  pro ti lâi vâ ai troăng rơhlâ vâ kum mơngế ki pêi chiâk vâ mơdêk tơ-brê tơmeăm pê lo ing chiâk deăng ki pơxúa dêi tơmeăm pê lo ing mê mơdêk tê ăm kong têa ê ƀă mơjiâng môi tơdroăng pêi chiâk deăng krá tơniăn ton”.

Pôa Lê Minh Hoan, Ngế xiâm ngăn ‘na chiâk deăng ƀă mơnhông thôn pơlê tối nhên:

“Tung hên hơnăm pin tơmiât tíu tê tơmeăm cho Sinuâ cho kong têa ki tơ’lêi, drêng Sinuâ pơ’lêh mâu tơdroăng séa ngăn mơdât pơreăng xuân môi tiah pro tơniăn krúa kế kâ mê pin trâm hên xơpá, akố ai hnoăng cheăng dêi mâu khu xiâm, kơvâ cheăng xiâm tơnêi têa, tung mê ai Khu xiâm ngăn pêi chiâk deăng  ƀă mơnhông thôn pơlê tung tơdroăng hrá ‘nâi mâu tơdroăng, hrá tối ăm kuăn pơlê vâ kuăn pơlê ‘nâi xuân iâ pơ’lêh, hâi teăm tơmâng khât ‘na tơdroăng mê’’.

Kơ êng ‘na tơdroăng yă phon, pơkeăng xôh kơdê ôa hdrong, nhâ loăng, pro drêh loăng plâi kơchâi, mơdrăn chĕm mơnăn, mâu phon pơkeăng hdrê loăng  ki xúa tung pêi chiâk ki pin rôe tâk tung mâu hơnăm hdrối kố nah, pro ăm kuăn pơlê ki pêi chiâk trâm pá puât, xo hnoăng pro rơkâ, thăm nếo tro lŭp hên. Malối ing ai pơreăng COVID-19  tâ tú, yă mâu tơmeăm tê to kơnâ. Mâu kăn tối, mê ăm hlo nhên cho pá ki thế pêi tơdrêng ƀă kơvâ pêi chiâk; hlối pâ thế pôa Lê Minh Hoan Ngế xiâm ngăn ‘na chiâk deăng tối nhên mâu troăng rơhlâ pêi pro tung la ngiâ vâ kơjo kum kuăn pơlê hmâ ƀă hbrâ ví tơdroăng mê.

“Kố cho tơdroăng ki kal thế tơkŭm kơvâ cheăng, tơkŭm  pêi nếo. Tơkŭm pêi pêt nếo, hnê tối ăm khu pơlê mot tung khu pêi cheăng tơrŭm. Drêng kuăn pơlê pêi cheăng tơrŭm kô ai troăng tơhlâ pơkâ nhên vâ ai kơ koan hnê tối,  ăm ‘nâi nhên ‘na yă tê, ki lĕm lơ ôh dêi tơmeăm pêi lo, hnê tối chôa kơdroh hưh cơ ƀă vô cơ, pơkeăng ki hmâ xuá ƀă pơkeăng ki rak drêh kơchâi plâi pôm rak vế sinh hok’’.

Ƀă tơdroăng kơ êng dêi jâ Vương Thị Hương, Khu kăn Hà Giang ‘na mâu troăng rơhlâ mơdêk Khu mơdró veăng tơrŭm pêi cheăng rơtế tê tơmeăm pêi lo? pôa Lê Minh Hoan ngế xiâm tiâ:

“Mâu kong pơlê thế hbrâ tơrŭm ƀă mâu kong pơlê ki ê vâ tơ’mot khu mơdró tơniăn tuăn ai tơmeăm. kong pơlê thế séa ngăn krâu tơdrăng vâ rơtế ối ‘nâi môi pâ ƀă kuăn pơlê, môi pâ khu mơdró. A tơmiât tiah kố, tơƀrê dêi mâu khu mơdró hiăng ‘no liăn cheăng, loi khât, veăng hnê tối dêi kuăn pơlê, 2 pâ rơtế tối ƀă dêi rơpó. Ai drêng ‘nâ tuăn loi ối rơdêi tâ tơdroăng tơhrâ’’.

VOV1

Gương tơplôu ƀă tơbleăng