Luât tơnêi tơníu hơnăm 2023 hiăng ai hên tơdroăng ki hơ’lêh nếo vâ pro tơ’lêi hlâu ăm tơdroăng ki mơdêk ƀă tŏng kum tơdroăng tê mơdró hngêi trăng tơnêi tơníu mơnhông môi tiah: Hiăng pêi klêi tơdroăng pơkâ ăm tơdroăng ki tê mơdró a râ cheăm tơring pơla Tơnêi têa ƀă rêm pâ ki ai tơdjâk troh ing tơdroăng pơkâ ‘na túa pơkâ, túa xúa tơnêi; pơkâ tơdroăng ki pơcháu tơnêi, ăm mung tơnêi vâ rah xo mâu khu ki ‘no liăn cheăng; tơdroăng ki pơcháu tơnêi tiô tơdroăng ki tơbriât tê mâu tơnêi tơníu; pơkâ mơnhên yă tơnêi drêng Tơnêi têa pơcháu tơnêi ki hdrối nah cho xúa tơnêi, ăm mung tơnêi, ăm phêp hơ’lêh xúa tơnêi.

Tơdroăng ki hbru ăm hlá mơ-éa mơnhên hnoăng rak xúa tơnêi châ mơdêk rơdêi hiăng pro tơ’lêi hlâu ăm tơnêi tơníu veăng tung kơvâ tơnêi.

Laga, môi tung mâu xiâm kối chiâng tơdjâk troh tơdroăng ai tơpui tối, tơnêi kơnâ cho xua ing tơdroăng tơbleăng dêi mâu tơdroăng tơkêa, túa pơkâ pro kơphô̆ tối krê ƀă kơvâ cheăng tê mơdró tơnêi tơníu tối tơdjuôm tá hâi tơbleăng tơdrăng, nhên.

‘Na tơdroăng kố, Ngế ki rơkê ‘na cheăng kâ, Tiê̆n sih Nguyễn Trí Hiếu tối tiah kố:

“ Vâ mơnhông tro tiô kơvâ mê tơdroăng ‘na tơnêi tơníu, yă tê athế châ pơkâ tiô tơdroăng ki tê ƀă roê. Athế châ tơbriât tê tơdrăng, nhên. Kố cho môi tơdroăng ki kal xua tung pơla hdrối kố nah, tơdroăng ki tơbriât tê tơnêi ai hên tơdroăng pro ôh tá tơdrăng. Má môi, cho kal ai tơdroăng veăng dêi khu kăn pơkuâ kong pơlê, tơring cheăm ƀă má péa cho ai ki pơxúa dêi khu tung mê”.

Tung tơdroăng ki ai khât, pêt kế tơmeăm tung chiâk deăng dêi tơnêi têa pin ki hên xun cho tiô pơkâ pêi cheăng dêi mâu rơpŏng kŭn, iâ, u kố u mê, tơprâ tơprŭng; tơrŭm pơla pêt, uâ pơliê, tê ối ai hên tơdroăng ki ôh tá tơniăn; tơdroăng ki veăng ƀă ‘no liăn cheăng dêi khu mơdró kâ tung pêi chiâk deăng, thôn pơlê ối iâ.

Pơkâ thế mơ’no nôkố cho ƀă tơdroăng ki ‘mâi rơnêu Luât tơnêi tơníu rôh kố cho kal pơkâ nhên vâ mơhnhôk ƀă pro tơ’lêi hlâu tơkŭm tơnêi pêi chiâk; mơnhông rơdêi tơdroăng ki hnoăng rak xúa tơnêi. Tơdroăng ki ‘mâi rơnêu Luât rôh kố kal pêi pro nhên tơdroăng ki xoăng râ, xoăng hnoăng, túa pôu râng hnoăng cheăng dêi kơ koan rak ngăn tơnêi têa sap ing Tơnêi têa troh kong pơlê tung hnoăng cheăng pơkâ, túa pơkâ, ăm phêp hơ’lêh xúa tơnêi, xo tơvêh tơnêi, ăm mung tơnêi, hbru ăm Hlá mơéa mơnhên hnoăng rak xúa tơnêi, pơkâ yă tơnêi ăm tơtro.

Phŏ yăo sư, Tiê̆n sih Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên Học viện Tài chính tối:

“Mơhnhôk tơdroăng pơkâ yă tê kơchơ tê mơdró cho vâ tơmiât troh môi tơdroăng pơkâ cho rak vế tơdroăng ki pơ’lêh ăm xúa tơnêi tơníu vâ tơdrăng khât. Rak vế tơkŭm hnoăng rak xúa tơnêi vâ pêi cheăng kâ, pêi pro tiô tơdroăng ki rơhêng vâ mơnhông cheăng kâ tung mâu rôh.

‘Na ki ton xŏn, mê mơhnhôk tơdroăng pơ’lêh ăm hnoăng rak xúa tơnêi vâ mơjiâng chiâng tơnêi tơníu tŭm tơdroăng vâ tơkŭm pêi cheăng ƀă kơmăi kơmok xuân môi tiah tung mơnhông mơdêk pêi chiâk deăng”.

Tiô mâu rơkong tơpui tối dêi mâu khu ki rơkê plĕng, Luât tơnêi tơníu ki ‘mâi hơ’lêh rôh kố kal ‘mâi rơnêu mâu tơdroăng ki tá hâi pêi pro klêi tung mơnhông dêi tơdroăng ki pro mơ-éa hnoăng rak xúa tơnêi, môi tiah: ối ai hên mâu ngế ki tê roê tơnêi tá hâi chêh inâi, tê roê tá hâi tối tơbleăng nhên yă tơdroăng ki pơ’lêh xúa tơnêi tung tơdroăng ki ai khât, ối ai tơdroăng ki pro ôh tá tro, kum xo tâi tơnêi tơníu, hrá ăm tơnêi vâ pêi cheăng.

Môi tơdroăng kal ki ê nếo châ pơkâ mơ’no cho kal ai pơkâ ‘na hnoăng cheăng pôu râng dêi kơ koan tối tơbleăng tơdroăng kal, tơdroăng ki tối tơbleăng mâu tơdroăng tơkêa mơjiâng pro hngêi trăng troăng klông, mâu tơdroăng tơkêa tê mơdró hngêi trăng tơnêi tơníu, malối cho mâu tơdroăng tơkêa ki kân, ki kal a kong pơlê vâ tối tơbleăng tơdrăng, hbrâ mơdât tơdroăng ki tối tơbleăng tơdroăng ki ôh tá tro vâ mơdêk yă tơnêi pro pơxúa ăm dêi tơná.

Pôa Trần Văn Lê, Kăn pơkuâ Kŏng ti pêi cheăng tiô rơnó Mơjiâng bro ƀă Tê mơdró Phương Linh ăm ‘nâi:

“Mâu tơdroăng nôkố cho tơdjâk troh tơnêi ối. Tơnêi ối mơni kô pro pơxúa ăm kơxô̆ liăn nâp liăn ngân tơkéa vâ tối vâ mơdêk tơnêi ối gá xơpá khât. Tâng Tơnêi têa mơnhên mê cho kơxô̆ liăn châ xo mê cho rôh, ngăn kố cho kế tơmeăm vâ ‘măn. Tung tơdroăng ki môi khu mơdró kâ, veăng tung kơvâ cheăng tê mơdró tơnêi tơníu a hên tơdroăng, á tơmiât tiah kố pin athế séa ngăn a hên tíu, la ki xiâm tơmiât troh cho tơnêi mê hôm pro pơxúa ‘na ki kơnâ tung nâp hnoăng liăn mơhá ƀă pro pơxúa hơniâp ăm tá 3 khu cho ngế ki ai tơnêi, ngế ki xúa tơnêi ƀă ki pơxúa ăm Tơnêi têa, kal pro tơdâng tơ’mô khât ki pơxúa sap ing mâu khu ki kố”.

Môi tơdroăng ki ê nếo châ pơkâ mơ’no cho kal hơ’lêh nếo tơdroăng ki pơkâ xing xoăng vâ ‘mâi rơnêu tơnêi ăm ngế ki tro xo tơvêh ối châ pơcháu tơnêi lơ roê hngêi a ƀăng tơnêi ki hiăng châ xo tơvêh. Pêi pro klêi tơdroăng ki tơkŭm râng tơnêi, ing tơdroăng ‘măn tơkŭm tơnêi, mơhnhôk mâu kơxô̆ liăn mơjiâng mâu kơpong kuăn pơlê ối vâ xing xoăng tíu ối nếo ăm ngế ki tro xo tơvêh tơnêi hdrối vâ chêl thiê̆n tơniăn tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê.