Ngin lăm troh a kơpong ai hdroâng kuăn ngo Khmer rêh ối a cheăm Phương Thạnh, Huyền Hội, tơring Càng Long, cho tíu ki hdrối nah ai  hên to răng ƀom, răng pháu xâ nôkố hiăng pơ’lêh phá tơ ê. To troăng kơxu, ƀê tong tâi, mâu hngêi lĕm pơ’lêh mâu hngêi hlá xá ki hiăng tơ‘nhiê hdrối nah. Pôa Thạch Ngọc Phương Thi, ngế ki hmâ ƀă kơpong tơnêi kố sap ối kŭn nah ăm ‘nâi:

“Hdrối tơnêi têa châ tơbleăng lĕm tíu kố  ối xơpá ó, mơhé hâi châ péa chât km la vâ lăm a kơchơ kong pơlê thế prôk tâi môi pôe hâi. La nôkố bú prôk 20 phut tê hiăng troh, vâ prôk la lâi xuân hôm xua troăng prôk hiăng lĕm bâ phuâng ƀă a kơmăng hiăng ai on bâ eăng’’.

A cheăm Đa Lộc, tơring Châu Thành, môi tung mâu cheăm kơtiê xơpá  ó  dêi Tơdroăng 135 dêi Chin phuh hdrối nah, nôkố xuân hiăng châ mơnhên cho thôn pơlê rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo. Kơxô̆ liăn pêi lo riân rêm ngế dêi cheăm châ lối 53 rơtuh liăn/hơnăm. Chiâng ai tiah nôkố, môi pâ kơnôm ing tơdroăng kơhnâ mơ-eăm pêi chiâk deăng dêi kuăn pơlê tíu kố mê châ mơnhông tơtêk, tung pơla mê, kuăn ‘nĕng  rơpŏng ki iâ mơngế châ mot pêi cheăng a  kŏng ti, a mâu hngêi kơmăi pêi lo liăn tơniăn.

Pakĭng mê, luât pơkâ tŏng kum, pro tơ’lêi hlâu mơnhông cheăng kâ, mâu khu tơrŭm cheăng kal kí, rêh ối pơlê pơla djâ troăng a hdrối cho Măt trâ̆n tơnêi têa đi đo kơhnâ hnê tối, tơkŭm khu môi tuăn tâi tâng kuăn pơlê. Ing mê, kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo rơtế rêh ối tơdjuôm đi đo hnê tối dêi pó, tŏng kum dêi rơpó tung mơnhông cheăng kâ rơpŏng hngêi troh pêi pro mâu tơdroăng mơhnhôk pêi dêi pơlê cheăm.

Tơdroăng tơxâng mơnê cho ôh tá xê kôm kro mơdrŏng ‘nôi nếo kum dêi rơpó mê kuăn pơlê kum dêi rơpó sap ing ối xơpá. Sap ing kơ’nâi hâi tơnêi têa châ tơleăng lĕm  hơnăm 1975, Trà Vinh pơxiâm pêi ƀă mơ-eăm tơkâ luâ xơpá xua tơplâ ƀă rak tơniăn tung pêi chiâk deăng.

Troh nôkố, cheăng kâ dêi kong pơlê pơtối mơnhông tơniăn, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê ôh tá la lâi pơtê mơdêk. Ing môi kong pơlê ai vâ chê tơdế kơxô̆ kuăn pơlê kơtiê a poăng hơnăm pơxiâm mơjiâng kong pơlê hơnăm 1992, nôkố kơxô̆ rơpŏng xăm kơtiê ối 56%; pêi lo liăn rêm ngế châ lối 63 rơtuh liăn/hơnăm. Mơjiâng tơmeăm khoăng  pơtối mơjiâng pro ƀă hlối pêi klêi.

Troh nôkố lâp tung kong pơlê ai 80/85 to cheăm châ mơnhên tối thôn pơlê  rêh ối cheăng kâ tiô túa nếo. Ai tiah mê cho kơnôm ing hnoăng pơkuâ hnê dêi Đảng, ing kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo  tung kong pơlê Trà Vinh  đi đo pơtối rak vế ki tơrŭm môi tuăn dêi rơpó, pơtối pêi pro tơdroăng khên tơnôu môi tiah ton nah tung tơplâ hâi măng, ‘no hnoăng pêi cheăng  mơjiâng tơdroăng rêh ối nếo.

Pôa Phan Tiết Cường, Kăn phŏ Vi ƀan Măt trâ̆n tơnêi têa Việt Nam kong pơlê Trà Vinh tối:

“Tơkâ luâ mâu rôh Kăch măng, kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo rêm kơvâ cheăng mâu kăn khu râ, hiăng tơrŭm chiâng ivá rơdêi tâi tâng tơkŭm dêi rơpó. Mê cho ƀai hriâm tơrŭm môi tuăn dêi rơpó rêm hdroâng kuăn ngo hiăng chiâng ƀai hriâm plâ rơxông dêi Đảng bô̆ ƀă kuăn pơlê tung kong pơlê Trà Vinh.

Tung mâu hơnăm mơjiâng tơnêi têa, tâi tâng Măt trâ̆n ƀă mâu khu grup cheăng kal kí, rêh ối pơlê pơla rêm râ, kơhnâ tơrŭm pêi pro, séa ngăn mâu tơdroăng tơkêa pro; pêi  tro luât pơkâ ƀă mâu ngế ai hnoăng tơnêi têa, mâu kơtiê, mâu ngế vâ chê kơtiê... veăng ‘no hnoăng mơjiâng khu tơrŭm môi tuăn dêi rơpó tung kong pơlê’’.

Ƀă ivá rơdêi tâi tâng mâu lêng ƀă kuăn pơlê, tơrŭm mâu hdroâng kuăn ngo pơtối rak vế pơkâ, Ki xiâm dêi tơdroăng pơkâ cho troh hơnăm 2030, mơnhông cheăng kâ tâng riân rêm kơpong kuăn ngo tung kong pơlê Trà Vinh ki iâ gá sap 6% hơnăm tơngi klêng. Pêi lo liăn rêm ngế kuăn ngo vâ tơ’mô ƀă pơkâ tơdjuôm dêi kong pơlê; kơdroh kơxô̆ rơpŏng kơtiê chu ối 3%. Ai 70% to cheăm kơpong kuăn ngo châ mơnhên tối, thôn pơlê nếo xông  tơƀrê. Troh hơnăm 2030 ai 40% ngế kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo ‘nâi pêi mâu kơvâ cheăng.

Vâ pêi klêi mâu pơkâ mê, pakĭng tăng liăn, kong pơlê kô mơdêk tâi tâng khu kăn kơvâ cheăng, hơ’lêh nếo tơdroăng mơdêk tơƀrê tung hnoăng cheăng rak ngăn tơnêi têa ‘na tơdroăng cheăng kuăn ngo; hnê  ƀă tơbleăng pêi mâu tơdroăng tơkêa pro, luât pơkâ pêi mâu tơdroăng ‘na kuăn ngo.

Pôa Hà Thanh Sơn, Kăn phŏ hnê ngăn kuăn ngo kong pơlê Trà Vinh ăm ‘nâi:

“Tung la ngiâ pin tơkŭm hnê tối vâ kum kuăn pơlê pin hlê hnoăng cheăng pêi tung mơnhông cheăng kâ-rêh ối, vâ tơdroăng rêh ối rế châ xông tơƀrê. Má péa nếo, pơtối ƀă mâu tíu pêi cheăng, kơvâ cheăng pêi tơniăn tung mâu tơdroăng cheăng sap ing rah xo ta troh tí tăng ngăn, veăng séa ngăn vâ pơtối pêi tơbrê’’.