VOV4.Xơ Đăng- Kong pơlê Sơn La ai 12 hdroâng kuăn ngo rơtế rêh ối, tung mê, hdroâng kuăn ngo iâ mơngế châ vâ chê 85%. Pơla hdrối kố nah, kong pơlê Sơn La hiăng tơ-uân kơnôm ing tơdroăng tŏng kum dêi Chin phuh vâ mơ’no liăn mơjiâng pro hngêi pêi cheăng, troăng prôk, cho vâ thăm mơdêk tơdroăng pêi cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla. Kơnôm tiah mê, tơdroăng rêh ối dêi hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế a kong pơlê kố hiăng châ ‘mâi mơnhông mơdêk păng ‘nâng.

Ing tơdroăng tŏng kum dêi troăng hơlâ tŏng kum hdroâng kuăn ngo ƀă Hngêi arak liăn kum rêh ối pơlê pơla tơring Mộc Châu, rơpŏng Sừng Thị Giá, ối a pơlê Tà Phềnh, cheăm Tân Lập, tơring Mộc Châu châ mung kơxô̆ liăn pêt mơjiâng tơmeăm, păn mơnăn mơnôa mơnhông mơdêk cheăng kâ. Ki nhên, sap ing kơxô̆ liăn mung, rơpŏng nâ pêt 200 xiâm krui ngeăm, păn chu, păn í. Sap hơnăm 2019 troh nôkố, rơpŏng nâ Giá hiăng châ xo dêi tơmeăm, tê tơmeăm rêm hơnăm châ sap ing 4 troh 5 tâ̆n krui ngeăm, hrĭng to í, chât to chu.

Cheăm Tân Lập, tơring Mộc Châu ai 15 pơlê, kơpong kuăn pơlê rêh ối, hdroâng kuăn ngo châ lối 90%. Kơnôm mâu tơdroăng, troăng hơlâ tŏng kum ‘na xăm kơklêa, kơdroh kơtiê, môi tiah: Tơdroăng 30a, tơdroăng 135, tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo, ngiâ méa thôn pơlê cheăm mâu hơnăm hiăng hluâ ai hên tơdroăng pơ’lêh châ tơƀrê; tơdroăng rêh ối tơmeăm khoăng, hiâm mơno dêi kuăn pơlê châ mơdêk; rêm hơnăm cheăm ai hên rơpŏng hluăn ing kơtiê mơ-eăm pro kro mơdrŏng tơxâng.

Troh nôkố kơxô̆ rơpŏng kơtiê dêi cheăm bu u ối 2,4%. Pôa Bàn Văn Phương, Phŏ hnê ngăn Viƀan cheăm Tân Lập, tơring Mộc Châu tối ăm ‘nâi:

“Kơnôm ai troăng pơkâ pêi, troăng hơlâ dêi Đảng ƀă Tơnêi têa, tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê ai tơdroăng ki pơ’lêh ƀă mơnhông mơdêk tơxâng, kơdroh pá puât tâng pơchông ƀă mâu hơnăm hdrối, hên rơpŏng hiăng ai tơmeăm kâ tơmeăm ‘măn, rôe mâu tơmeăm khoăng, tơmeăm xúa tung rơpŏng. Tung la ngiâ, cheăm kô pơtối séa ngăn mâu rơpŏng kơtiê, vâ chê kơtiê vâ pơtối tơmâng, pro tơ’lêi hlâu vâ kuăn pơlê hluăn ing kơtiê’’.

Kuăn pơlê kơpong kong ngo châ hnê mơhno kih thuât pêt krui kơxái

Sap hơnăm 2020 troh nôkố, ƀă kơxô̆ liăn ing liăn tơdroăng pêi 135 lối 12,7 rơtal liăn, tơring Yên Châu hiăng mơ’no liăn mơjiâng nếo, rơnêu mâu troăng klông thôn pơlê; mơ’no liăn tâp trăng, hnhâng troăng kơxái on tơhrik, hngêi trung hriâm, hngêi pơkeăng cheăm. Troh nôkố, mâu troăng kân tung cheăm, pơlê châ tôh ƀê tong; lối 93% pơ’leăng mâ kuăn pơlê thôn pơlê châ xúa têa krúa; châ tơmeăm hrik chuâ hdoăng têa krúa châ xing xoăng ăm kuăn pơlê xúa, châ mơjiâng; hên cheăm kơpong kong ngo ai hngêi pơkeăng cheăm châ tro tiô pơkâ tơnêi têa ‘na khăm pơlât; lối 95% kơbong hriâm kơpong kong ngo châ mơjiâng krá kâk ƀă hía hé.

Pôa Lừ Văn Chung, Kăn pơkuâ ƀơrô hdroâng kuăn ngo tơring Yên Châu, kong pơlê Sơn La, tối ăm ‘nâi:

“Hên rơpŏng hdroâng kuăn ngo hiăng chiâng xúa khoa hok kih thuât tung pêt mơjiâng tơmeăm, mơ’no liăn pêt hên tơmeăm ƀă thăm pơ’lêh tung pêt mơjiâng tơmeăm tiô troăng pêt mơjiâng tơmeăm tê vâ mơ-eăm hluăn ing kơtiê, kơxô̆ rơpŏng kơtiê kơdroh tiô hơnăm. Hên tơmeăm hngêi trăng troăng klông châ mơ’no, mơjiâng kân rơdâ pro pơ’lêh nhên ngiâ méa thôn pơlê; tơdroăng hnê hriâm, hnê mơjiâng, rak ngăn ivá kuăn pơlê pơtối châ thăm pêi păng ‘nâng’’.

Rêm hơnăm, hên rơpŏng hdroâng kuăn ngo a Sơn La hluăn ing kơtiê kơnôm troăng hơlâ tŏng kum dêi Tơnêi têa

Rơtế ƀă tơring Yên Châu, tơring Mộc Châu, mâu tơring ki ê a Sơn La xuân hiăng ƀă dế pêi pro châ tơƀrê mâu tơdroăng pêi, troăng hơlâ tŏng kum ƀă kơpong hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê. Pakĭng mâu troăng hơlâ tŏng kum ‘na cheăng kâ, mâu tơring xuân tơmâng troh tơdroăng hnê hriâm, khăm pơlât, khôi túa lĕm tro ƀă hía hé, a kơpong kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo.

Troh nôkố, 100% mâu cheăm kơpong hdroâng kuăn ngo a kong ngo dêi kong pơlê ai hngêi trung hriâm sap ing râ mauh yăo, râ má môi troh râ má péa; tâi tâng mâu cheăm ki pá puât pơrá ai mâu lâm tung pơlê tơ’lêi ăm hok tro lăm hriâm ƀă hía hé. Rơtế amê, tơdroăng rak vế, mơnhông mơdêk ki kơnâ khôi túa lĕm tro dêi mâu hdroâng kuăn ngo đi đo châ kong pơlê tơmâng hnê mơhno đi đo.

Nôkố 100% mâu cheăm kơpong hdroâng kuăn ngo dêi kong pơlê châ mơ’no liăn ƀă rak tơdroăng pơtâng tối a pơlê, cheăm, tíu pơtroh kơthô mơhno khôi túa lĕm tro cheăm, kơtuh kơxop mơ-éa luât. Hrĭng kơpong kuăn pơlê rêh ối ối tung kơpong hdroâng kuăn ngo ai hngêi mơhno túa lĕm tro châ plah tiô pơkâ. Kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo thăm veăng mơjiâng tơdroăng rêh ối rơkê; rak ƀă mơnhông mơdêk tơdroăng mơhno túa lĕm tro, hơdruê xuâng; rak vế ƀă mơnhông mơdêk mâu tơmeăm mơhno khôi túa lĕm tro hdroâng kuăn ngo, mơdât ƀă troh tah mâu tơdroăng pro xôi pơlê pơla.

Pôa Lường Văn Toán, Phŏ pơkuâ Khu pơkuâ hdroâng kuăn ngo kong pơlê Sơn La tối ăm ‘nâi:

“Mâu troăng hơlâ mê châ pêi pro nhên hiăng kum mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo, pro ăm ngiâ méa hdroâng kuăn ngo mơnhông mơdêk tŭm têk. Hngêi trăng troăng klông ki má lối cho troăng kân, on tơhrik, long rơchôa hno têa, hngêi trung hriâm ƀă mâu tơmeăm kum ăm pơlê pơla ki ê châ mơdêk nhên; kơxô̆ rơpŏng kơtiê kơpong hdroâng kuăn ngo kơdroh chôa ‘lâng sap ing 3 troh 5%/hơnăm, kum kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo pơ’lêh ‘na hlê plĕng, pơ’lêh nếo ‘na khôi túa pêt mơjiâng tơmeăm, mơdêk xo hnoăng liăn tơniăn ƀă pơ’lêh tơdroăng rêh ối, ki rơhêng vâ tối apoăng cho hiăng mơjiâng tơdroăng cheăng kâ kơchơ tê mơdró’’.

Nôkố, kong pơlê Sơn La hiăng mơjiâng tơdroăng tơkêa bro, Pơkâ dêi Khu pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng kong pơlê ‘na ‘’Mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo kong pơlê Sơn La hneăng hơnăm 2021 – 2025, mơnhên pêi la ngiâ troh hơnăm 2030’’ vâ pơtối pêi pro tơtro mâu pơkâ mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla, mơhnhôk hên khu râ ăm mơ’no liăn cheăng mơnhông mơdêk, kơjo mơ’no liăn kơdroh kơtiê krá tơniăn, tah lôi mâu tơdroăng pá puât, tơdroăng ki tô tuăn dêi kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo; thăm xúa mâu tơdroăng ki rơkê khoa hok kih thuât tung pêt mơjiâng tơmeăm.

Ing mê kơdroh kơtiê krá tơniăn, mơdêk tơdroăng rêh ối tơmeăm khoăng ƀă hiâm mơno ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo kong pơlê Sơn La.

VOV Tây Bắc chêh

A Sa Ly tơplôu ƀă tơbleăng