Nôkố, tâi tâng mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah a kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo cho 29.567 ngế (kơxô̆ riân ngăn a hơnăm 2021). Mâu hơnăm hiăng hluâ, tơdroăng tơbleăng ăm pêi pro ƀă po rơdâ pêi pro mâu troăng hơlâ ăm mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă hnoăng cheăng dêi mâu khu tơrŭm cheăng, ngế krê tơdjâk tung tơdroăng pơkuâ, mơhnhôk kuăn pơlê gak kring tơniăn, vế ngăn Tơnêi têa.
Tơdroăng kơ-êng, mơhnhôk, tŏng kum tơmeăm khoăng ƀă hiâm mơno ăm mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah tung pơla kố nah châ tơdah hên tơdroăng ki tơmâng, hnê mơhno ƀă pêi pro teăm tơdrêng tŭm. Troăng hơlâ tŏng kum ƀă mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo hiăng pro troăng hơlâ tơ’lêi hlâu vâ khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng, khu râ kăn pơkuâ, kơvâ cheăng, rêm râ, kong pơlê ƀă ki rơhêng vâ tối cho mâu ngế ki pêi cheăng tŏng kum hdroâng kuăn ngo hbrâ mơhnhôk ƀă mơnhông tâi tâng hnoăng ki kal dêi rêm ngế ki kuăn pơlê loi tơngah. Ing mê, vâi mơnhông mơdêk hnoăng pêi pro kơtăng tung mâu kơvâ cheăng dêi tơdroăng rêh ối pơlê pơla, ai hên tơdroăng veăng kum păng ‘nâng tung mâu tơdroăng tơ’noăng pâ nhuô̆m tơnêi têa, mơnhông cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla, xăm kơklêa - kơdroh kơtiê, mơjiâng tơdroăng rêh ối mơhno khôi túa lĕm, thăm pro rơdêi, rak krá tơniăn tâ khu rŭm môi tuăn hdroâng kuăn ngo, rak gâk kring tơniăn cheăng kal kí, tơniăn lâp pơlê pơla ƀă rak vế kong prâi loăng pơlái kong kế a kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo.
Tung roh trâm mâ mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah a kong pơlê achê kố, pôa Đỗ Trọng Hưng, Kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng kong pơlê Thanh Hóa mơnhên, khu mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo hiăng thăm veăng ƀă mơhnhôk kuăn pơlê veăng mâu tơdroăng dêi pơlê pơla, ai hên tơdroăng veăng kum ăm tơdroăng mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla. Ƀă tơdroăng ki loi tơngah, túa ki rơkê plĕng ƀă tơdroăng ki hlê plĕng, mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah đi đo djâ troăng ahdrối, thăm pơtâng tối, mơhnhôk vâi krâ kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo pêi tiô troăng hơlâ, troăng pơkâ pêi dêi Đảng, troăng hơlâ, luât dêi Tơnêi têa; mơjiâng khu rŭm môi tuăn hdroâng kuăn ngo ƀă gâk kring tơniăn, vế krá pơlê pơla, mơdêk cheăng kâ; rak vế khôi túa lĕm, mơnhông mơdêk khôi túa lĕm hdroâng kuăn ngo. Pôa Đỗ Trọng Hưng pâ thế:
‘’Á pâ thế mâu ngế ki kuăn pơlê loi tơngah tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo pơtối mơnhông mơdêk hnoăng ki xiâm dêi tơná, đi đo djâ troăng ahdrối tung pêi cheăng tơdroăng rêh ối rêm hâi, mơhnhôk djâ rơpŏng nhŏng o, kuăn pơlê tíu kuăn pơlê rêh ối pêi pro tro troăng hơlâ dêi Đảng, troăng hnê tơdjâ luât dêi Tơnêi têa, thăm veăng pêi mâu tơdroăng tơ’noăng pâ nhuô̆m tơnêi têa, tơkŭm mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla, thăm pêt mơjiâng tơmeăm, mơ-eăm hluăn ing kơtiê krá tơniăn, hbrâ ti tăng, xúa ƀă pêi pro mâu troăng mơnhông mơdêk cheăng kâ châ tơƀrê, ing mê, hnê mơhno kuăn pơlê rơtế pêi pro. Đi đo rak tơrŭm achê dêi pó ƀă khu râ kăn pơkuâ ƀă khu cheăng tung tơplâ mơdât mâu ngế xôi, mơdât tơdroăng pơtâng tối, mơjiâng tơdroăng djâ khôp ki ôh tá tro luât tung kơpong hdroâng kuăn ngo, rak ƀă mơnhông mơdêk khôi túa lĕm dêi hdroâng kuăn ngo, ƀă hlối xut tah lôi mâu khôi túa ki ôh tá lĕm tro, mơjiâng pơlê mơhno khôi túa lĕm, kơpong kuăn pơlê rơkê, kum mơjiâng pơlê xiâm rế hía rế rơkê, kro mơdrŏng lĕm ƀă tiô túa nếo’’.
Mâu hơnăm hiăng hluâ, tơdroăng rêh ối, pêi lo tơmeăm khoăng ƀă tuăn mơno dêi vâi krâ hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo châ pơ’lêh nhên, kơxô̆ rơpŏng kơtiê tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo kơdroh rĕng; vâi krâ kuăn pơlê rế hía rế loi tơngah ing pơkuâ dêi Đảng, pơkuâ dêi Tơnêi têa, kum rak tơniăn gak kring kal kí, tơniăn pơlê pơla. Ai tơdroăng kố cho kơnôm tơdroăng veăng kum dêi khu mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah. Tiô pơkâ kơxô̆ 12/2018/QĐ-TTg, ngế ki kuăn pơlê loi tơngah kô châ tŏng kum tơmeăm, mơhnhôk hiâm mơno klăng roh Têt Lo hơnăm nếo, Têt dêi mâu hdroâng kuăn ngo; Lăm kơ-êng, tŏng kum drêng châi tamo; trâm pá puât; châ tối tơbleăng ăm tơdroăng kal ing mâu lâm hnê mơhno, hnê tơ’nôm tơdroăng pêi cheăng; lăm ngăn, hriâm tâp, hnê dêi pó túa ki rơkê tơtro ƀă xing xoăng ăm hlá tơbeăng ƀă hía hé.
Pakĭng mê, mâu khu râ kăn pơkuâ hnê ngăn cheăng Đảng, khu râ kăn pơkuâ, Măt trâ̆n Tơnêi têa, rêm râ kal kí – rêh ối pơlê pơla hiăng tơkŭm po xing xoăng rêm hneăng hlá tơbeăng Hdroâng kuăn ngo ƀă Mơnhông mơdêk ƀă hlá tơbeăng kong pơlê ăm tâi tâng mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah lâp tơnêi têa; tơkŭm po 4.453 hneăng hôp tối tơbleăng, tối pơtâng tơdroăng kal; tơkŭm po 1.882 tơdroăng hnê pơtâp, hnê mơhno tơdroăng pêi cheăng; tơkŭm po 24.303 roh lăm pôu ngăn, trâm mâ hriâm tâp túa ki rơkê tơtro a mâu kong pơlê, pơlê kong kơdrâm ƀă a pơlê kong xiâm Hà Nội ăm mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah lâp tơnêi têa.
Krê tung mâu hneăng hôp tối tơbleăng ăm tơdroăng, ngế ki kuăn pơlê loi tơngah ‘na tơdroăng kal kí, cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla dêi kong pơlê hơnăm hdrối ƀă pơkâ pêi hơnăm la ngiâ; châ tối ăm ‘na tơdroăng gâk kring kal kí, tơniăn lâp pơlê pơla dêi kong pơlê ƀă tung lâp tơnêi têa; ‘na mâu tơdroăng pêi ki ôh tá lĕm nếo, troăng pêi ton xŏn pro ôh tá tơniăn lĕm hơniâp lĕm dêi mâu ngế ki ‘mêi ‘nhê Tơnêi têa Việt Nam ƀă tơdroăng pêi pro tŏng kum hdroâng kuăn ngo tung la ngiâ. Ki rơhêng vâ tối, Khu pơkuâ hdroâng kuăn ngo kong pơlê ối tơkŭm po ăm hên ngế ki kuăn pơlê loi tơngah, ki má lối cho mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah hơnăm ối nếo lăm hriâm tâp, tối ăm dêi pó túa ki rơkê tơtro, lăm pôu ngăn mâu tơmeăm pêi mơnhông cheăng kâ. Kố cho tơdroăng ki tơ’lêi hlâu, roh tơ’lêi vâ mơnhông mơdêk, po rơdâ mâu troăng tơmiât pêi, troăng pêi cheăng kâ rơkê, châ tơƀrê tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo. Pôa Nguyễn Văn Sài, Kăn phŏ pơkuâ Ƀơrô pêi cheăng – mô đô̆i rong râ – rêh ối pơlê pơla – hdroâng kuăn ngo tơring Văn Lãng, kong pơlê Sơn La tối ăm ‘nâi:
‘’Ngin kô mơ-eăm tơkŭm tơdroăng hnê mơhno, mơnhên troăng prôk la ngiâ pro ti lâi mơnhông mơdêk hnoăng mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah tối tơdjuôm, mơnhên troăng prôk la ngiâ ki má lối cho khu mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah hơnăm ối nếo vâ mơnhông mơdêk hnoăng, hên ngế ki kuăn pơlê loi tơngah hơnăm ối nếo mê vâi kô kum hên ivá, ki rơhêng vâ tối vâi ƀeăn ƀĕng tâ tung mơnhông mơdêk cheăng kâ rơpŏng ƀă tơkŭm mơhnhôk vâi krâ kuăn pơlê ƀă hiá hé’’.
Ing mâu lâm hnê mơhno tối ăm tơdroăng kal, mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah ối châ tối tơbleăng ăm tơdroăng kal ki nếo ‘na troăng hơlâ, troăng pơkâ pêi dêi Đảng, troăng hnê tơdjâ luât dêi Tơnêi têa; tơdroăng mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla ƀă rak krá tơniăn cheăng lêng – gâk kring; tối tơbleăng ăm tơdroăng ‘na rak vế khôi túa lĕm tro ƀă rŭm môi tuăn hdroâng kuăn ngo a kong pơlê. Ki rơhêng vâ tối, mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah châ hnê ăm, ‘nâi mâu tơdroăng ki xiâm, troăng pơtâng tối, mơhnhôk tung kơpong vâi krâ hdroâng kuăn ngo vâ pro xiâm kối tung tơdroăng pơtâng tối mơhnhôk kuăn pơlê a pơlê. Tiô jâ Ma Thị Như Trang, Kăn phŏ hnê ngăn Mât trâ̆n tơring Hàm Yên, kong pơlê Tuyên Quang:
‘’Nôkố lâp tơring ai 195 ngế ki kuăn pơlê loi tơngah tung vâi krâ hdroâng kuăn ngo, kố cho mâu ngế ki kơhnâ rơkê tung pêi pro tơdroăng pơtâng tối mơhnhôk vâi krâ kuăn pơlê a pơlê, cheăm tung pêi pro troăng pơkâ dêi Đảng, troăng hơlâ luât dêi Tơnêi têa, ki rơhêng vâ tối tung tơdroăng xut tah kơklêa kơdroh kơtiê, mơjiâng thôn pơlê nếo’’.
Tơdroăng tối tơbleăng ăm mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah ôh tá xê to kơchâi kâ ‘na hiâm mơno mê cho mơ-éa chêh ki hnê mơhno tơdroăng ki kal, mâu mơ-éa vâ mơngế ki kuăn pơlê loi tơngah pêi pro tro tơdroăng pơtâng tối troăng pơkâ pêi, troăng prôk dêi Đảng, troăng hơlâ luât dêi Tơnêi têa troh ƀă vâi krâ kuăn pơlê mâu hdroâng kuăn ngo; tối ‘na túa ki rơkê tơtro ‘na mơnhông mơdêk cheăng kâ – rêh ối pơlê pơla, xăm kơklêa kơdroh kơtiê ƀă kum tung tơdroăng rak vế, mơnhông mơdêk khôi túa lĕm mâu hdroâng kuăn ngo tung pơlê, cheăm ƀă hía hé. Ing mê hiăng kum vâi krâ hdroâng kuăn ngo mơdêk hlê plĕng, mơdêk tơdroăng rêh ối kế tơmeăm khoăng ƀă hiâm mơno ăm rơpŏng, pơlê pơla rak krá tơniăn kal kí kơpong hdroâng kuăn ngo, kong ngo ƀă tơkăng kong.
Viết bình luận