Hngêi tơbâ dêi pôa Trường Chinh, Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng a tơring Xuân Trường, kong pơlê Nam Định, ối ‘măn rak hên mâu hlá mơ-éa chêh, tơmeăm kơnía git ton nah chêh ‘na tơdroăng rêh ối pêi cheăng ăm kăch măng dêi Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng. Malối, tíu kố ối ‘măn rak Hlá mơ-éa - “Đề cương ‘na túa lĕm tro Việt Nam” xua pôa Trường Chinh, Kăn xiâm pơkuâ hnê ngăn Đảng a khế 2/1943.

Hơnăm 1943, dế xâ Pơhlăng, phát xit Nhuk pơkuâ nah, 90% ngế kuăn pơlê ôh tá ‘nâi chư, tơdroăng rêh ối pá puât, hên mâu ngế rơkê dêi Việt Nam tô tuăn, tơchĕng ôh tá tro. Xua mê, sap hâi teăm châ pơkuâ, Đảng hiăng pơkâ: tơdroăng kal pêi pro drêng kố môi tuăn hlê plĕng, tuăn mơno, troăng rơhlâ hnê hriâm ăm mâu ngế ki rơkê, mơjiâng tơdroăng mơhno túa lĕm tro ăm kuăn pơlê, vâ tah ki plong kol dêi  kuăn pơlê…

Đề cương ‘na túa lĕm tro Việt Nam pơxiâm châ pơtih Luât pơkâ ki apoăng ‘na túa lĕm tro dêi Đảng Kŏng sản Việt Nam. Phŏ Yăo sư, tiê̆n sih Nguyễn Toàn Thắng, cho ngế xiâm ngăn ‘na Viê̆n mơhno Túa lĕm tro ƀă mơnhông mơdêk, Hok viện chĭnh trĭ Kuô̆k ya Hồ Chí Minh tối:

“Đảng hiăng rĕng hlê nhên tơdroăng ki kal dêi tơdroăng túa lĕm tro, kuăn mơngế Việt Nam. Xua mê, hơnăm 1943 Đảng hiăng púi vâ ‘na tơdroăng Túa lĕm tro nếo, drêng pin châ pơkuâ kô mơjiâng túa lĕm tro nếo. Mê cho túa lĕm tro kăch măng ƀă pin kô mơjiâng túa lĕm tro mê tiô pái tơdroăng. Mê cho “pơ’lêh hdroâng mơngế’’, “pơ’lêh tiô khoa hok’’ ƀă “pơ’lêh kuăn pơlê’’. Tung hlá mơ-éa chêh Đề cương mê, Đảng pin xuân hiăng pơkâ nhên tơdroăng tơrŭm pơla kăch măng kal kí  ƀă kăch măng túa lĕm tro, cho thế pêi klêi ‘pơ’lêh kăch măng tiô túa lĕm tro “klêi mê’’ pê klêi tơdroăng ‘mâi pơ’lêh tơdroăng rêh ối pơlê pơla”.

Tiô yăo sư Phong Lê, cho Viện trưởng Viê̆n Văn hok, Viê̆n Hàn lâm khoa hok xah hô̆i Việt Nam: Đề cương ‘na túa lĕm tro Việt Nam hơnăm 1943 djâ tơdroăng ki rơdêi môi tiah hiăng hbrâ kơmăng hdrối kăch măng, mơhno hnoăng pơkuâ ôh tá chiâng pơ’lêh dêi Đảng ƀă kăch măng Túa lĕm tro, vâ Túa lĕm tro cho mơhno troăng ăm kuăn pơlê prôk:

“Đề cương túa lĕm tro hơnăm 1943. Mê cho Luât, tơdroăng chêh ki apoăng. Hiăng ai Đề cương mê nếo ai tơdroăng tơrŭm mâu túa lĕm tro. Cho Pôa Hồ Chí Minh, Kăn xiâm hnê ngăn hneăng hdrối cho ngế ki mơjiâng, môi túa lĕm tro ki kân. Tung tơdroăng pêi pro dêi kăch măng mê thế ai mơhno troăng ƀă túa lĕm tro, mơhno troăng tơpui tơno vâ tăng môi troăng. Thế rơkê túa lĕm tro kân mê nếo tăng hlo troăng ki mê ƀă tung mê ki xiâm cho a Hồ Chí Minh’’.

Đề cương túa lĕm tro Việt Nam hiăng pơkâ nhên kăch măng lĕm tro vâ ƀlêi trâng thế ai Đảng pơkuâ, tơdroăng kố hiăng mơhno tung plâ pơkuâ djâ, Đảng đi đo tơmâng mơnhông mơdêk túa lĕm tro ƀă pôu râng hnoăng tơná ‘na túa lĕm tro.

A hneăng hôp tung lâp tơnêi têa rôh má 13, Đảng pin hiăng mơhno nhên, ‘no liăn mơjiâng túa lĕm tro ối ôh tá tơxâng ƀă tơdroăng kal kí, cheăng kâ.  Tơdroăng mê mơhno ki kơtăng, tung pơmơjiâng túa lĕm tro xuân môi tiah pơkuâ ngăn pơlê pơla. Kơ’nâi po hneăng Túa lĕm tro tung lâp tơnêi têa hơnăm 2021, tơdroăng mơhnhôk tăng liăn vâ mơnhông mơdêk ‘na mơhno túa lĕm tro cho tơdroăng ki châ tơmâng khât, hlá mơ-éa chêh vâ túa lĕm tro chiâng ki xiâm, ki mơhnhôk ăm tơdroăng vâ mơnhông cheăng kâ - rêh ối, vâ túa lĕm tro ‘’mơhno troăng ăm kuăn pơlê prôk’’.

Phŏ Yăo sư, tiê̆n sih Bùi Hoài Sơn, Ngế cheăng tung Vi ƀan Túa lĕm tro, Hnê hriâm dêi Kuô̆k hô̆i cho tối nhên: Xiâm ‘na mơhno túa lĕm tro ôh tá xê to tơdjâk tro liăn ngân mê ối cho luât - tơdroăng pơkâ tŏng kum ƀă mơngế ki pêi cheăng:

“Drêng pin tối troh xiâm ‘no liăn vâ mơjiâng pro cho môi xiâm ki kal ing tơdroăng ‘no liăn mơjiâng túa lĕm tro ‘nâi nhên troăng ki pin pêi a hdrối mơnhông mơdêk. Tơdroăng mê ôh ti xê to ai pơxúa ăm ‘na túa lĕm tro, mê ối pơ-eăng tro tơdroăng cheăng ki ê dêi tơdroăng rêh ối pơlê pơla, mê cho: cheăng kâ, hnê hriâm lơ khoa hok kŏng ngê̆… tŭm tơdroăng ki ê tung rêh ối pơlê pơla, tá kal kí.

Xua ti mê ‘no liăn ngân tung tơdroăng mơhno túa lĕm tro cho túa vâ ‘no liăn cheăng ăm tơdroăng mơnhông mơdêk tơdjuôm dêi tơnêi têa’’.

80 hơnăm hdrối mê hía nah ing luât mơhno túa lĕm tro apoăng, tung rêm rơxông kăch măng, Đảng ƀă tơnêi têa pin nhoăm tơdroăng pơtối rak vế túa lĕm tro vâ mơjiâng ki rơdêi dêi tâi tâng kuăn pơlê vâ pro tơdroăng púi vâ chiâng tơdroăng ai khât.

Tơdroăng ki kal, a thế tơbâ pêi pro nếo Tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa ‘na túa lĕm tro, vâ pơ’lêh tơdroăng pêi pro vâ po troăng ƀă mơnhông mơdêk túa lĕm tro tơnêi têa. Kố cho tơdroăng ki kal, cho xiâm ‘na mơnhông kal kí, luât pơkâ vâ mâu tơdroăng ‘no liăn ki kân ‘na mơhno túa lĕm tro, tah ki xah pá ‘na mơngế pêi cheăng ‘na mơhno túa lĕm tro.

Kố xuân tơdroăng púi vâ dêi rêm ngế kuăn pơlê, vâ pơtối mơjiâng mơnhông  tơnêi têa Việt Nam mơnhông tơƀrê, pin tơrŭm la ôh tá tơklâ, xuân thế ối rak vế ki lĕm tro ton nah dêi túa lĕm tro Việt Nam.

Kơ’nâi 80 hơnăm, mâu tuăn mơno tơchĕng troh Đề cương ‘na túa lĕm tro xuân ối pơxúa mơhno môi tơdroăng pêi pro ôh tá pơtê dêi tơdroăng mơnhông mơdêk túa lĕm tro, troăng rơhlâ ƀă tuăn mơhno vâ pêi pro dêi Đảng ‘na túa lĕm tro, vâ mơ’nui mơhno ki rơdêi túa lĕm tro cho “mơhno troăng ăm kuăn pơlê prôk’’