Kơxop hlá mơ-éa Luât Tơnêi tơníu ki ‘mâi pơ’lêh ‘mot tơ’nôm mâu tơdroăng pơkâ ‘na rak ngăn, xúa tơnêi ối, tơnêi pêi chiâk tơrŭm ƀă tê mơdró; tơnêi tơkêa ôm hyô ai pơkâ ki tĭng; tơnêi mơjiâng bro kế tơmeăm a hbo plêng, kế tơmeăm tung kơdâm tơnêi, tơnêi mơjiâng sap ing hdi xo têa kơxĭ; pơkâ ‘na rak ngăn tơnêi gâk kring pơlê pơla cheăm bêng, gâk kring tơrŭm ƀă cheăng kâ vâ mơdêk mâu kơxô̆ liăn, ki ai hlâu tơnêi tơníu ƀă hên ki ê.

Pôa Trần Quý Bình, Kăn pơkuâ Khu pêi cheăng tơrŭm Hữu Nghị, kong pơlê Hà Giang pâ thế, tơdroăng pơkâ tơnêi pêi chiâk ƀă mâu cheăm tơring peăng kong ngo, kơpong hngế hngo kal tiô troăng pro tơ’lêi hlâu vâ kuăn pơlê hơ’lêh xúa tơtro ƀă khôi túa, tơlá xúa tơnêi dêi mâu kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo vâ pơxiâm xúa tơƀrê kơxô̆ liăn sap ing tơnêi.

Pôa Trần Quý Bình tơpui leăng:

“Ai hên tơnêi pêi chiâk la ôh tá chiâng pêt mâu kế tơmeăm la hiăng pơkâ tơnêi pêi chiâk mê ôh tá ăm vâi hơ’lêh xúa mê bro mơhrê tê kơtê, chúa lôi kơtê hlo hên khât, malối cho a peăng kong ngo kố ai hên tơnêi pêi chiâk ôh tá xúa la hiăng tro ối tung túa pơkâ chiâng tơnêi klâng mê ôh tá chiâng ‘mâi rơnêu túa pơkâ gá tro mơhrê ƀă ôh tá hơ’lêh xúa chiâng tơnêi pêi chiâk ki ê mê hlá mơ-éa chêh bro hơ’lêh gá xơpá khât, gá athế pơtroh Hô̆i đong hnê ngăn, luâ hên tơdroăng ki séa ngăn ƀă hrá mê gá tơdjâk troh ngế ki ai tơnêi la vâi rơhêng vâ hơ’lêh xúa ôh tá tơnêi pêi chiâk ki ê”.

Kơxop hlá mơ-éa Luât tơnêi tơníu ki ‘mâi pơ’lêh xuân ‘mot tơ’nôm túa pơkâ ‘na hâi khế xúa tơnêi ƀă hâi khế kơlo xúa tơnêi pêi chiâk châ pơlâ a Chương 12 pơkâ tơdroăng ki xúa mâu túa tơnêi. Mâu ngế châ tơdah xo hơ’lêh tơnêi pêi chiâk châ po rơdâ ăm phêp tơkŭm cheăng kâ, rơpŏng hngêi, ngế krê ôh tá pêt mơjiâng kế tơmeăm a tơnêi pêi chiâk deăng (Troăng 213).

‘Mot tơ’nôm pơkâ ‘na mâu tơdroăng tơkŭm tơnêi tơníu ăm tơdroăng pêi chiâk, troăng hơlâ veăng kum xúa tơnêi, vêh ‘mâi rơnêu hnoăng xúa tơnêi ƀă mâu tơdroăng tơkêa tơkŭm tơnêi pêi chiâk; troăng hơlâ mơhnhôk khu tơrŭm, mâu rơpŏng, mâu ngế krê pêi pro tơkŭm tơnêi vâ pêi chiâk deăng.

Pôa  Hoàng Trọng Thủy – Ngế ki rơkê tung tơdroăng pêi chiâk tối tiah kố, mâu tơdroăng ‘mâi rơnêu kố tâng châ tơbleăng ƀă pêi pro tŭm mê kô veăng kum pro chiâng ivá rơdêi ăm tơdroăng mơnhông pêi chiâk:

“Drêng pin po rơdâ tơnêi tơníu mê tơdroăng xúa dêi tơnêi ƀă kuăn pơlê pêi chiâk ƀă tơdroăng pêi chiâk deăng kô châ mơdêk ƀă ivá kân má môi mê cho po rơdâ ƀăng tơnêi vâ tiah mê ƀăng tơnêi ăm phêp ‘mâi rơnêu luât tơnêi tơníu vâ po rơdâ tơnêi tơníu.

Tơnêi tơníu xua ngế ki lâi xúa mâu kuăn pơlê pêi chiâk tê mơdró rơkê lơ ngế ki ai liăn lơ ai ngế ki rơkê ‘na khoa hok kih thuât cho ngế ki tơrŭm lơ châ hên rơpŏng kuăn pơlê pêi chiâk vâ pêt kế tơmeăm ai kế tơmeăm pêi lo dâi lĕm, ivá mơnhông pêt hên tâ, kế tơmeăm pêi lo ing chiâk deăng dâi lĕm tâ”.

Kơxop hlá mơéa Luât Tơnêi tơníu ki ‘mâi pơ’lêh châ mơnhên tối ai hên tơdroăng ki nếo, tơƀrê, ai pơxúa tung mơdêk tơdroăng ki tơkŭm tơnêi vâ tơmiât troh mơnhông ivá pêi chiâk deăng túa pơkâ kân, rơkê. ‘Na hâi khế xúa tơnêi pêi chiâk dêi rơpŏng hngêi, dêi mâu ngế krê, Troăng 170 kơxop hlá Mơ-éa Luât Tơnêi tơníu ki ‘mâi pơ’lêh pơkâ kơlo tơdah xo pơ’lêh hnoăng xúa tơnêi dêi mâu ngế krê ôh tá luâ 15 rôh hâi khế kơlo pơcháu tơnêi pêi chiâk dêi mâu ngế krê ƀă rêm túa tơnêi.

Ƀă túa pơkâ kố, ƀăng tơnêi pêt hdrê loăng rêm hơnăm dêi mâu rơpŏng, mâu ngế krê xúa ki hên má môi cho troh 45 ha; ƀăng tơnêi pêt hdrê loăng ton hơnăm kơpong tơbăng 150 ha, kơpong thông ƀă peăng a ‘ngêi ai 450 ha; ƀăng tơnêi kong rak kơnhŏng têa, tơnêi pêt kong ai 450ha.

PGS – TS Trần Đình Thiên, Ngế ki rơkê ‘na tơdroăng cheăng kâ tối, mâu tơdroăng ki hơ’lêh dêi kơxop hlá mơ-éa kô kum tơ’mot tơdroăng ki veăng dêi khu mơdró kâ ‘no liăn tung pêi chiâk, ing mê mâu ivá tơnêi mơni kô châ mơdêk tơƀrê ƀă krá tơniăn tâ.

“Apoăng athế ai mâu khu mơdró kâ veăng tung mâu tơdroăng kố la nôkố kơxô̆ khu mơdró kâ veăng pêi chiâk bu iâ, malối cho tung tơdroăng kố khu mơdró kâ veăng cho mâu khu mơdró kâ ki kŭn, mê tơdroăng ki apoăng pro tiah lâi ăm vâi rế hía chiâng rế kân vâ bro ivá xiâm ăm tơdroăng kố vâ bro ăm khu mơdró kâ mơnhông pin athế ai môi tơdroăng pơkâ xiâm ki kal, mê cho troăng hơlâ ‘na tơnêi tơníu hơ’lêh, tâng ôh kuăn pơlê pêi chiâk kô athế chiu mâu tơdroăng ôh tá mơhúa, liăn ngân ôh tá châ mơnhông tơƀrê”.

Mâu tơdroăng pơkâ nếo ‘na rak ngăn ƀă xúa tơnêi pêi chiâk ki ‘mâi pơ’lêh kô veăng kum ‘mâi rơnêu tơnêi tơníu tiô troăng kơchơ tê mơdró, pêi pro tơdroăng ki pơkâ thế dêi mâu khu tơrŭm cheăng kâ, mơdêk tơdroăng tơkŭm tơnêi tơníu tiô troăng tơmiât pêt kế tơmeăm tung chiâk deăng kế tơmeăm túa pơkâ kân, tơkŭm ƀă krá tơniăn.