Ƀai 1: Têa tah hngêi pơtân, hngêi xi kơchoh-mơjiâng tuăn loi a mâu pơlê pơla Tây Nguyên

https://vov4.vov.vn/xodang/troang-mono-pro-xiam-ba-reh-oi-chinh-sach-va-cuoc-song/tea-tah-hngei-potan-tonhie-xi-kchoh-mojiang-hiam-tuan-loi-a-mau-pole-cheam-tay-nguyen-492224.vov4

Pôa Nguyễn Đức Lực, cho ngế ki pơkuâ ngăn ‘na tơdroăng mơjiâng pro hngêi trăng a cheăm Ia Ko, kong pơlê Gia Lai dế mơjiâng pro 10 toăng hngêi ăm rơpŏng kơtiê ƀă yă ai 60 toăng hngêi 1 toăng. Mâu toăng hngêi dế tung pơla hiăng vâ chê kêi, la pôa xiâm nếo tơdah xo kơxô̆ liăn ki iâ tê. Pôa Nguyễn Đức Lực ai tối tiah kố, têa tah hngêi pơtân cho hnoăng cheăng ki kân, mê ôh tá ai tơmiât riân ngăn tơdroăng ki tro lŭp châ tơkâ liăn tiah kố tiah mê:

“Tâi tâng kuăn pơlê tơdjuôm ivá têa tah hngêi pơtân, ki xiâm pin mơhnŏng vâ pêi pro xo. Pin xúa kơxô̆ liăn ki mơ’no mê vâ vâi krâ-nhŏng o ki chĕn liăn mâu tơmeăm rôe xơmong, meăm, prêi, pin riân tiô kơxô̆ liăn. Pin athế mơjiâng tơdroăng cheăng pêi vâ nhŏng o veăng pêi, môi tiah veăng mĕn pro hngêi, trâ văng nhâ, lơ krí kơphế a chiâk a deăng á, klêi mê a riân ngăn hnoăng cheăng vâi mê á kơdroh kơxô̆ liăn nhŏng o chĕn sap ing hơnăm kố troh hơnăm ki ê. Vâi pêi cheăng ăm á tiah mê to lâi hơnăm ah kô mơdrếo tâi kơxô̆ liăn vâi rôe meăm, xơmong, gât ki á”.

Hiăng rêh ối a pơlê cheăm kố ton, rơtế rêh kâ ối ƀă kuăn pơlê tơkâ luâ mâu tơdroăng pá puât, Viettel Kon Tum hên hơnăm hdrối mê hía nah đi đo kơhnâ khât tung pêi pro mâu tơdroăng cheăng tŏng gum kuăn pơlê, ki rơhêng vâ tối cho hnoăng cheăng tah lôi hngêi pơtân, hngêi xi kơchoh-hnoăng cheăng kâ ki tơ’ló păng ‘nâng xua Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng mơ’no. Pôa Diệp Trung Kiên-Phŏ Kăn hnê ngăn Viettel Kon Tum (hdrối nah) ai tối:

“Rak vế, pêi pro tiô rơkong krếo thế, tung hơnăm 2025, Viettel Kon Tum hiăng pâ phep Grup ki kố veăng ‘no kong pơlê ai 5 rơtal liăn vâ pêi hnoăng têa tah hngêi pơtân, hngêi xi kơchoh ƀă mơjiâng hngêi ối krá lĕm ăm mâu rơpŏng kuăn pơlê ki trâm tơdroăng xahpá a pơlê cheăm kố”.

Mâu khu mơdró kâ hiăng mot pêi cheăng ai hên hnoăng cheăng ƀă hnoăng têa tah lôi hngêi pơtân, hngêi xi kơchoh, mê mơhnhôk thế pôu râng hnoăng cheăng, hnun pâ thế khu râ pơkuâ ngăn cheăng kal kí mâu kong pơlê kơpong Tây Nguyên thăm rế hên, rế ó. Meluâ athế pêi pro hên hnoăng cheăng ki pá puât xua ôh tá tŭm kuăn mơngế ƀă ‘na chêh bro hlá mơ-éa vâ mơjiâng nếo, têa tah lôi hngêi pơtân, laga Gia Lai prế Dak Lak pơrá séa mơnhên ngăn i nhên ƀă rêm kong pơlê pơrá chêh bro hlá mơ-éa vâ têa tah lôi 8.100 toăng hngêi. Kơxô̆ ki mê ôh tá xê iâ, hnoăng cheăng ga kân, thăm nếo, dế trâm tơdroăng ki tơ’mot pơla mâu cheăm, kong pơlê, la mâu kong pơlê xuân ối pêi pro kơhnâ khât ‘na hnoăng cheăng ki kố, mơhnhôk khu râ cheăng ing tơnêi têa troh a pơlê cheăm. Pôa Siu Trung-Phŏ Kăn hnê nguăn Vi ƀan Măt trâ̆n tơnêi têa Việt Nam kong pơlê Gia Lai tối ăm ‘nâi:

“Khu hnê mơhno cheăng ‘na têa tah lôi hngêi pơtân dêi kong pơlê hiăng ai hlá kơthô krếo thế mâu khu mơdró, mơngế krê tung kong pơlê ƀă mâu kong pơlê ki ê mơhnhôk vâ veăng tơlo liăn ngân, kế tơmeăm, pakĭng kơxŏ liăn dêi tơnêi têa. Ing mê, pêi pro khŏm châ kêi hnoăng cheăng hiăng pơcháu, ai tơ’nôm mơngế, liăn ngân vâ pêi pro kêi đeăng hnoăng cheăng. Pakĭng mê nếo, khu lêng, kŏng an xuân hiăng mơhnhôk, veăng ‘no dêi hnoăng cheăng pêi vâ kring vế tơniăn ăm tơdroăng mơjiâng pro hgêi trăng kố”.

Sap ing lơ 1/7, kăn pơkuâ 2 râ păng ‘nâng pêi cheăng, mâu kong pơlê Dak Lak, Gia Lai, Lâm Đồng pơrá séa ngăn tâi tâng tơdroăng têa tah hngêi pơtân, xi kơchoh tối hiăng tơbleăng pro 20 rơpâu toăng hngêi ƀă lối 1.900 toăng tá hâi pro klêi. Mâu cheăm, bêng nếo hiăng châ pơcháu hnoăng cheăng khŏm pro klêi, hâi khế pro klêi mâu toăng hngêi ki má mơ’nui vâ tơdroăng têa tah hngêi pơtân, xi kơchoh tro tơdroăng pơcháu.

Jâ Nguyễn Thị Hồng Hạnh, ngế pơkuâ Cheăng kâ cheăm Čuôr Dăng, kong pơlê Dak Lak ăm ‘nâi, tung hơnăm 2025, tâi tâng cheăm ai 31 rơpŏng châ gum pro ăm hngêi nếo mê pơrá trâm pá tơdjâk troh tơnêi tơníu ƀă mơ-éa pro. Drêng pơhlêh túa kăn pơkuâ péa 2 ƀă châ pơcháu hnoăng cheăng nhên ‘na Tơdroăng têa tah hngêi pơtân, xi kơchoh, cheăm hiăng pêi pro kơhnâ xoăng cheăng dêi tơná.

“Xơpá kân má môi dêi vâi krâ kuăn pơlê ‘na tơnêi tơníu cho xua nôu pâ, nhŏng o ăm, diâp lơ pơtó la tá hâi pơhlêh inâi, klâ tơnêi; ai mâu tơdroăng ki ‘nâ dế ối tung tơnêi pêi chiâk tá hâi pơhlêh tơnêi ối. Xua mê, ngin hiăng tŏng gum vâi krâ kuăn pơlê pro mơ-éa pơhlêh, klêi mê klâ tơnêi, mê nếo pro mâu tơdroăng pơhlêh ăm inâi, lơ ăm diâp lơ pơhlêh pro tơnêi pro hngêi. Ƀă mâu mơ-éa chêh pro, kong chưk kô chêh pro hô sơ, mâu kơxô̆ liăn nâp hnoăng mơhá tơdjâk troh pro hngêi ối krê pơrá châ pro ăm tê kơtê”.

Mâu ivá mơ-eăm sap ing kăn pơkuâ, kuăn pơlê ƀă khu mơdró kâ, tơdroăng têa tah hngêi pơtân, xi kơchoh a Tây Nguyên hiăng châ tơbleăng tơdâng tơ’mô. Kăn pơkuâ ngăn Đảng mâu kong pơlê pro ngế ki hnê mơhno, tơniăn tơdroăng tơkŭm tŏng gum mâu tơdroăng tơvâ tơvân, mơdêk rĕng tơdroăng ki pro. Pôa Nguyễn Đình Trung, Ngế cheăng tung tíu xiâm Đảng, Kăn pơkuâ hnê ngăn Đảng Dak Lak, tối, hiăng ai mâu rôh tơmiât môi tiah ôh tá kâi klêi pêi tơdroăng têa tah hngêi pơtân, xi kơchoh, xua kuăn pơlê bu ai to tơnêi pêi chiâk lơ tơnêi dế inâi ngế ki ê. La ƀă tơdroăng ki môi tuăn sap ing kơpêng troh kong pơlê ƀă hnê mơhno teăm tơdrêng, mâu tơdroăng tơvâ tơvân đi đo châ tŏng gum:

“Khu pơkuâ hnê ngăn Đảng đi đo tơmâng ngăn troh tơdroăng kố. Séa ngăn tung tơdroăng ki ai khât a kong pơlê, Khu pơkuâ ngăn Đảng hiăng mơjiâng Khu hnê mơhno mơjiâng pro hngêi ăm rơpŏng kơtiê ƀă mâu rơpŏng châ tơnêi têa gum. Khu pơkuâ hnê ngăn Đảng hiăng pơkâ thế Vi ƀan hnê ngăn kong pơlê, mâu khu râ kơhnâ pêi pro tơdroăng kố, pro tiah lâi ăm tơƀrê, rak vế tro tơdroăng, tro ngế ki châ tŏng gum”.

Tơrêm to toăng hngêi nếo krá kâk dế châ pro a mâu pơlê cheăm Tây Nguyên, ôh ti xê gum kuăn pơlê tơniăn rêh ối pêi cheăng kâ, mê ối tơbêng tơdroăng loi tung mâu troăng hơlâ pơkâ tơtro, achê kuăn pơlê, xua kuăn pơlê. Pá rŏng mâu toăng hngêi mê cho tơdroăng ki tơrŭm krá tơniăn pơla Tơnêi têa ƀă kong pơlê, cho ivá dêi khu Kŏng an, Khu lêng, kăn pơkuâ cheăm kong pơlê, khu mơdró kâ ƀă kuăn pơlê veăng tơdjuôm.