VOV4.Xơ Đăng - Tơdroăng ki ôh tá tơdâng tơ’mô ‘na kơlo tŏng kum ăm tâi tâng mâu hdroâng kuăn ngo a mâu kơpong cho tơdrăng ki pro tơdjâk troh tơdroăng mơnhông mơdêk cheăng kâ ôh tá tơdâng tơ’mô. Tung tơdroăng ki ai khât, kơlo xơpá phá tơ-ê dêi rơpó, tơdroăng ki rơkê plĕng xuân phá tơ-ê dêi rơpó, khôi túa tơlá ƀă tơdroăng ki pêi cheăng kâ xuân phá tơ-ê dêi rơpó. Mê tơdroăng ki ‘no liăn gá pá vâ châ tơƀrê môi tiah tơdroăng ki rơhêng vâ. Xua mê, troăng hơlâ tŏng kum ki lâi ăm tơdroăng ki mơnhông mơdêk cheăng kâ rêh ối pơlê pơla kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă peăng kong ngo cho tơdroăng ki mâu kơ koan hriăn ngăn hdroâng kuăn ngo tơkŭm pêi pro tung pơla hdrối kố nah.

Ki khât ăm hlo a mâu pơlê cheăm hdroâng kuăn ngo, 1 rơpŏng hdroâng kuăn ngo ai châ xo tŏng kum dêi 4 tơdroăng tŏng kum pơrá phá, la xiâm mâu ki hrâ mơnguâ kơtiê cho tơnêi pêi kâ ƀă ôh tá hlê plĕng ‘na pê kâ mê kuăn pơlê hâi châ xo tơdroăng tŏng kum. Klêi ti tăng ngăn a kơpong hdroâng kuăn ngo ăm hlo: Kơxô̆ rơpŏng kơtiê mâu hơnăm hdrối nah kơdroh hên, la hâi krá tơniăn ton, kô ối tơ’lêi vêh kơtiê hên, hên mâu rơpŏng ôh tá ai tơnêi pê kâ, tơnêi pro hngêi ối, tơnêi hâi châ xúa têa krúa. A mâu tíu, luât pơkâ tơvâ tơvân, ôh tá ‘nâi thế kum pêi hdrối ki klâi, pêi tơdroăng klâi, pêi drăng lâi.

Hâi lơ 14/10/2021, Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng pơkâ Tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa tung mơnhông cheăng kâ rêh ối kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo pơla hơnăm 2021-2030. Pơla rôh má 1 sap hơnăm 2021- 2025 kô tơbleăng pêi 10 tơdroăng tơkêa bro tơleăng mơnhên tơdroăng ôh tá ai tơnêi pro hngêi ối, tơnêi pêi kâ, têa xúa ôu kâ; pơkâ xoăng, mơhno tíu ăm kuăn pơlê pro pơlê; mơnhông pêi chiâk pêt kong krá tơniăn; ‘no liăn mơjiâng tơmeăm khoăng ki ai pơxúa hdrối; mơnhông hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê mơdêk ki tơ-ƀrê ‘na mơngế pêi cheăng pơtối rak vế ki kơnía ‘na mơhno túa lĕm tro, tơdroăng hmâ pêi pro ki lê̆m ton nah rơtế ƀă mơnhông mơdêk ôm hyô, rak ngăn ivá ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo, ôh tá pơrah pơla kơdrâi ƀă kơnôu; ‘no liăn mơnhông khu hdroâng kuăn ngo ki iâ mơngế ƀă khu kuăn ngo ối kơtiê xơpá; lăm séa ngăn, tí tăng ngăn, tối nhên tơdroăng tơkŭm po pêi tơdroăng.  

Pôa Bùi Sỹ Lợi, Ngế phŏ Pơkuâ Vi ƀan ‘na tơdroăng rêh ối pơlê pơla dêi Kuô̆k hô̆i, tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa mơnhông cheăng kâ rêh ối kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo pơla hơnăm 2021-2030 pơkâ tung pơla pin dế ối 2 tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa, mê cho tơdroăng pơkâ tơnêi têa ‘na mơjiâng thôn pơlê nếo, ƀă tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa xăm kơtiê krá tơniăn ton.

Xua mê kal thế tối nhên tâi tâng 2 todroăng mê vâ ‘nâi nhên mâu tơdroăng ki ‘no liăn pêi cheăng mơjiâng tơmeăm khoăng ăm kơpong kong ngo ki tơ-ƀrê gá troh dâng lâi. Ki u ối mâu tơdroăng xiâm ki lâi hâi châ tơleăng mơnhên mê Tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa mơnhông cheăng kâ, rêh ối kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo thế tơleăng mơnhên klêi. Tiô tơdroăng pơkâ kơxô̆ 88 dêi Kuô̆k hô̆i cho ‘no liăn cheăng vâ tăng tơdroăng rêh ối ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo ƀă tơdroăng pơkâ mơdêk xo tơ’mot liăn, hơ’lêh tơdroăng rêh ối ƀă chôa kơdroh ki kơtăn hơngế pơla kong ngo ƀă kơpong tơbăng.

Pôa Bùi Sỹ Lợi tối nhên:

“Tung 10 tơdroăng tơkêa bro mê, nôkố dế mơnhên ƀă môi kơxô̆ liăn ‘no pơla  pêi cheăng krê ƀă pêi cheăng tơdjuôm  rôh apoăng ai 50 rơpâu rơtal liăn ăm ‘no mơnhông mơdêk cheăng kâ ƀă 54 rơpâu rơtal liăn ăm ‘no ‘na tơdroăng vâ hrê ‘na ki kố ki mê hrê đi đo, mê ngăn a môi kơxô̆ liăn ‘no pơla pêi cheăng krê ƀă pêi cheăng tơdjuôm mê ăm hlo nhên pin hâi tơmâng khât ‘na tơdroăng ‘no liăn mơnhông tơ-ƀrê, mê dế ăm hlo ‘no hrê ‘na tơdroăng cheăng kâ, xua mê thế riân ngăn ngên hdrối ‘nôi, pro ti lâi vâ tơdroăng pơkâ tăng cheăng pêi, vâ ai tơdroăng cheăng pêi hơ’lêh ki hlê plĕng dêi hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo, châ rôh vâ kuăn pơlê veăng pêi mâu tơdroăng mơnhông pêi chiâk vâ tăng tơ’nôm kơxô̆ liăn pêi lo’’.

Ăm ‘nâi, pơla hdrối kố nah ai hên tơdroăng pơkâ tŏng kum ki tơdjâk troh kơpong kố, la hên drêng hlâ mâu luât pơkâ tŏng kum mê ôh tá pêi pro tơdrâng tơ ‘mô, thăm nếo luât pơkâ mê ối tơvâ tơvân, pôa Đỗ Văn Sinh, Ngế cheăng tung Vi ƀan cheăng kâ dêi Kuô̆k hô̆i tối nhên troh Pơkâ 88 dêi Kuô̆k hô̆i ki Tơdroăng tơkêa bro tâi tâng mơnhông cheăng kâ rêh ối kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo pơla hơnăm 2021-2030 tâi tâng mâu tơdroăng hiăng tơleăng ‘na tơdroăng mê ƀă mơnhông cheăng kâ, rêh ối kơpong hdroâng kuăn ngo ƀă kong ngo pơla hơnăm 2021-2030 tro tiô tơdroăng pơkâ kơxô̆ 88 dêi Kuô̆k hô̆i, mê kô ai mâu luât pơkâ tơdrêng  tơdâng tơ’mô, ƀă kơxô̆ liăn tơkŭm vâ tơleăng mơnhên mâu tơdroăng pơkâ ăm kơpong mê.

Pôa Đỗ Văn Sinh tối tiah kố:     

“Tung hơnăm hdrối mê hía nah ai mâu tơdroăng tơkêa bro dêi Tíu xiâm tơnêi têa thăm nếo ing Tíu xiâm tơnêi têa ối hên khu xiâm kơvâ cheăng ki pơrá phá, a mâu kong pơlê ối ai hên mâu kơvâ cheăng pơrá phá. Tiô á, thế tơkŭm a 1 tíu xiâm, ing Tíu xiâm tơnêi têa kô pơcháu ăm 1 Khu xiâm, pá xôp kong pơlê xuân ai pơchau ăm 1 tíu vâ pin tơkŭm ivá ăm tơtro tiô luât pơkâ tŏng kum ôh tá tro tơvât, ôh tá tro lôi. Kố cho tơdroăng ki kal khât păng ‘nâng’’.

Nôkố, mâu kong pơlê hiăng tơbleăng luât pơkâ tŏng kum hdroâng kuăn ngo tung kong pơlê, rak tơniăn “Luât pơkâ ki mê kô troh kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo” châ rĕng má môi ƀă hlối tơ-ƀrê má môi, mơjiâng pơkâ xing xoăng liăn ‘no pêi cheăng mơjiâng tơmeăm khoăng ahdrối dêi tơdroăng pơkâ dêi tơnêi têa. Pôa Dương Văn Hào, Kăn xiâm phŏ hnê ngăn Vi ƀan tơring Võ Nhai, kong pơlê Thái Nguyên tối:

“Ing mâu luât pơkâ tŏng kum mê, hiăng pro tơ-ƀrê pơxúa khât tung tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê. Mê cho ki hlê plĕng dêi kuăn pơlê châ mơdêk pakĭng tơdroăng mơnhông tơ-ƀrê cheăng kâ  xuân ai hên ki pơ’lêh, tơdroăng tê mơdró mâu tơmeăm khoăng pơla mâu kơpong xuân tơniăn tro tâ há’’.

Tung pơla dế ai pơreăng COVID-19 tâ tú rơ-iô, hlối pro ton hâi ƀă liăn ngân iâ, Chin phuh kum pêi ahdrối mâu tơdroăng pơkâ, tơdroăng pơkâ ki kal, tơkŭm a mâu kơpong cheăng kâ ki ối kơtiê xơpá ƀă tơleăng mơnhên mâu tơdroăng ki kal má môi dêi hdroâng kuăn ngo.

VOV chêh

Gương tơplôu ƀă tơbleăng