Hơnăm 2002, ngoh Giàng A Vảng rơtế [ă rơpo\ng hngêi lo ing Peăng Kơnho\ng tơnêi têa mot rêh ối a Sín Chải, cheăm Dak Ngo, tơring Tuy Đức, kong pơlê Dak Nông pêi cheăng kâ. Mâu hơnăm apoăng ôh tá ai hngêi ối, ôh tá ai tơnêi vâ pêi kâ, vâ chê chât pơ’leăng mâ mơngế dế tro hơnăm kâ tung rơpo\ng hngêi bú tơngah to a tơdroăng lăm tung kong tăng kế kâ [ă lăm pêi cheăng ăm vâi [ă hía hé.

Trung đoân 720 kum kuăn pơlê pêt kơphế pro pơxúa hên

Tơdroăng rêh ối dêi rơpo\ng Vảng pơxiâm hơ’lêh sap ing hơnăm 2004, châ mâu kăn [o#, mâu lêng Trung đoân 720 mơhnhôk lăm pro pơlê nếo a kơpong cheăng kế - k^ng đông lêng tơkăng kong Bản Sín Chải, cheăm Dak Ngo, tơring Tuy Đức, kong pơlê Dak Nông. Rơpo\ng hngêi châ tơnêi têa x^ng xoăng ăm 2 ha tơnêi pêi kâ, 4 sao tơnêi pro hngêi ối [ă tơnêi kơdrum vâ tơnêi pê cheăng kâ tơniăn.

Trung đoân ối veăng kơjo kum liăn ăm mung vâ pêi cheăng, ăm hdrê kơphế vâ pêt, ăm hdrê loăng plâi hôt [ă hlối hnê kih thuât pêt rak ngăn vâ rơpo\ng hngêi pêi cheăng mơ-eăm mơnhông dêi tung rơpo\ng hngêi.

Mâu lêng kum kuăn pơlê pro troăng

Kơ’nâi hên hơnăm châ hnê mơhno, veăng kum tu\m tơdroăng, ngoh Vảng nôkố hiăng cho kuăn pơlê ki pêi cheăng kơhnâ rơkê, [ă kơdrum kơphế ngoh pêi châ xo vâ chê 4 ta#n kloăng/1ha. Ngoh Giàng A Vảng tối:

‘’Rơpo\ng a [ă kuăn ngo Mông ngin mot rêh ối a kố sap ing hơnăm 2002 nah tơdroăng rêh ối xahpá, la hiăng châ mô đo#i Trung đoân 720 klâ xoăng tơnêi [ă hnê kih thuât, rak ngăn loăng plâi kâ, pêt loăng plâi hôt, pêt kơphế tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê ngin a kố hiăng hơ’lêh phá tơ ê, ai mâu rơpo\ng ki ‘nâ  hiăng châ mơjiâng hngêi rôe rơxế ô tô, ai tơdroăng rêh ối môi tiah nôkố ngin mơnê khât kô Trung đoân 720’’.

Đăi tă Nguyễn Đình Tụ, Kăn hnê ngăn Trung đoân 720 ăm ‘nâi: Troh nôkố Trung đoân hiăng tơku\m po pêt nếo lối 1.000 ha loăng plâi tê lo liăn; x^ng xoăng, mơhno, tăng ăm cheăng pêi tơniăn tăng ăm lối 1.000 rơpo\ng kuăn pơlê, tung mê, ai 449 rơpo\ng kuăn ngo rêh ối akố, kuăn ngo Mông lo ing mâu kong pơlê peăng Kơnho\ng mot rêh ối. Kơpong kuăn ngo hiăng mơjiâng 12 tíu kuăn pơlê ối rơtế [ă mâu khu pêi chiâk deăng, tơniăn tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê, kring tơniăn kal kí, tơniăn pơlê pơla:

‘’Ki tơ-[rê kân má môi dêi tơdroăng tơkêa Trung đoân 720, [inh đoân 16 cho pêi hnoăng cheăng x^ng xoăng tơniăn kuăn pơlê ối a kơpong hngế hngo, kơpong kuăn ngo. Pêi pro tro tiô troăng hơlâ dêi Đảng tung pơkuâ hnê djâ, hnê mơhno ăm mâu lêng mô đo#i pêi chiâk deăng rơtế [ă lêng gak tơkăng kong, troh nôkố tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê tung kơpong pêi tơdroăng tơkêa bro  tơniăn cheăng kâ, mơnhông mơdêk cheăng kâ, tơdroăng rêh ối tơmeăm khoăng, hiâm tuăn rế châ mơnhông mơdêk tơ-[rê tâ’’.

Tơdrêng [ă tơdroăng kơjo kum, veăng kum kuăn pơlê mơnhông tơ-[rê ‘na cheăng kâ, tơdroăng rak ngăn ivá mo le\m ăm kuăn pơlê xuân châ Trung đoân 720 tơmâng khât. Rêm hơnăm, Trung đoân hiăng tơru\m [ă hngêi pơkeăng lêng [ă kuăn pơlê 16, lăm khăm pơlât, x^ng xoăng pơkeăng tê kơtê, bruô tơmeăm ăm mâu rơpo\ng ai hnoăng tơnêi têa ki kơtiê, mâu kuăn ngo ki kơtiê xahpá.

Pak^ng mê, pêi pro tro tơdroăng hnê ‘na troăng hơlâ dêi Đảng, luât Tơnêi; hnê tơdroăng rêh ối mơhno túa le\m tro ki nếo, tơniăn ‘na pro mơgrúa kơdê pơreăng… Đăi u\y [ok thái pơkeăng Nguyễn Văn Đăng, Hngêi pơkeăng lêng 16, {inh đoân 16 ăm ‘nâi:

‘’Tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê akố kơtiê xahpá, tơdroăng vâ châ khăm pơlât ối pá, drêng khăm ivá ăm kuăn pơlê hdroâng kuăn ngo xuân môi tiah rơpo\ng hngêi kơtiê xuân ngăn môi tiah môi hdroh vâ séa ngăn khăm tiô rơnó ăm kuăn pơlê’’.

Ôh tá xê to rơkê khên tơnôu a mâu rôh tơplâ, pêi cheăng mơnhông cheăng kâ, kum kuăn pơlê xut tah hrâ mơnguâ xăm kơtiê, mâu hơnăm hiăng luâ kăn [o# mâu kêng Trung đoân 720 ối pêi tro tơdroăng hriâm lêng [ă mâu lêng kring gak; hbrâ vâ kring vế mâu tíu ki kal châ pơcháu; tơku\m chiâng kơpong, tíu ki kal kring gak tơniăn ‘na pêi chiâk deăng hlối hbrâ vâ tơplâ drêng ai tơdroăng kal.

Ing tơdroăng ki ai trung đoân gak drô k^u tơkăng kong ki xo\n dêi cheăm Dak Ngo, tơring Tuy Đức, kong pơlê Dak Nông dế chiâng môi tíu tơkăng kong ngiât le\m, tơniăn mơnhông cheăng kâ, hlối tơniăn ‘na kring gak.

Hoàng Qui chêh

Gương tơplôu [ă tơbleăng