VOV4.Sêdang - A pơlê kong kơdrâm Buôn Ma Thuột, ‘’Pơlê xiâm kơphế’’ dêi kơpong Tây Nguyên [ă tá lâp tơnêi têa, tung mâu hơnăm hdrối mê hía nah, mâu khu râ pơkuâ cheăng kong pơlê Daklak hiăng châ hlo hên rôh pêi pro kơphế tơpoăng ôh tá tơniăn, xúa mâu plâi pôm, kế tơmeăm ki ê vâ tơvât a kơphế ki kơ-ốu, vâ kơdroh yă ki pêi pro, vâ ai pơxúa hên ăm tơná. Túa kơphế kố ôh tá xê bú pro hía ki xú le\m ai sap ing nah, mê ối pro ‘mêi troh ivá kuăn mơngế ki ôu. Vâ kum vâi krâ nho\ng o ‘nâi tơ’nôm túa rah xo kơphế ki dâi le\m drêng ôu túa têa ki kố, pôa Trịnh Đức Minh, Kăn xiâm hnê ngăn khu pêt kơphế Buôn Ma Thuột ai tơpui tơno [ă ngế chêh hlá tơbleăng dêi Rơ’jiu Việt Nam.

* Ô pôa, tơkéa vâ tối kơphế ki tơvât hiăng tơdjâk troh hên túa ôu kơphế dêi kuăn pơlê ki rôe, xuân môi tiah, hlo rế ai hên tơdroăng pro ôh tá tơdrăng, tê mâu hdrê kơphế ki ôh tá dâi le\m. Tiah mê tiô pôa, mơngê ki rôe ôu nôkố thế pro ti lâi vâ tối ôh [ă kơphế ki ôh tá dâi le\m mê’’.

Pôa Trịnh Đức Minh: Tiô a, mơngế ki rôe ôu cho kal păng ‘nâng. Pin hiăng hmâ lơ ối ‘nâi ôu kơphế pá k^ng troăng, malối ki xú le\m dêi kơphế hmâ ôu sap ing nah pin hiăng hmâ, tơkéa vâ tối, ôu kơphế têa gá thế prăng, klêi rơvât ăm gá ai kơblôh, thăm nếo gá thế xú le\m drêng pin kơ-óu, xú [ơr, xú caramen [ă hên tơdroăng xú ki ê chiâng môi túa têa ôu kơphế ôh tá lếo têa hên, gá ôh tá xu môi tiah kơphế hdrối nah xếo. Mê nôkố pơkâ thế mơngế ki rôe ôu, thế hơ’lêh ki xú le\m, pin thế lăm troh a mâu tíu tê kơphế ối le\m: kơphế ki châ kơ-óu, uâ mơdiê a mê hlối mê gá kô phá tâ kơphế ki tá: têa gá le\m [ă tá xú kơhiâm le\m dêi kơphế, ôh tá xúa tơmeăm ki ê.

* Ô poâ, hên ngế hiăng hmâ [ă tơdroăng kơphế thế ai mơngiơk prăng, tâ xăng, hnối pro xú khoăng iâ. Pôa tối nhên tơdroăng kố vâ mơngế ki rôe ôu hlê tro ‘na kơphế ki le\m gá tiah lâi? 

Pôa Trịnh Đức Minh: Sap ing nah pin hmâ ôu kơphế  kơ-óu khoăng luâ râ, kô pro ’mêi troh ivá, [ă kố ôh tá xú kơhiâm môi tiah ki xú le\m dêi kơphế, kơphế ki le\m drêng pin pro vâ ôu gá kô xú kơhiâm lâp lu hngêi trăng, kơbong veăng, tâ xú le\m, drêng pin ôu ki xú le\m gá kô mot tung môh, mot tung rơkong tâ tơleăng. La tơdroăng thế hơ’lêh tá mâu tơdroăng ki hmâ: môi tiah tâ tơleăng phuâng tung ngôa la ai drêng ‘nâ ôu kơphế môi tiah xêa blâp! Tâng kơphế ki le\m kơ-óu tro tơdroăng vâ rak vế ki xú le\m thế kơ-óu pôi tá ăm ga khoăng, [ă drêng ôu pin tâ xêa tâ, la ki xú le\m gá hên tâ.

* Ai môi tơdroăng vâ ‘nâi kơphế tơpoăng ki ối le\m ôh tá hâi pro tung phin mê gá kô chiâng rế hên, tâng kơphế ki tơvât ôh tá tá hlo tiah mê. Tơdroăng kố hôm tro há ô pôa?

Pôa Trịnh Đức Minh: Kơphế tung pơla kơ-óu gá hiăng tơpo, tơkéa vâ tối ki kân lơ ki rế hên dêi kơphế tơpoăng drêng pro kô tâk hên. Tâng tơvât mâu tơpoăng ki ê drêng pro gá rế iâ. Má péa nếo cho têa gá: kơphế ki ối le\m hâi teăm hơ’lêh la lâi pro vâ ôu gá kô rơpâ, mơngiơk prăng. Tâng kơphế ki hiăng tơvât tơpoăng ki ê xua ai mâu tơpoăng ki phá, xik kô chếo tung mê têa ki pro vâ ôu kô prăng, ôh tá rơpâ.

* Á ôu kơphế ki hâi tơvât tâ pro chô i-iâ. Mê hôm xê ki le\m dêi kơphế há ô pôa?

Pôa Trịnh Đức Minh:  Cho kơphế vo#i ki hâi tơvât ôh, ôu gá pro chôu i-ia, tơkéa vâ tối tâng êh dế ôu kơphế ki hiăng tơvât, mê hơ’lêh ôu kơphế ki ôh tá hâi tơvât gá kô tâ pro chô, la a hiăng hmâ ôu ôh tá tâ chô xếo. La drêng a mơnúa tế ngăn kơphế chếi (arabica) mê a tâ chô.  Vâi tối ki chô mê cho dêi kơphế chếi, ki kơhiâm mê cho xua acit diti. Ki chô le\m mê cho vâ tối kơphế ki le\m hâi teăm tơvât.

* Hôm mơnê kơ pôa!