VOV4.Sêdang - Kơ’nâi 5 hơnăm mơjiâng thôn pơlê nếo, cheăm Dà K’ho, tơring Dà Teh, kong pơlê Lâm Đồng hiăng hlo “Hơ’leh phá tơ-ê”. Tơdroăng cheăng kâ pơtối tơtêk, mâu túa cheăng kâ hiăng pro pơxúa hên... Mâu troăng prôk châ tôh kơxu tơbăng lĕm pakĭng péa pâ troăng ai mâu loăng plâi, reăng nhâ tơpo lĕm. Ai hngêi kuăn pơlê tơkŭm hôp, hngêi trung, tíu xah ôm hêi hiăng châ mơjiâng pro... Mâu “tơmeăm” mê hiăng pro um méa thôn pơlê nếo rế hía rế lĕ dêi kơpong tơnêi ai hơlâ troăng dêi tơring Dà Teh,  kong pơlê Lâm Đồng.

Ngin ai mâ a cheăm Dà Kho, hiăng vâ hâi dế, vâi krâ nhŏng o mâu thôn 5, 6 xuân dế ối kơhnâ pêi cheăng. Ngế ki ối pêi dêi ƀă tơdroăng cheăng mơgrúa lĕm tơnêi tơníu, ai mâu khu ki bro hngêi tung pơlê dế ối kơhnâ ƀă tơdroăng ki hơ’lâk xơmong, prêi, meăn gât ƀă hên tơdroăng cheăng ki ê vâ mơjiâng pro tíu ki xah hêi a hngêi mơhno túa lĕm tro dêi thôn.

Dế tung pơla hâi dế kong tô, tơdroăng cheăng rế hlo tơƀrê tâ la ƀă hiâm mơno ki hơniâp ro, môi tuăn drêng kuăn pơlê tung thôn hiăng vâ ai tơ’nôm môi tíu ki vâ xah hêi tơdjuôm krúa mê vâi krâ nhŏng o xuân ối kơhnâ pêi tâi tơdroăng cheăng dêi tơná.

Chôu pâ mâu hâi ki pơxiâm pêi tơdroăng ki mơjiâng thôn pơlê nếo, jâ Nguyễn thị Hiền, kăn pơkuâ chi ƀô̆ thôn 6, cheăm Dà K’ho hâk tơngăm tối: A rôh ki tơbleăng tơdroăng mơjiâng thôn pơlê nếo, cheăm Dà K’ho trâm hên tơdroăng xơpá, krê thôn 6 mê ai tơdroăng pêi pro ing tơdroăng ki iâ má môi tung cheăm. Laga, nôkố péa pâ troăng cheăm, thôn, hơlâ prôk, mâu toăng hngêi ki tiăng tôl hiăng kơcheăng, tơ’nhiê nah nôkố hiăng châ hơ’leh ƀă mâu toăng hngêi râ ki lĕm, krip.

Mâu troăng prôk tô ngôi kơtâk, mê trâp hliâk hiăng ôh tá ai xếo, teăng amê hiăng ok ƀê tong tâi tâng ƀă tôh chhá kơxu, troăng prôk lĕm hơ’djâ, krúa lĕm, reăng tơpo pŭn rơnó”.

Sap ing pêi pro tơdroăng tơ’noăng mơjiâng thôn pơlê nếo, khu kăn pơkuâ cheăm hiăng pơkâ thế, tối tơbleăng tơdâng tơ’mô mâu troăng hơlâ troh tơrêm thôn ‘na rak vế kong prâi tơnêi tíu ƀă hên ki ê. Hlo nhên hnoăng cheăng pôu râng cho rak vế kong prâi tơnêi tíu krê ƀă hnoăng cheăng mơjiâng thôn pơlê nếo tối tơdjuôm, kuăn pơlê hiăng kơhnâ veăng hên tơdroăng cheăng pêi pro ai pơxúa vâ mơnhông mơdêk ngiât, krúa, lĕm.

Hên rơpŏng tung thôn hiăng pêi kơdrum, pêt hdrê loăng ki ai yă kơnâ ‘na cheăng kâ, hdrê loăng pêt ăm xâp rơngiâp rak vế kong prâi tơnêi tíu. Mâu khu râ dêi thôn ối tơrŭm tơkŭm po hên lâm hnê ‘na túa ki mơgrúa lĕm kong prâi, tăng ‘nâi ki ‘mêi dêi xok ok hmâng vâ.

Pôa Nguyễn Trọng Hiệp, kăn phŏ pơkuâ ngăn Đảng cheăm Dà K’ho ăm ‘nâi: Klêi kơ’nâi 5 hơnăm tơbleăng, tơdroăng thôn pơlê nếo mơdêk hiăng chiâng tơdroăng ki châ tá khu pơkuâ tơdroăng kal kí ƀă tâi tâng pơlê pơla, malối cho kuăn pơlê tung lâp cheăm môi tuăn tŏng kum. Kuăn pơlê hiăng mơdêk châ hnoăng cheăng xiâm, tơdroăng cheăng ki kal tung mơjiâng thôn pơlê nếo môi tiah: Veăng mơjiâng pro hngêi trăng, troăng klông tiô pơkâ “kuăn pơlê bro, Tơnêi têa kum tơmeăm”; veăng tung mâu tơdroăng pơkâ pêi klêi mâu tơdroăng pơlâ cheăm thôn pơlê nếo mơdêk, malối cho tơdroăng pơkâ tơnêi tơníu, kong prâi”.

Vâ pêi pro tơdroăng pơkâ tơnêi tơníu, kong prâi mơdêk, Đảng ủy cheăm Dà K’ho hiăng pơkâ thế rêm kơ koan, khu râ kal kí pơlê pơla athế mơjiâng pro iâ hlái môi túa pơlê tơnêi tơníu, kong prâi. Vi ƀan hnê ngăn cheăm ối mơjiâng túa pơkâ tối tơbleăng, mơhnhôk kuăn pơlê cho veăng tơrŭm tung kong prâi tơnêi tíu hŏng mâu tơdroăng cheăng xua cheăm, thôn tơbleăng. Ing mê, rế hía rêm ngế kăn ƀô̆, kuăn pơlê hiăng mơjiâng tơdroăng ki hmâ tung rak vế krúa lĕm tơdjuôm tung hngêi, a troăng hơlâ mot tung tíu ối.

Hlá đơn pơtroh, Hô̆i đong hnê ngăn cheăm Dà K’ho dế ai 2 túa pơkâ rak vế kong prâi tơnêi tíu, tung mê ai tá tơdroăng ki gô̆m văng xok chhá ki lía, tơdrong pơkeăng xôh kơdê oâ hdrong ƀă túa pơkâ pro xok chiâng liăn; túa pơkâ troăng reăng xua Khu ngăn vâi kơdrâi cheăm pêi pêt; túa pơkâ troăng prôk rak ngăn xêh dêi Đoân Droh rơtăm cheăm ƀă ki xŏn 7km ối tung troăng mot tung pơlê. Mâu túa pơkâ kố hiăng tơ’mot châ 4.500 ngế veăng.

Pakĭng mê, Măt trâ̆n Tơnêi têa ƀă mâu khu râ cheăm Dà K’ho ối tối tơbleăng, mơhnhôk khu râ ƀă kuăn pơlê veăng mâu tơdroăng cheăng ki mơgrúa lĕm hyôh kong prâi hŏng mâu tơdroăng ki hnê mơhnhôk rơkê môi tiah: Rơpŏng 5 ôh, 3 krúa; Mơjiâng troăng prôk ôh tá ai xok; Troăng prôk reăng ngiât – krúa – lĕm ƀă hên ki ê.

Kơ’nôm ti mê, troh nôkố, lâp cheăm hiăng ai lối tơdế troăng prôk tung cheăm, thôn ai hno ki mơ’no têa ƀă châ pêt loăng pro xâp rơngiâp lơ pêt reăng, pêt loăng ki pro mơnâ ngăn a tâi tâng mâu troăng prôk. Lối 85% kơxô̆ rơpŏng păn mơnăn a cheăm hiăng ai kơdroăng rông păn rak tơniăn krúa lĕm kong prâi tơnêi tíu; tâi tâng mâu tíu ki mơjiâng pro tê mơdró kế tơmeăm tung cheăm pêi pro kơtăng tơdroăng ok xok a tíu pơkâ, têa mơ’no tro pơkâ ƀă rak tơniăn krá ton. Xok ki xúa rêm hâi, xok trếo kơƀêl tung pêi chiâk deăng a cheăm hiăng châ gô̆m ‘măn a kơpong ki uâ tro tíu pơkâ.

Pôa Nguyễn Trọng Hiệp, kăn phŏ pơkuâ ngăn Đảng ủy cheăm Dà K’ho tối rơdêi:

“Vâ hnoăng cheăng rak vế kong prâi tơnêi tíu pêi pro tro tâ nếo, tung la ngiâ, Dà K’ho pơtối rak vế hnoăng cheăng mơgrúa lĕm kong prâi tơnêi tíu a cheăm tiô túa ki athế pêi pro đi đo. Tơdrêng amê, hnối mơdêk tơdroăng ki tối tơbleăng vâ Kuăn pơlê ‘nâi nhên ƀă pêi pro kơtăng tơdroăng ki mơgrúa lĕm kong prâi tơnêi tíu tung tơdroăng păn mơnăn mơnoâ, tíu ối tơdjuôm. Rak vế tơdroăng mơgrúa lĕm tơnêi tơníu a hâi tĭng rêm măng tĭng a mâu thôn, hngêi trung, kơchơ ƀă hên mâu tíu ki ê”.

Hlá tơbeăng Lâm Đồng

Katarina Nga tơplôu ƀă tơbleăng