VOV4.Xơ Đăng - Hneăng hôp má 2, Kuô̆k hô̆i hneăng má 15 hiăng mơgêi klêi kơ’nâi 16 hâi tơdế pêi cheăng tơdrêng, khoa hok, tơniăn ƀă pôu râng hnoăng cheăng. Môi hneăng hôp tơ’mot tơdroăng ki tơmâng ngăn dêi hên hĭn kuăn pơlê tung lâp tơnêi têa, drêng Kuô̆k hô̆i hiăng rơkê, ƀĕng ƀeăn tung tơkŭm po hneăng hôp tơtro ƀă mâu tơdroăng môi tiah dế nôkố. Ƀă hên hĭn troăng hơlâ pơkâ châ tơbleăng, Kuô̆k hô̆i dế rế hía rế mơhno tối hiâm mơno hbrâ rơnáu, hơ’lêh nếo ƀă pôu râng hnoăng cheăng khât drêng pơkâ hên tơdroăng ki kal dêi tơnêi têa.

Lối tơdế khế hdrối, mâu rôh hôp tơpui tơno dêi Kuô̆k hô̆i tơpui hên mâu tơdroăng ki ‘’nếo ai, nếo ‘nâi’’ ’na hbrâ mơdât pơreăng COVID-19, tơdroăng ‘mâi mơnhông cheăng kâ - rêh ối ƀă mơjiâng, pê klêi luât pơkâ. Ƀă tơdroăng ‘’Kuô̆k hô̆i pêi pro, potối pêi tơdroăng hmâ pêi ki púi vâ hơ’lêh nếo ƀă pleăng hnoăng’’ môi tiah tung ƀai tơbleăng a hâi pơxiâm  po rôh hôp dêi pôa Vương Đình Huệ, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i mê mâu tơdroăng ki lâi hlo a rôh hôp má 2 hiăng ăm hlo, Kuô̆k hô̆i dế hbrâ pêi pro, hơ’lêh nếo ƀă hnoăng cheăng pêi vâ rế ton rế ai tiô púi vâ, pâ thế dêi kuăn pơlê.

Po hôp tung pơla dế ai poreăng COVID-19 tâ tú rơ-iô, pá vâ ‘nâi hdrối, teăng a tơdroăng tơpui tơno tơdrêng, a rôh hôp mê, mâu hneăng hôp tơpui mơ’no tiô troăng hyôh internet po hên tâ. Ki kơtăn hơngế ‘na tơnêi tíu ôh tá pro kơdroh tơdroăng tơpui tối, hnoăng cheăng pêi dêi mâu kăn Kuô̆k hô̆i a mâu tôh tơpui tơno a kong pơlê.

Jâ Trịnh Tuấn Anh, Khu kăn Kuô̆k hô̆i kong pơlê Lâm Đồng tối:

“Rôh hôp kô ai hên tơdroăng tơpui châ tơ-ƀrê. Tung tơdroăng dế ai pơreăng tâ tú rơ-iô, pin hiăng tơkŭm po roh hôp tơniăn le\m, pin hiăng tơkŭm po rôh hôp mơ’no tơdrêng tung um tiô troăng hyôh internet tơƀrê hlối hên ki pơxúa. Má môi, hlá mơ-éa chêh hbrâ vâ hôp chêh tŭm, pơtroh tro hâi khế pơkâ vâ mâu kăn châ po ngăn veăng hnê tối. Má péa, veăng kum môi tiah kŏng ngê̆ thŏng tin, troăng hrik mơ’no hyôh internet tơniăn tung plâ hneăng hôp. Má pái, tơdroăng ‘na khăm ngăn tơniăn ăm mâu kăn, mâu ngế pêi cheăng veăng kum  châ tơbleăng klêi tơniăn”.

Malối a roh hôp mê cho mâu rôh hôp tơpui tơno a tôh ƀă a hngêi hôp kân tơpui ‘na tơdroăng cheăng kâ - rêh ối liăn ngân, mâu tơdroăng veăng hnê tối ‘na mơnhông mơdêk ƀă tơpui tơno trâu, tăng troăng ki xiâm vâ tơleăng mơnhên tơdroăng ki tơdjâk dêi pơreăng COVID-19 troh ivá kuăn pơlê ƀă mâu tơdroăng xơpá dêi tơdroăng cheăng kâ ki tro tơdjâk ó troh pơreăng.

Tung pơla mê tơdroăng cheăng kâ ối lot; ki xo tơ’mot - liăn ngân ‘no xuân ối trâm hên xơpá, pơloăng mơnúa; xing xoăng, liăn ngăn ‘no mơjiâng tơmeăm khoăng tơnêi têa xuân cho ki lot gá dế pêi hrá... mê tơdroăng ki kal drêng kố cho thâ mơjiâng ƀă tơkŭm pêi kơtăng. Tơdroăng ‘mâi mơnhông cheăng kâ - rêh ối pơlê pơla ƀă mâu troăng rơhlâ, luât pơkâ ki tơ-brê, cho tơdroăng ki kal pêi pro.

Tung pơla dế trâm xơpá, Kuô̆k hô̆i xuân pơkâ rak kơxô̆ pơkâ ‘na ki tâk tâi tâng tơmeăm pêi lo tung tung nêi têa (GDP) dâng 6-6,5%, tơdroăng mê kô mơhno ki mơ-eăm khât dêi Chin phuh, hlối vâ rak  tơniăn tơdâng tơ’mô, rơkê ƀe\ng ƀeăn tung pêi pro mâu pơkâ hơnăm 2022. Laga, vâ ai tiô pơkâ mê xuân kal thế mơ-eăm pêi kơtăng khât tâ nếo.

Pôa Phạm Văn Hòa, Khu kăn Kuô̆k hô̆i kong pơlê Đồng Tháp ai tối tiah kố:

“Tơdroăng pơkâ GDP sap 6- 6,5% cho tơdroăng ki kal, cho tơdroăng pơkâ mơ-eăm khât. Mâu kăn Kuô̆k hô̆i tô tuăn khât ‘na pơkâ mê. Laga, kố cho tơdroăng pơkâ mơ-eăm, cho mơ-eăm pêi kơtăng khât tung hơnăm. Pin ‘nâi rêh ối tơchoâm ƀă COVID, vêh pêi cheăng tiah hmâ nếo, ƀă tơdroăng pơkâ mê kô mơ-eăm khât, tơkŭm pêi nếo kâi châ tơ-ƀrê. Tâng ôh tá vâ re\ng tơmâng, ôh tá tơkŭm pêi lơ ôh tá ai mâu pơkâ, luât pơkâ ki kal pro tơ’lêi hlâu ăm khu mơdró, malối cho mâu khu mơdró FDI mâu khu mơdró ki ai troăng rơhlâ. Tâng vâi pơtê pêi cheăng mê a tơmiât tiah kố GDP ing 6- 6,5% kô pá vâ kâi châ”.

Ƀă tơdroăng môi tuăn ƀă ai hnoăng cheăng pêi, rôh hôp má 2 hiăng pêi klêi tơdroăng pơcháu. Ki tơ-ƀrê tung rôh hôp mê cho tơdroăng mơjiâng luât ƀă tơdroăng tơbleăng 02 tơdroăng tơkêa luât, cho veăng hnê tối 05 tơdroăng tơkêa, pơkâ 12 tơdroăng pơkâ. Ki tơxâng vâ tối, rôh apoăng Kuô̆k hô̆i ‘măn chôu ki tơxâng vâ ăm tơpui tơno ‘na tơdroăng pêi pro tiô luât pơkâ tŏng kum, ‘na tŏng kum [aoh hiêm pơlê pơla, rak ngăn ƀă xúa Liăn [aoh hiêm pơlê pơla, troh [aoh hiêm khăm pơlât tâi tâng kuăn pơlê.

4 tơdroăng pơkâ ‘na môi luât, luât tŏng kum mơnhông mơdêk pơlê kong kân Hải Phòng ƀă mâu kong pơlê Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế  xuân hiăng châ tâ a tíu ki ăm tơbleăng. Ki tơ-ƀrê dêi 4 to kong pơlê kô cho xiâm ki vâ tơbleăng troh lâp lu troh mâu kơpong cheăng kâ tung lâp tơnêi têa.

Pơtối mâu hneăng ki hdrối, mâu tơdroăng kơ-êng xuân pơtối châ  pơ’lêh nếo. La mâu tơdroăng ‘’Kal’’ dêi tơdroăng rêh ối, mâu tơdroăng tơchê̆ng tơmiât, púi vâ dêi kuăn pơlê hiăng châ djâ troh a hneăng hôp tung rôh kơ-êng ki apoăng dêi hneăng má 15. Hên mâu kăn rôh apoăng  veăng tơpui a rôh hôp Kuô̆k hô̆i  la hiăng mơhno dêi ki khên tơnôu, ki rơkê tung mâu tơdroăng ‘’nếo ai’’ ki dế pơkâ tơpui tơno. 4 Ngế xiâm, mê cho: Ngế xiâm ngăn pơkeăng pơlât; Ngế xiâm ngăn cheăng pêi -Mô đô̆i rong ƀă pơlê pơla; Ngế xiâm ngăn hnê hriâm ƀă hnê mơjiâng tuăn ngôa rơkê; Ngế xiâm ngăn tơdroăng pơkâ ƀă ‘no liăn mơjiâng tơmeăm khoăng hiăng tối tơdrăng, ôh tá ví, tăng mâu tơdroăng kơ-êng ki pá.

Tơdroăng mê ăm hlo, mơngế ki ối a ko mâu tơdroăng cheăng hiăng hlê plĕng nhên tung hnê mơhno ƀă pơkuâ luâ rôh ki xơpá hâi teăm hlo ai, chôa lêi tah mâu tơdroăng ki u ối, ki tơvâ tơvân. La ôh tá xê tâi tâng mâu todroăng kơ-êng tiâ xuân  ‘ló, tro tuăn, laga hiăng tối mâu tơdroăng ki hiăng pêi pro, vêh ngăn dêi mâu tơdroăng ki hâi pêi, ki pêi oh tá tro, vâ ai troăng rơhlâ, ‘mâi  rơnêu lơ hơ’lêh teăm tơdrêng tâ.

Pôa Vũ Trọng Kim, Khu kăn Kuô̆k hô̆i kong pơlê Nam Định, tối:

“Ngế xiâm ngăn tơdroăng pơkâ ƀă ‘no liăn mơjiâng tơmeăm khoăng  hiăng tiâ mâu tơdroăng ki kal. La tơdroăng ki á tối tơbleăng mê hâi châ tiâ. A tơmiât tiah kố la ngiâ kô ah thế châ tiâ, ôh tá  lôi tâi rôh hôp mê troh rôh hôp ki ê ôh tá ai tơdroăng tiâ la ôh tá chiâng. Ngế xiâm ngăn tơdroăng pơkâ ƀă ‘no liăn cheăng thế tơrŭm ƀăng mâu Khu xiâm ki ê, tung hnoăng cheăng pêi dêi Chin phuh pơkuâ hnê vâ pêi tro tâ tơdroăng rak ngăn tơnêi, tơniăn kring vế tơnêi têa ing mâu tíu ki pin kal thế kring vế”.

Malối, pơkuâ mâu kơ-êng dêi pôa Vương Đình Huệ, Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i rơkê ‘nâng, tro tiô khoa hok, troăng vâ pêi tối hleăng, tơpui rơkê pro chiâng phiu ro tung hâi hôp ƀă hlối ai hnoăng cheăng pêi nhên mâu tơdroăng ki kân dêi tơnêi têa. Ngế pơkuâ hnê djâ tơpui hneăng hôp, tơpui hleăng rơkê ‘na tơdroăng tơleăng mơnhên tro mâu tơdroăng ki kuăn pơlê rơhêng ‘nâi plĕng; thế mơngế ki êng mê êng ‘nâng ‘nâi, êng tơdroăng ki kal, tro khu tơdroăng hiăng rah xo kơ-êng. Ing tơdroăng ki rơkê dêi ngế ki pơkuâ hneăng hôp, tơdroăng pêi pro dêi mâu kăn Kuô̆k hô̆i, hnoăng cheăng pêi dêi mâu ‘’Kăn‘’ kơvâ cheăng hiăng pro tơdroăng tơpui a hneăng hôp ai hên ngế kơ-êng tiâ ro, tối tơdrăng, ai tiô tơdroăng púi vâ dêi kuăn pơlê.

Jâ Nguyễn Thị Mai Hoa, Kăn phŏ hnê ngăn Vi ƀan mơhno túa le\m tro, Hnê hriâm dêi Kuô̆k hô̆i tối tiah kố:

“Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i tơmâng khât tơdroăng mơhnhôk vâ pơkâ mâu tơdroăng lơ mâu tơdroăng kơ-êng tơdrăng tung khu tơdroăng ki Kuô̆k hô̆i hiăng rah xo, vâ pơkâ mâu ăm mâu Ngế xiâm pơkuâ. A tơmiât tiah kố, cho hnoăng cheăng pơkuâ dêi Kăn xiâm hnê ngăn Kuô̆k hô̆i hiăng cho môi tơdroăng ki kal ai pơkâ vâ châ tơ-ƀrê dêi rôh kơ-êng tung rôh hôp drêng kố”.

Mơgêi hneăng hôp, môi tơdroăng pơkâ ki kal ‘na kơ-êng ƀă tiâ tơdroăng kơ-êng châ tơbleăng. Kuô̆k hô̆i pơkâ hdrối hâi lơ 01/01/2022 thế pơkâ troăng rơhlâ tâi tâng vâ hbrâ mơdât COVID-19 ƀă troăng rơhlâ, hlá mơ-eá chêh pêi pro nhên, achê ƀă tơdroăng ôh tá chiâng  hmôu pơ pro hmâng vâ, pôi tá kơdrâ; Mơ-eăm troh hơnăm 2022 pêi klêi tơdroăng pâk tŭm vaccine ăm kuăn pơlê ing kơpêng 18 hơnăm tơngi klêi châ 100% rĕng pâk ahdrối ăm mâu ngế kơpêng 50 hơnăm.

Hơnăm 2022, xing xoăng ƀă ăm liăn ngân tơnêi têa châ 100% tiô tơdroăng tối hdrối dêi Kuô̆k hô̆i pơcháu. Xuân ing tơdroăng ki hbrâ, Kuô̆k hô̆i pơkâ pro kơdroh hâi ‘mâi hơ’lêh luât pơkâ liăn khế, hlối pơtối pơkâ ‘na tăng liăn ki ‘mâi hơ’lêh liăn khế a pơla ki tơtro.

Kuăn pơlê tung lâp tơnêi têa tơkôm a tơdroăng ki ai khât ƀă ki khên tơnôu hnoăng cheăng pêi dêi Kuô̆k hô̆i drêng mơnhên tối tro, khoa hok ing xiâm dêi mâu tơdroăng rêh ối cheăng kâ, xuân môi tiah pêi tro tiô luât pơkâ tung tơdroăng ngăn hlo ki ôh tá tơbrê ‘na ivá cheăng  tối hdrối ƀă rak ngăn tơdroăng ki kân dêi kơvâ cheăng. La tơdroăng ki xiâm má môi ƀă kân tâ ki ngế ki lâi xuân vâ ‘nâi cho mâu tơdroăng tơhrâ ƀă túa pêi cheăng dêi Chin phuh, xuân môi tiah mâu ngế tung Chin phuh tung tơdroăng tơhrâ pêi tơ-ƀrê mâu tơdroăng pơcháu, vâ mơnhông djâ dêi tơnêi têa tơkâ luâ mâu rôh ki xơpá, vâ mơnhông mơdêk tơniăn.

Lại Thị Hoa chêh

 Gương tơplôu ƀă tơbleăng