VOV4.Sêdang - Lối môi hơnăm hdrối, pơreăng COVID-19 hiăng tơdjâk ó troh tơdroăng rêh ối dêi kuăn pơlê tung lâp plâi tơnêi, tung mê ai Việt Nam; tơdjâk ‘mêi troh tơdroăng ki pơxúa hnoăng rêh ối dêi kuăn mơngế, malối cho hnoăng ối rêh, châ pro tơniăn ‘na ivá. Tung pơla mê, Chin phuh Việt Nam hiăng re\ng, pro tơdrăng tơbleăng hên troăng hơlâ, túa pêi pro tơ-[rê [ă kum apoăng cho kâi mơdât pơreăng vâ kring vế ivá kuăn pơlê, malối cho mâu hdroâng kuăn ngo, pêi pro tu\m mâu tơdroăng tơhrâ lâp plâi tơnêi ‘na hnoăng rêh ối dêi kuăn mơngế.

Pơrea\ng kân COVID 19 [a\ mâu troăng hơlâ klâ kơtăn pơlê pơla hiăng pro tơdjâk kân troh tơdroăng tăng cheăng dêi hên ngế, ki rơhêng vâ tối cho mâu khu ki tơ’lêi tơdjâk má môi môi tiah vâi kơdrâi, mơngế pêi cheăng tung kơpong ki ôh tá pêi khât, mơngế hdroâng kuăn ngo. Ôh tá xê pơtê to amê, pơrea\ng COVID 19 ối tơdjâk troh tơdroăng châ pơxúa tâi tâng mâu hnoăng dêi kuăn mơngế ki xiâm, [a\ hnoăng tơdjâk tơdrêng cho hnoăng ‘na ivá. Xua mê, mâu tơdroăng mơ-eăm hbrâ mơdât pơrea\ng COVID 19 dêi Việt Nam cho vâ rak tơniăn hnoăng rêh ối, ki rơhêng vâ tối cho hnoăng gak kring [a\ rak ngăn ivá ăm kuăn mơngế, tung mê ai lối 14 rơtuh ngế hdroâng kuăn ngo.

Việt Nam cho tơnêi têa ối tung khu tơru\m cheăng dêi 7/9 tơdroăng pói vâ ki xiâm ‘na hnoăng kuăn mơngế. Tung pơla ai pơrea\ng xông tâ tú, Việt Nam hiăng ai hên tơdroăng ki mơ-eăm tung rak tơniăn tơdâng tơ’mô pơla tơdroăng pêi pro mâu troăng pêi ki thâ hbrâ mơdât COVID 19 [a\ nhuo#m mâu tơdroăng tơkêa bro, tiô pơkâ dêi luât lâp plâi tơnêi xuân môi tiah luât, mâu pơkâ pêi tiô luât tơnêi têa tung nhuo#m, rak tơniăn, thăm mơnhông hnoăng kuăn mơngế.

Cho môi hnoăng châ pơkâ a Troăng 14 dêi Luât hơnăm 2013, Luât rak vế ivá châ chăn kuăn pơlê (1989), Luât hbrâ mơdât pơrea\ng xông tâ tú (2007), Luât khăm pơlât (2009) [a\ hên pơkâ luât ki tơdjâk, hnoăng châ rak ngăn ivá châ chăn, ki rơhêng vâ tối tung pơla ai pơreăng kân COVID 19 hiăng châ Việt Nam nhuo#m khât. Tung pơla kố nah, Việt Nam hiăng mơhnhôk tơdroăng ki veăng dêi khu râ kăn cheăng kal kí [a\ kuăn pơlê po rơdâ pêi pro mâu troăng khăm pơlât tơnêi têa mơ’no liăn. Mâu tơdroăng hbrâ mơdât pơrea\ng COVID 19 dêi Chin phuh Việt Nam cho tơtro [a\ hnoăng cheăng pêi pro hnoăng châ gak kring [a\ rak ngăn ivá dêi kuăn pơlê drêng thâ tiô pơkâ xiâm dêi hnoăng kố cho tơniăn:

Tơdroăng ki ai hlâu dêi tíu cheăng, tơmeăm khoăng, tơdroăng khăm pơlât; tơdroăng ki châ troh [a\ tíu cheăng, kế tơmeăm khoăng, tơdroăng tê mơdró, tối ‘na tơdroăng khăm pơlât [a\ xo kơxo# liăn tơtro [a\ ôh tá ai tơdroăng ki pơrah [a\ mâu khu ki lâi; tơtro [a\ tơdroăng hbrâ mơdât pơrea\ng [a\ tơdroăng ki phá tơ-ê ‘na cheăng kâ, rêh ối pơlê pơla, khôi túa le\m tro dêi rêm kong têa; [a\ tơniăn tơdroăng khăm pơlât hôm rơkê.

Vâ rak tơniăn hnoăng ‘na ivá tung hbrâ mơdât pơrea\ng COVID 19, Chin phuh Việt Nam hiăng hbrâ xúa mâu troăng hbrâ mơdât pơrea\ng, ki nhên:

Môi cho, po rơdâ pêi pro mâu troăng hbrâ mơdât pơrea\ng tâ tú: Ngế pro xiâm hnê ngăn Chin phuh hiăng tơbleăng ăm pêi pro mâu Pơkâ kơxo# 13 ‘na tơdroăng pơtối thăm mơnhông hbrâ mơdât pơrea\ng COVID  19 tung tơdroăng rơxông nếo [a\ Pơkâ kơxo# 16 ‘na pêi pro mâu troăng ki thâ hbrâ mơdât pơrea\ng COVID 19 vâ pêi pro mâu troăng pêi ton xo\n mơdât pơrea\ng, châ hlo, klâ ối kơtăn, mơdât ôh tá ăm mot a kơpong ai pơrea\ng, mơdât pơrea\ng.

Chin phuh xuân tơru\m [a\ Khu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât [a\ mâu khu xiâm, kơvâ cheăng, kong pơlê ki tơdjâk pêi pro kơtăng tơdroăng tơniăn vâ rêm ngế kuăn pơlê pơrá châ troh [a\ mâu tíu cheăng, tơdroăng khăm pơlât [a\ kế tơmeăm khoăng khăm pơlât ki rơhêng vâ tối cho ki pâng rơkong môh, tơmeăm mơdât pơrea\ng, trếo pơkeăng xếo ko\ng kơdê pơrea\ng drêng ai pơrea\ng xông tâ tú.

Má péa cho, po rơdâ mâu troăng pơlât pơrea\ng COVID 19 tá hâi ai vaccine hbrâ mơdât pơrea\ng lơ pơkeăng pơlât, xua mê, tơdroăng mơjiâng troăng pơlât châ tơku\m pơlât mâu ngế ki ôh tá kâi hiâm, ti tăng ple\ng re\ng châ ‘nâi mâu tơdroăng pơchân nếo má môi tiô hnê mơhno dêi Khu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât lâp plâi tơnêi.

Pak^ng mê, vâ rak tơniăn tơdroăng châ pơlât ăm tâi tâng rêm ngế, Khu xiâm ngăn pơkeăng [a\ khăm pơlât hiăng tơbleăng pơkâ 219 tơ’nôm pơrea\ng êi troăng hiâm xua virus Corona (nCoV) pro ối tung pơrea\ng ki tâ tú khu A – cho pơrea\ng tâ tú ki rơ-iô tiô pơkâ a Luât hbrâ mơdât pơrea\ng tâ tú hơnăm 2007.

Pơtối mê, mâu ngế tro tâ pơrea\ng kố kô châ khăm [a\ pơlât tê kơtê. Tung pơla mê, a hên kong têa tung lâp plâi tơnêi mâu ngế tro tâ pơrea\ng vâi mơ’no dêi liăn vâ pơlât pơrea\ng COVID 19 mê kố cho môi tơdroăng mơ-eăm ki tơxâng mơnhên dêi Chin phuh Việt Nam vâ tơniăn hnoăng châ pơlât pơrea\ng COVID 19 ăm tâi tâng mâu ngế tro tâ pơrea\ng. {a\ kố cho tơdroăng tơpui dêi môi ngế tro tâ pơrea\ng mơngế hdroâng kuăn ngo – ngế ki apoăng tro tâ pơrea\\ng COVID 19 a pơlê kong xiâm Ayun Pa, kong pơlê Gia Lai, klêi kơ’nâi châ pơlât prêi pơrea\ng:

‘’Tung tơdroăng khăm pơlât [a\ klâ ối kơtăn mê á pơtroh rơkong mơnê khu [ok thái pơkeăng, mâu ngế ko\ng an hiăng kum tung pơla kố nah vâ á châ tơniăn, rak tơniăn le\m ăm ivá châ chăn [a\ châ re\ng ăm lo hngêi pơkeăng. Á mơnê rêm ngế hiăng kum á’’.

Chin phuh Việt Nam tơmâng hên troh tơdroăng gak kring, to\ng kum mâu khu ki tơ’lêi tro tơdjâk xua pơrea\ng, tá mâu ngế kơtiê, mâu ngế chó chêng tơvê ko\ng, mơngế krâ, mơngế pêi cheăng ki hía cheăng pêi, ôh tá pêi lo liăn lơ tro kơdroh pêi lo liăn, mơngế hdroâng kuăn ngo [a\ hía hé; tơdrêng amê ai mâu troăng tơmiât pêi rơkê vâ thăm tơru\m cheăng, tơru\m lâp plâi tơnêi tung hbrâ mơdât pơrea\ng COVID 19, tung mê tơtro\ng má môi cho Việt Nam roh apoăng pơkâ [a\ thăm mơnhông tơbleăng pêi pro Tơdroăng pơkâ dêi Grup kring vế Khu lâp kong têa xo hâi lơ 27/12 rêm hơnăm cho Hâi lâp plâi tơnêi hbrâ mơdât pơrea\ng, vâ mơdêk hlê ple\ng xuân môi tiah thăm tơru\m cheăng, tơru\m tung hbrâ mơdât pơrea\ng.

Thanh Tâm chêh

A Sa Ly tơplôu [a\ tơbleăng