Mối, món ngon đặc biệt của đồng bào K'ho

Thứ năm, 00:00, 24/08/2017

Việt Phú BT CT

VOV4.VN - Trong tâm thức của những người con K’ho, mùi vị ngậy thơm của mối đất khi nấu lá bép vẫn đâu đó. Nhấp một ngụm rượu cần, gắp một con mối chiên thấy ấm nơi cổ họng, sau đó là vị thơm, ngọt và béo của mối. Đến lúc ngà ngà say, bát cháo mối sẽ là lựa chọn tuyệt vời.

Đặc sản lá bép rau rừng

Theo ông K’Bung ở xã Đinh Trang Hòa, huyện Di Linh, Tỉnh Lâm Đồng đời sống của người K’ho chủ yếu dựa rừng hay vào nương rẫy. Do đó, trong văn hóa ẩm thực của người K’ho có nhiều món ăn được chế biến từ những sản vật của rừng.

Ví dụ như món lá bép nấu thịt trâu. Lá bép màu xanh nhạt, lúc còn non màu đỏ hồng, vị ngọt. Lá non có thể ăn sống hoặc nấu canh. Lá bép mà hầm thịt trâu hay thịt lợn thì ngon tuyệt. Nhưng ngon nhất vẫn là món lá bép nấu cá trê.

Rau bép khi nấu với thịt heo, thịt trâu đều rất ngọt, thanh và mát. Để tăng độ ngon cho bát canh, người K’ho giã một loại lá rừng có tên rất lạ, đó là lá tờ lao nhao rồi cho vào nồi canh. Đây có thể được gọi là “mỳ chính” tự nhiên của người K’ho.

Lá bép, món rau truyền thống của đồng bào K'ho. Ảnh: KT

Về các loại bánh, thì người K’ho có bánh men (piêng mah), bánh bắp giã bọc lá chuối nướng… và món cháo chua được làm từ gạo nương. Làm món cháo chua này, phải ủ gạo từ tháng 10 cho đến tháng 3 năm sau. Khi ăn vừa có vị chua của men gạo lại có vị ngọt thơm của hạt gạo nương.

Săn mối và những món ngon từ mối

Ông K’Bró, ở thôn K’Minh, thị trấn Di Linh, kể rằng, ngày xưa mối nhiều lắm, cứ đến tháng 9 hoặc muộn hơn là tháng 10 hoặc tháng 11, là các ụ mối thi nhau đùn lên. Con nào cũng tròn lẳn, béo ngậy, chen chúc trong tổ. Khi đó, người K’ho sẽ bắt mối. Nhưng với những người kinh nghiệm như ông K’Bró, thì phải biết phân biệt rõ loại mối ăn được.

Hành trang săn mối của đồng bào rất đơn giản, chỉ cần một chiếc màn, một chiếc gậy và một mẩu thuốc lá. Khi tìm thấy tổ mối, họ dựng cây cột chống và trùm màn xung quanh tổ. Đốt thuốc lá hít một hơn rồi nhả làn khói vào tổ mối. Những con mối say khói chen nhau ra. Mỗi lần săn mối như thế, có thể thu về 3-4kg mối mỗi ngày. Nếu may mắn có thể kiếm hàng chục cân.

Người K'ho săn mối. Ảnh: KT

Mối, sau khi bắt về, việc đầu tiên là bỏ cánh rồi chế biến các món ăn, thậm chí có thể ăn sống. Điều đặc biệt là người K'ho không bắt mối chúa, mặc dù mối chua rất ngon và béo. Nhưng nếu mối chúa mất đi thì sẽ không còn sinh sản nữa.

Mối thu về nhiều ăn không hết, bà con sẽ cho vào các ống nứa rồi gác lên bếp ăn dần. Mối này có thể để được hàng năm trời mà vẫn giữ nguyên mùi vị. Khi nấu canh, chỉ cần giã mối hoặc để nguyên con vẫn cho ra những bát canh thơm phức, béo ngậy.

Mối là món ăn có thể gọi là đặc sản cao nguyên. Có người bảo thịt cá ăn còn chán, chứ mối thì có thể ăn ròng rã ngày này qua ngày khác vẫn thấy ngon. Nhưng theo ông K’Bró, tuy ngon, nhưng cũng không nên ăn nhiều. Nếu không sẽ bị đau bụng vì mối quá nhiều chất.

Hiện nay, người K'ho không ăn mối nữa vì khi canh tác cà phê, người dân thường phun xịt thuốc bảo vệ thực vật. Vì cuộc mưu sinh, phun thuốc chống sâu bọ để rồi mối chết dần và người K’ho cũng mất đi một món ăn truyền thống.

Song trong tâm thức của những người con K’ho, mùi vị ngậy thơm của mối đất khi nấu lá bép vẫn đâu đó. Nhấp một ngụm rượu cần, gắp một con mối chiên thấy ấm nơi cổ họng, sau đó là vị thơm, ngọt và béo của mối. Đến lúc ngà ngà say, bát cháo mối sẽ là lựa chọn tuyệt vời.

Việt Phú/VOV4

Việt Phú BT CT

Tags: lá bép ẩm thực k'ho món ăn k'ho ăn mối món ăn từ mối lá bép nấu thịt trâu

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Phát huy giá trị ẩm thực dân gian Nam bộ trong du lịch

Độc đáo món xôi ngũ sắc của đồng bào dân tộc Lự

Du xuân lên Sìn Hồ và món bánh bò của người Dao Khâu

Lên Sơn La thưởng thức món ăn hấp dẫn từ hoa ban

Say lòng- một ly cà phê Ê-đê

Độc đáo món cá suối Tấc Phù Yên, Sơn La

Video

Truyền thông dân tộc - một trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển của Đài TNVN

Âm nhạc dân tộc