VOV4.Bahnar - Tơ\ dêh char Kon Tum, j^ [ăch hâu oei tơ po\h tôch hơ mơt. Lơ\m 3 sơ năm: 2016, 2018, 2019 tơ\ dêh char đei 17 ‘nu bơ ngai j^ [ăch hâu, lơ\m no\h đei 3 ‘nu bơ ngai lôch. Păng lăp đơ\ng blu\ng sơ năm 2020 truh dang ei tơ\ dêh char Kon Tum đei 10 an^h đei j^, hăm 20 ‘nu bơ ngai j^, lơ\m no\h đei 9 ‘nu bơ ngai ưh đei j^ mă lei đei pơ rang j^ lơ\m hơ kâu jăn. Dang ei, tơ\ Hnam pơ gang apu\ng Đăk Tô păng Sa Thầy đei 4 ‘nu bơ ngai j^ [ăch hâu ku\m hăm 9 ‘nu bơ ngai ưh đei j^ mă lei đei pơ rang j^ lơ\m hơ kâu to\k bo\k đei vei lăng, khăm hơ met j^. Tơ\ hơ la âu nhôn pơ ma nuh hăm [ak si Võ Văn Thanh, Pho\ Kơ dră vei lăng tơ drong jang pơ gang dêh char Kon Tum m^nh [ar tơ drong [ơm truh j^ [ăch hâu tơ\ tơ ring.

- Blu\ng a ap^nh bơ nê kơ ih [ak si tơ ge\ch jơ pơ ma nuh hăm nhôn. {ak si ăi, hơ nơ\ng lơ\m lơ sơ năm âu ki, sơ năm yơ tơ\ Kon Tum ku\m đei an^h j^ [ăch hâu. Kiơ\ ih yoa kiơ đei tơ drong ‘nâu?

-Tơl: Hrei ‘nâu đei lơ kon pơ lei ‘lo\ bơih, ưh đei kơ sư\k tang găn j^ [ăch hâu, yoa adrol sơ\ tam đei [et bơ\ng vắc xin tang găn j^ [ăch hâu, mă loi j^ tơ\ dôm tơ ring hơ tăih yăih păng tơ ring mơ mat tat.

Hơ dai hăm ‘no\h tơ drong s^t kơ tang đơ\ng vắc xin tang găn j^ [ăch hâu tam kơ tang, lăp s^t lơ\m 10 sơ năm đe\ch, đang kơ ‘no\h roi đunh roi ưh s^t tơ dăh ưh đei [et klăm ming; yoa oei xa ưh kơ ‘you, ưh đei đon vei lăng jơ hngâm pran păng hui [et pơ gang bơ\ng j^... pơm ăn dôm bơ ngai âu [ônh tơ po\h j^ mă ưh ‘no\h đei pơ rang j^ lơ\m hơ kâu jăn, pơm tơ le\ch tơ drong j^ lơ\m tơ pôl nhen hrei ‘nâu.

Bơ ngai j^ [ăch hâu oei hơ met j^ tơ\ Hnam pơ gang apu\ng Đăk Tô

- Mă đơ\ng An^h jang pơ gang dêh char Kon Tum hlôi tơ le\ch jang lơ trong tang găn j^ ră mă lei yoa kiơ j^ [ăch hâu tam đei tang găn đ^ hloi koh?

-Tơl: Kiơ\ kơ so# chih jo# rim sơ năm bơ\n [ôh, dôm an^h đei j^ [ăch hâu lơ\m dêh char hlôi đei tang găn tơ tom păng ‘lơ\ng. Mă lei j^ [ăch hâu oei đei đe\ch. Mă 1 Yoa jên, tơ mam jang oei kơ [ăh kơ na tơ drong [et pơ gang vắc xin Td tang găn j^ oei tam mă ‘lơ\ng, tam mă tơ le\ch jang lơ, jơ\p tơ ring mă lăp ako\m ăn dôm an^h đei j^ đe\ch. Oei tơ\ 1,2 tơ ring hơ mơt đei j^ ‘no\h tam mă đei [et pơ gang văc xin. Hơ dai hăm ‘no\h lơ\m tơ pôl oei đei bơ ngai đei pơ rang j^ tam đei chă [ôh. Yoa thoi no\h hăm j^ [ăch hâu âu oei đei răh rai tơ\ 1,2 tơ ring lơ\m dêh char, mă loi j^ tơ\ dôm tơ ring hơ tăih yăih, tơ ring mơ mat tat”.

- Đei băt, dôm sơ năm adrol ki [ât oei hơ met ăn bơ ngai j^ [ăch hâu, an^h jang pơ gang dêh char Kon Tum ưh đei pham pơ gang tang găn j^ [ăch hâu. Dang ei tơ drong ‘nâu tam đei hơ met pơ ‘lơ\ng ưh hă [ak si?  

-Tơl: Sơ năm 2018 An^h vei lăng jang pơ gang dêh char Kon Tum đei nơ\r ap^nh hăm An^h vei lăng pơ gang – An^h tơm vei lăng jang pơ gang pơ truh ăn pham pơ gang tang găn j^ [ăch hâu. Kiơ\ kơ ‘no\h, An^h vei lăng pơ gang athei Công ty pơm pơ gang Đức Minh pơ truh tơ mam âu păng dang ei Hnam pơ gang Đa khoa dêh char hlôi răt ‘măn răk tôm kơ so# pơ gang tang găn j^ [ăch hâu vă hơ met ăn bơ ngai j^ lơ\m dêh char păng dang ei oei đei đe\ch.

An^h ăn oei hơ dro# vă hơ met j^ [ăch hâu tơ\ Hnam pơ gang apu\ng Sa Thầy

- Kiơ\ ih tơ\ hơ năp tơ drong j^ [ăch hâu tơ po\h hơ lơ\k dơ\ng, vă tang găn ‘lơ\ng tơ drong j^ tôch hơ mơt ‘nâu, an^h jang pơ gang dêh char Kon Tum athei tơ le\ch jang thoi yơ păng kăl đei tơ drong tơ gu\m yă kiơ?

-Tơl: Vă tang găn ‘lơ\ng tơ drong j^ [ăch hâu tơ\ tơ ring, an^h jang pơ gang athei ako\m jơ hngâm bơ\ jang dôm tơ drong ‘nâu:

Mă 1 hơ nơ\ng vei kơ jăp an^h đei j^; chă [ôh hrôih dôm bơ ngai ‘nao đei j^ vă ăn oei hơ dro# hrôih, hơ met tơ tom, che\ng găn tơ ring ưh ăn j^ tơ po\h xă lơ\m tơ pôl.

Mă 2 hơ to\k tơ drong [et pơ gang bơ\ng j^, pơm ‘lơ\ng kơ so# đei [et vắc xin DPT4 ku\m nhen kơ so# bơ ngai đei [et pơ gang bơ\ng j^ tôm, hăm đe hơ io\h hơ la kơ 1 sơ năm ‘no\h đei đơ\ng 95% to\k tơ\ kơ pal.

Mă 3 hơ nơ\ng hơ to\k tơ drong roi tơ băt trong tang găn j^ [ăch hâu ăn tơ pôl, mă loi j^ nơ\r tơ tă đơ\ng an^h jang pơ gang găh tang găn j^ [ăch hâu ku\m nhen roi tơ băt dôm tơ drong đei yoa ‘lơ\ng đơ\ng [et pơ gang bơ\ng j^.

Trong jang kăl, đei yoa hlo\h vă tang găn j^ [ăch hâu ‘no\h pơ gơ\r [et vắc xin Td (vắc xin tang găn j^ gơ\ hơ kâu-j^ [ăch hâu) ăn dôm bơ ngai đơ\ng 7 sơ năm to\k tơ\ kơ pal vă hơ to\k kơ sư\k tang găn j^ ăn tơ pôl.

An^h jang pơ gang dêh char Kon Tum oei athei An^h jang pơ gang tang găn j^, An^h hơ len năng pơ rang j^ Tây Nguyên tơ re\k, tơ gu\m vắc xin Td păng tơ mam drăm vă pơ gơ\r bơ\ jang. Athei Dơ no\ an^h vei lăng kon pơ lei dêh char pơ jing tơ drong ‘lơ\ng, jên jang vă pơ gơ\r [et vắc xin Td tơ\ dôm tơ ring hơ met đei j^, pơm ‘lơ\ng ăn tơ drong jang tang găn, ưh ăn j^ tơ po\h lơ\m tơ pôl.”

-Lei a, bơ nê kơ ih [ak si hơ!  

Khoa Điềm: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\