Kiơ̆ kơ Anih tơm vei lăng găh jang pơgang, jô̆ păh lăp rim sơnăm Việt Nam đei dang 1,4 triệu ‘nu hơioh đei rơneh, lơ̆m noh đei đơ̆ng 1,5%- 2% kơsô̆  hơioh đei tơdrong jĭ jăn, jo po đơ̆ng nge. Mă loi ‘noh jĭ, lơ̆m teh đak dang ei đei hloh 10 triệu ‘nu đei gen jĭ pham ưh kơ măh đơ̆ng nge Thalassemia, hloh 20.000 ‘nu tŏk bŏk kăl kơ đei hơmet. Rim sơnăm đei dơ̆ng dang 8.000 ‘nu hơioh rơneh đei jĭ, lơ̆m kơsô̆ âu đei dang 2.000 ‘nu hơioh đei jĭ ăl, kăl kơ đei hơmet đĭ chăl hơrih. ‘Nâu jĭ 1 lơ̆m dôm tơdrong jĭ hlôi păng tŏk bŏk pơm ăn hiong răm kơtang truh tơdrong ‘lơ̆ng kơsô̆ kon pơlei - tơdrong ‘lơ̆ng hơdrĕch ‘yoi. Tơdrong tơchơ̆t kơsô̆ 21/NQ-TW đơ̆ng Khŭl chĕp kơ̆l pơgơ̆r Trung ương găh tơdrong jang kơsô̆ kon pơlei lơ̆m tơdrong ‘nao, tơlĕch ăn tơdrong hơgăt truh sơnăm 2030 đei 90% hơdruh tơdăm đei pơtho tơƀôh khăm jơhngơ̆m pran hơdrol kơ iŏk ŭnh om; 70% kơsô̆ drŏ kăn oei hơnăp đei khăm hơlen tŏ sĕt hloh 4 kơloăi jĭ, jo po đơ̆ng nge păng 90% kơsô̆ nge rơneh đei khăm hơlen tŏ sĕt hloh 5 kơloăi jĭ jăn đei đơ̆ng nge đei ƀôh hloh. Mă đơ̆ng tơring đĭ đei tơdrong tơmơ̆t jên jang ăn tơdrong jang vei lăng kơsô̆ kon pơlei, mă lei kiơ̆ kơ ƀok Vũ Duy Hưng - Kơdră Anih vei lăng Kơsô̆ kon pơlei, Tang găn rơneh lơ lơ̆m ŭnh hnam Hà Nội, oei kăl athei đei trong jang tơroi tơbăt vă tơdrong khăm hơlen hơdrol kơ iŏk ŭnh om, hơlen lăng tơdrong jĭ đei đơ̆ng nge iŏk đei kơsô̆ lơ hloh dơ̆ng:

Đơ̆ng sơ năm 2010, Hà Nội hlôi tơlĕch jang lơ tơdrong jang ‘lơ̆ng găh kơsô̆ kon pơlei, lơ̆m noh đei khăm hơlen nge ‘nao rơneh, khăm hơlen hơdrol kơ rơneh, truh sơnăm 2015, tơdrong jang hơlen lăng, hơmet 1,2 tơdrong jĭ jăn hơdrol kơ rơneh păng nge ‘nao rơneh lơ̆m pơlei tơm Hà Nội hlôi đei tơlĕch jang jơ̆p lơ̆m pơlei tơm. Jô̆ truh đĭ khei 9/2024, Hà Nội hlôi iŏk đei kơsô̆ khăm hơlen lăng hơdrol kơ rơneh lơ̆m pơlei tơm đei 88.7%, kơsô̆ khăm hơlen lăng nge ‘nao rơneh đei 90,3%, kơsô̆ đe drŏ nglo drŏ kăn đei khăm hơdrol kơ iŏk ŭnh om đei 65%.

Lơ̆m dôm sơnăm âu ki, tơdrong jang vei lăng kơsô̆ kon pơlei tơring bơngai kon kông păng groi kông hlôi iŏk đei lơ jơ nei, mă lei, oei băl hơgăm păng tơdrong iŏk ŭnh om tam tôm sơnăm tŏk bŏk jing tơdrong mơmat tat, ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng truh kơsô̆ kon pơlei. Kiơ̆ kơ GS.TS Nguyễn Duy Ánh, Kơdră vei lăng Hnam pơgang hơmet jĭ găh drŏ kăn Trung ương, tơdrong iŏk ŭnh om păng đei kon hrôih dêh hnang ưh khan lăp ƀơm ưh kơ ‘lơ̆ng truh jơhngơ̆m pran bơngai mĕ mă oei tơjur tơdrong ‘lơ̆ng găh hơdrĕch ‘yoi:

Tơdrong drŏ kăn sơnăm păh iung hơnăp gô jing tơdrong tơroi mơmat tat hăm kơdih hơioh păh iung ‘noh, tam mă hlôh thoi yơ ‘noh pơm mĕ hloi, pơ đĭ hloi kơplăh oei hơnăp kăl kơ đei hơlen lăng, pơđĭ hloi jơhngơ̆m pran bơngai jĭ ‘noh nhen đei hŭt chăng. Kơsô̆ chih jô̆ tam mă tôm nhôn tŏk bŏk ƀôh roi tŏk, păng ‘noh jĭ tơdrong tôch kơ sơ ‘ngon, rŏ lăng pơđĭ ŭnh hnam, hnam trưng păng tơpôl bơ̆n kăl kơ tơroi tơbăt pơtho tơdrong răm đơ̆ng hơnăp tơ̆ sơnăm păh iung, pơtho đe mon găh jơhngơ̆m jăn rơneh vă băt tang găn đei kon.

Hơdai hăm dôm tơdrong hơnơ̆ng akŏm hơmet pơ ‘lơ̆ng nhen kơsô̆ bơngai kră hrĕnh păng gô hrôih yak hloh chăl kơ sô̆ kon pơlei măih; tơdrong iŏk ŭnh ưh kơ tôm sơnăm, oei băl hơgăm păng rơneh kon tơ̆ bơngai tam tôm sơnăm...kiơ̆ kơ ƀok Lê Thanh Dũng, Kơdră Anih vei lăng kơsô̆ kon pơlei, Anih tơm vei lăng găh jang pơgang, dang ei tơdrong ưh kơ hơtŏ băl drŏ nglo hăm drŏ kăn oei lơ ƀơ̆t mă kơsô̆ rơneh jur tôch kơ tŏ sĕt păng tơdra hơdrol hơnơ̆ng kơ jur lơ̆m dôm sơnăm đơ̆ng rŏng dơ̆ng tŏk bŏk tơlĕch ăn trong jang kăl hơ met pơ ‘lơ̆ng hăm anih jang găh kơsô̆ kon pơlei đĭ đei hloh 100 triệu ‘nu:

Mĭnh lơ̆m dôm tơdrong mơmat tat long nol ‘noh jĭ tơdrong pơvei kơsô̆ rơneh lơ̆m teh đak tam mă tơpă kơjăp, đei tơdrong pha ra đơ̆ng rim tơring, rim grŭp kơsô̆ kon pơlei pha ra băl, đei ƀôh kơsô̆ rơneh jur tŏ sĕt, sơnăm 2023 ‘noh 1.96 drŏ kăn, ‘nâu jĭ kơsô̆ tŏ sĕt hloh lơ̆m jơhnơr hơrih păng tơdra hơdrol gô hơnơ̆ng kơ jur lơ̆m dôm sơnăm truh. Đơ̆ng sơnăm 2011 Việt Nam pơtơm mơ̆t lơ̆m khei ‘năr kơsô̆ kon pơlei kră, jĭ 1 lơ̆m teh đak đei kơsô̆ bơngai kră hrĕnh hloh apŭng plĕnh teh, tơdrong ‘nâu pơm kơhret ăn tơdrong jang trăp vei sơđơ̆ng tơdrong hơrih sa tơpôl, hơtŏk jên hoach ăn bơngai kră. Mă 3 kơsô̆ drŏ nglo ƀơ̆t rơneh lơ, tam mă đei ƀôh tơ jur, kơlih thoi noh, hơnăp jang đơ̆ng tơdrong jang vei lăng kơsô̆ kon pơlei khei ‘năr âu roi mơmat tat păng mơmat tat hloh pơting hăm khei ‘năr hơdrol.